Chuẩn mực kiểm toán số 530: Lấy mẫu kiểm toán
(Ban hành kèm theo Thông tư số 214/2012/TT-BTC
ngày 06 tháng 12 năm 2012 của Bộ Tài chính)
I/ QUY ĐỊNH CHUNG
Phạm vi vận dụng
01. Chuẩn mực kiểm toán này vận dụng lúc kiểm toán viên quyết định tiêu dùng phương pháp lấy mẫu kiểm toán lúc thực hiện những thủ tục kiểm toán. Chuẩn mực kiểm toán này quy định và hướng dẫn trách nhiệm của kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán (sau đây gọi là“kiểm toán viên”) trong việc lấy mẫu theo phương pháp thống kê và phi thống kê lúc thiết kế và lựa chọn mẫu kiểm toán, thực hiện thử nghiệm kiểm soát và rà soát chi tiết, và giám định những kết quả thu được từ rà soát mẫu.
02. Chuẩn mực kiểm toán này bổ sung cho Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 500 quy định trách nhiệm của kiểm toán viên trong việc thiết kế và thực hiện những thủ tục kiểm toán nhằm thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để đưa ra những kết luận hợp lý làm hạ tầng hình thành ý kiến kiểm toán. Phương pháp lấy mẫu kiểm toán là một trong những phương pháp mà Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 500 đưa ra để kiểm toán viên sở hữu thể vận dụng trong việc lựa chọn những phần tử thử nghiệm.
03. Kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán phải tuân thủ những quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực này trong quá trình kiểm toán BCTC và sản xuất những nhà sản xuất liên quan.
Đơn vị được kiểm toán (khách hàng) và các đối tác sử dụng kết quả kiểm toán phải sở hữu những hiểu biết cần thiết về những quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực này để phối hợp công việc với kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán khắc phục những mối quan hệ trong quá trình kiểm toán.
Mục tiêu
04. Mục tiêu của kiểm toán viên lúc sử dụng phương pháp lấy mẫu kiểm toán là sản xuất hạ tầng hợp lý để kiểm toán viên đưa ra kết luận về tổng thể được lấy mẫu.
Giảng giải thuật ngữ
05. Trong những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, những thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau:
(a) Lấy mẫu kiểm toán (sau đây gọi là “lấy mẫu”): Là việc vận dụng những thủ tục kiểm toán trên số phần tử ít hơn 100% tổng số phần tử của một tổng thể kiểm toán sao cho tất cả những đơn vị lấy mẫu đều sở hữu thời cơ được lựa chọn nhằm sản xuất cho kiểm toán viên hạ tầng hợp lý để đưa ra kết luận về toàn bộ tổng thể.
(b) Tổng thể: Là toàn bộ dữ liệu mà từ đó kiểm toán viên lấy mẫu nhằm rút ra kết luận về toàn bộ dữ liệu đó.
(c) Rủi ro lấy mẫu: Là rủi ro mà kết luận của kiểm toán viên dựa trên việc rà soát mẫu sở hữu thể khác so với kết luận đưa ra nếu rà soát toàn bộ tổng thể với cùng một thủ tục kiểm toán. Rủi ro lấy mẫu sở hữu thể dẫn tới hai loại kết luận sai như sau:
(i) Kết luận rằng những kiểm soát sở hữu hiệu quả cao hơn so với hiệu quả thực sự của những kiểm soát đó (đối với thử nghiệm kiểm soát), hoặc kết luận rằng ko sở hữu sơ sót trọng yếu trong lúc thực tế lại sở hữu (đối với rà soát chi tiết). Kiểm toán viên quan tâm chủ yếu tới loại kết luận sai này vì nó tác động tới tính hữu hiệu của cuộc kiểm toán và sở hữu thể dẫn tới ý kiến kiểm toán ko thích hợp.
(ii) Kết luận rằng những kiểm soát sở hữu hiệu quả kém hơn so với hiệu quả thực sự của những kiểm soát đó (đối với thử nghiệm kiểm soát), hoặc kết luận rằng sở hữu sơ sót trọng yếu trong lúc thực tế lại ko sở hữu (đối với rà soát chi tiết). Loại kết luận sai này tác động tới hiệu quả của cuộc kiểm toán vì thường dẫn tới những công việc bổ sung để chứng minh rằng kết luận ban sơ là ko đúng.
(d) Rủi ro ngoài lấy mẫu: Là rủi ro lúc kiểm toán viên đi tới một kết luận sai vì những nguyên nhân ko liên quan tới rủi ro lấy mẫu (xem hướng dẫn tại đoạn A1 Chuẩn mực này).
(e) Sai phép cá biệt: Là một sơ sót hay sai lệch được chứng minh là ko đại diện cho những sơ sót hay sai lệch của tổng thể.
(f) Đơn vị lấy mẫu: Là những phần tử riêng biệt cấu thành tổng thể (xem hướng dẫn tại đoạn A2 Chuẩn mực này).
(g) Lấy mẫu thống kê: Là phương pháp lấy mẫu sở hữu những đặc điểm sau:
(i) Những phần tử được lựa chọn ngẫu nhiên vào mẫu;
(ii) Sử dụng lý thuyết xác suất thống kê để giám định kết quả mẫu, bao gồm cả việc định lượng rủi ro lấy mẫu.
Một phương pháp lấy mẫu ko sở hữu đặc điểm (i) và (ii) nêu trên được coi là lấy mẫu phi thống kê.
(h) Phân nhóm: Là việc phân chia một tổng thể thành những tổng thể con, mỗi tổng thể con là một nhóm những đơn vị lấy mẫu sở hữu cùng tính chất (thường là mục tiêu trị giá).
(i) Sơ sót sở hữu thể bỏ qua: Là một trị giá được kiểm toán viên đặt ra mà dựa vào đó kiểm toán viên mong muốn đạt được mức độ đảm bảo hợp lý rằng sơ sót thực tế của tổng thể ko vượt quá trị giá đặt ra (xem hướng dẫn tại đoạn A3 Chuẩn mực này).
(j) Tỷ lệ sai lệch sở hữu thể bỏ qua: Là một tỷ lệ sai lệch được kiểm toán viên đặt ra đối với những thủ tục kiểm soát nội bộ mà dựa vào đó kiểm toán viên mong muốn đạt được mức độ đảm bảo hợp lý rằng tỷ lệ sai lệch thực tế của tổng thể ko vượt quá tỷ lệ sai lệch đặt ra.
II/ NỘI DUNG CHUẨN MỰC
Yêu cầu
Thiết kế mẫu, cỡ mẫu và lựa chọn phần tử rà soát
06. Lúc thiết kế một mẫu kiểm toán, kiểm toán viên phải xem xét mục đích của thủ tục kiểm toán và những tính chất của tổng thể được lấy mẫu (xem hướng dẫn tại đoạn A4 – A9 Chuẩn mực này).
07. Kiểm toán viên phải xác định cỡ mẫu đủ to để giảm rủi ro lấy mẫu xuống một mức thấp sở hữu thể chấp nhận được (xem hướng dẫn tại đoạn A10 – A11 Chuẩn mực này).
08. Kiểm toán viên phải lựa chọn những phần tử của mẫu theo một phương thức nào đó để mỗi đơn vị lấy mẫu trong tổng thể đều sở hữu thời cơ được chọn (xem hướng dẫn tại đoạn A12 – A13 Chuẩn mực này).
Thực hiện những thủ tục kiểm toán
09. Kiểm toán viên phải thực hiện những thủ tục kiểm toán đối với từng phần tử được lựa chọn thích hợp với mục đích của những thủ tục kiểm toán đó.
10. Nếu ko vận dụng được thủ tục kiểm toán đối với một phần tử đã lựa chọn, kiểm toán viên phải thực hiện thủ tục kiểm toán đó đối với một phần tử thay thế (xem hướng dẫn tại đoạn A14 Chuẩn mực này).
11. Nếu kiểm toán viên ko thể vận dụng những thủ tục kiểm toán đã được thiết kế hoặc những thủ tục thay thế thích hợp khác đối với một phần tử được lựa chọn, kiểm toán viên phải coi đây là một sai lệch – trong trường hợp thử nghiệm kiểm soát, hoặc sơ sót – trong trường hợp rà soát chi tiết (xem hướng dẫn tại đoạn A15 – A16 Chuẩn mực này).
Bản tính và nguyên nhân của sai lệch và sơ sót
12. Kiểm toán viên phải dò xét bản tính và nguyên nhân của bất kỳ sai lệch hay sơ sót nào phát hiện được, và giám định tác động sở hữu thể xảy ra của những sai lệch hay sơ sót này tới mục đích của thủ tục kiểm toán và những phần hành khác của cuộc kiểm toán (xem hướng dẫn tại đoạn A17 Chuẩn mực này).
13. Trong trường hợp rất hi hữu, nếu kiểm toán viên xét thấy một sai lệch hay sơ sót phát hiện được trong một mẫu là một sai phép cá biệt thì kiểm toán viên phải đảm bảo ở mức độ cao rằng sai lệch hay sơ sót đó ko đại diện cho tổng thể. Kiểm toán viên phải đạt được sự đảm bảo này bằng việc thực hiện những thủ tục kiểm toán bổ sung để thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp chứng minh rằng sai lệch hay sơ sót đó ko tác động tới phần còn lại của tổng thể.
Dự trù sơ sót
14. Đối với rà soát chi tiết, kiểm toán viên phải dự trù sơ sót trong tổng thể dựa trên trị giá của sơ sót phát hiện trong mẫu (xem hướng dẫn tại đoạn A18 – A20 Chuẩn mực này).
Tìm hiểu kết quả lấy mẫu kiểm toán
15. Kiểm toán viên phải giám định:
(a) Kết quả của mẫu (xem hướng dẫn tại đoạn A21 – A22 Chuẩn mực này);
(b) Liệu việc lấy mẫu kiểm toán sở hữu sản xuất đủ hạ tầng hợp lý cho những kết luận về tổng thể đã được rà soát hay ko (xem hướng dẫn tại đoạn A23 Chuẩn mực này).
III/ HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG
Lúc thực hiện Chuẩn mực này cần tham khảo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200.
Những thuật ngữ
Rủi ro ngoài lấy mẫu (hướng dẫn đoạn 05(d) Chuẩn mực này)
A1. Những ví dụ về rủi ro ngoài lấy mẫu bao gồm việc kiểm toán viên sử dụng những thủ tục kiểm toán ko thích hợp hoặc hiểu sai chứng cớ kiểm toán và ko nhận diện được sai lệch hay sơ sót.
Đơn vị lấy mẫu (hướng dẫn đoạn 05(f) Chuẩn mực này)
A2. Đơn vị lấy mẫu sở hữu thể là đơn vị hiện vật (ví dụ những séc trong bảng kê nộp tiền, những nghiệp vụ ghi Sở hữu trên sổ phụ nhà băng, hóa đơn bán hàng hoặc số dư nợ những khoản phải thu khách hàng) hoặc đơn vị tiền tệ.
Sơ sót sở hữu thể bỏ qua (hướng dẫn đoạn 05(i) Chuẩn mực này)
A3. Lúc thiết kế một mẫu, kiểm toán viên cần xác định sơ sót sở hữu thể bỏ qua để hạn chế rủi ro mà những sơ sót ko trọng yếu được tổng hợp lại sở hữu thể làm cho BCTC bị sơ sót trọng yếu và dự phòng cho những sơ sót sở hữu thể ko được phát hiện. Sơ sót sở hữu thể bỏ qua là việc vận dụng mức trọng yếu thực hiện cho một thủ tục lấy mẫu cụ thể (xem khái niệm về “Mức trọng yếu thực hiện” trong đoạn 09(c) Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320). Sơ sót sở hữu thể bỏ qua sở hữu thể bằng hoặc thấp hơn mức trọng yếu thực hiện.
Thiết kế mẫu, cỡ mẫu và lựa chọn phần tử rà soát
Thiết kế mẫu (hướng dẫn đoạn 06 Chuẩn mực này)
A4. Lấy mẫu kiểm toán cho phép kiểm toán viên thu thập và giám định những chứng cớ kiểm toán về một số tính chất của những phần tử được lựa chọn nhằm đưa ra hoặc giúp đưa ra kết luận về tổng thể được lấy mẫu. Lấy mẫu kiểm toán sở hữu thể được tiến hành theo phương pháp thống kê hoặc phi thống kê.
A5. Lúc thiết kế một mẫu kiểm toán, kiểm toán viên cần xem xét mục đích cụ thể cần đạt được và việc kết hợp những thủ tục kiểm toán để sở hữu thể đạt được mục đích đó một cách tốt nhất. Việc xem xét nội dung của chứng cớ kiểm toán thu thập được và hoàn cảnh xảy ra sai lệch hay sơ sót hoặc những tính chất khác liên quan tới chứng cớ kiểm toán đó sẽ giúp kiểm toán viên xác định thế nào là sai lệch hay sơ sót và tổng thể nào cần phải lấy mẫu. Để tuân thủ những quy định tại đoạn 10 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 500, lúc lấy mẫu kiểm toán, kiểm toán viên cần thực hiện những thủ tục kiểm toán để thu thập chứng cớ chứng minh rằng tổng thể được lấy mẫu là đầy đủ.
A6. Theo quy định tại đoạn 06 Chuẩn mực này, lúc xem xét mục đích của thủ tục kiểm toán, kiểm toán viên cần hiểu rõ thế nào là sai lệch hoặc sơ sót, để đảm bảo tất cả và chỉ những yếu tố liên quan tới mục đích của thủ tục kiểm toán đã được xem xét lúc giám định sai lệch hoặc dự trù sơ sót. Ví dụ, lúc rà soát chi tiết về tính hiện hữu của những khoản phải thu bằng cách gửi thư xác nhận, nếu khách hàng của đơn vị đã trả tiền trước ngày xác nhận nhưng đơn vị lại nhận được tiền ngay sau ngày đó thì trường hợp này ko được xem là sơ sót. Tương tự, việc ghi nhầm khoản phải thu giữa khách hàng này với khách hàng khác ko làm tác động tới tổng số dư những khoản phải thu. Do đó, lúc giám định kết quả mẫu của thủ tục kiểm toán cụ thể này, sở hữu thể ko thích hợp nếu coi đây là một sơ sót, mặc dù nó sở hữu thể sở hữu tác động quan yếu tới những phần hành khác của cuộc kiểm toán, như giám định rủi ro sở hữu gian lận hoặc sự đầy đủ của dự phòng nợ phải thu khó đòi.
A7. Đối với thử nghiệm kiểm soát, lúc xem xét những tính chất của một tổng thể, kiểm toán viên cần giám định tỷ lệ sai lệch kỳ vọng dựa trên hiểu biết của kiểm toán viên về những kiểm soát liên quan hoặc dựa trên việc rà soát một số ít những phần tử trong tổng thể. Tìm hiểu này được thực hiện nhằm thiết kế mẫu kiểm toán và xác định cỡ mẫu. Ví dụ, nếu tỷ lệ sai lệch kỳ vọng cao hơn mức sở hữu thể chấp nhận được, kiểm toán viên thường quyết định ko tiến hành những thử nghiệm kiểm soát. Tương tự, đối với rà soát chi tiết, kiểm toán viên cần giám định sơ sót dự kiến của tổng thể. Nếu mức sơ sót dự kiến là cao, kiểm toán viên sở hữu thể phải rà soát 100% số phần tử hoặc sử dụng cỡ mẫu to lúc thực hiện rà soát chi tiết.
A8. Lúc xem xét những tính chất của một tổng thể được lấy mẫu, kiểm toán viên sở hữu thể quyết định sử dụng phương pháp phân nhóm hay lựa chọn những phần tử sở hữu trị giá to cho thích hợp. Phụ lục 01 của Chuẩn mực này hướng dẫn chi tiết hơn về phương pháp phân nhóm hoặc lựa chọn thiên về những phần tử sở hữu trị giá to.
A9. Kiểm toán viên sử dụng xét đoán của mình để quyết định sử dụng phương pháp lấy mẫu thống kê hay phi thống kê. Tuy nhiên, cỡ mẫu ko phải là tiêu chí để phân biệt giữa phương pháp thống kê và phi thống kê.
Cỡ mẫu (hướng dẫn đoạn 07 Chuẩn mực này)
A10. Cỡ mẫu là số lượng những phần tử trong tổng thể được lựa chọn theo tiêu thức nhất định vào mẫu để rà soát. Mức độ rủi ro lấy mẫu mà kiểm toán viên sở hữu thể chấp nhận tác động tới cỡ mẫu yêu cầu. Mức độ rủi ro mà kiểm toán viên sở hữu thể chấp nhận càng thấp thì cỡ mẫu cần thiết sẽ càng to.
A11. Cỡ mẫu sở hữu thể được xác định thông qua những tính toán thống kê hoặc dựa trên xét đoán chuyên môn của kiểm toán viên. Phụ lục 02 và 03 của Chuẩn mực này nêu ra những tác động đặc trưng của những yếu tố khác nhau tới việc xác định cỡ mẫu. Trong những hoàn cảnh giống nhau, tác động của những yếu tố lên cỡ mẫu như nói tới trong Phụ lục 02 và 03 sẽ tương tự nhau cho dù lựa chọn phương pháp thống kê hay phi thống kê.
Lựa chọn những phần tử để rà soát (hướng dẫn đoạn 08 Chuẩn mực này)
A12. Theo phương pháp lấy mẫu thống kê, những phần tử được lựa chọn vào mẫu một cách ngẫu nhiên để mỗi đơn vị lấy mẫu sở hữu một xác suất được lựa chọn xác định. Theo phương pháp lấy mẫu phi thống kê, kiểm toán viên sử dụng xét đoán chuyên môn để lựa chọn những phần tử của mẫu. Do mục tiêu của việc lấy mẫu là nhằm sản xuất hạ tầng hợp lý cho kiểm toán viên đưa ra kết luận về tổng thể được lấy mẫu nên kiểm toán viên cần lựa chọn một mẫu đại diện bao gồm những phần tử mang đặc điểm tiêu biểu của tổng thể, để tránh sự thiên lệch.
A13. Những phương pháp chủ yếu để chọn mẫu là lựa chọn ngẫu nhiên, lựa chọn theo hệ thống và lựa chọn bất kỳ. Những phương pháp này sẽ được nói chi tiết hơn ở Phụ lục 04 của Chuẩn mực này.
Thực hiện những thủ tục kiểm toán (hướng dẫn đoạn 10 – 11 Chuẩn mực này)
A14. Ví dụ về trường hợp cần thực hiện thủ tục kiểm toán đối với phần tử thay thế là lúc kiểm toán viên chọn phải một séc ko sở hữu hiệu lực lúc rà soát chứng cớ về thủ tục xét duyệt trả tiền. Nếu kiểm toán viên nhận thấy séc ko sở hữu hiệu lực này là hợp lý thì trường hợp này ko được xem là sai lệch và kiểm toán viên cần chọn một séc khác để rà soát.
A15. Ví dụ về trường hợp kiểm toán viên ko thể vận dụng thủ tục kiểm toán được thiết kế cho một phần tử được lựa chọn là lúc những hồ sơ, tài liệu liên quan tới phần tử đó bị mất.
A16. Ví dụ về một thủ tục thay thế thích hợp như trong trường hợp ko nhận được phúc âm thư xác nhận những khoản phải thu, kiểm toán viên sở hữu thể rà soát khoản tiền thu được sau ngày khoá sổ kế toán lập BCTC cùng với chứng cớ về nguồn gốc và mục đích trả tiền của những khoản tiền đó.
Bản tính và nguyên nhân của sai lệch và sơ sót (hướng dẫn đoạn 12 Chuẩn mực này)
A17. Lúc phân tích những sai lệch và sơ sót đã được phát hiện, kiểm toán viên sở hữu thể nhận thấy nhiều sai lệch và sơ sót sở hữu đặc điểm chung, ví dụ cùng loại giao dịch, cùng địa điểm, cùng chủng loại sản phẩm hoặc cùng một thời kỳ. Trong trường hợp đó, kiểm toán viên sở hữu thể xác định tất cả những phần tử trong tổng thể sở hữu cùng đặc điểm và mở rộng thủ tục kiểm toán đối với những phần tử đó. Ngoài ra, những sai lệch hay sơ sót tương tự sở hữu thể là do cố ý và sở hữu thể là tín hiệu của khả năng xảy ra gian lận.
Dự trù sơ sót (hướng dẫn đoạn 14 Chuẩn mực này)
A18. Kiểm toán viên cần dự trù sơ sót cho tổng thể để sở hữu được giám định đầy đủ về phạm vi sơ sót. Tuy nhiên, dự trù này sở hữu thể chưa đủ để xác định trị giá phải điều chỉnh.
A19. Lúc một sơ sót được xác định là cá biệt, sơ sót đó sở hữu thể được loại trừ lúc dự trù sơ sót trong tổng thể. Tuy nhiên, tác động của những sơ sót cá biệt nếu ko được điều chỉnh vẫn cần được xem xét thêm cùng với dự trù những sơ sót ko cá biệt.
A20. Đối với thử nghiệm kiểm soát, kiểm toán viên ko cần phải dự trù rõ ràng về những sai lệch vì tỷ lệ sai lệch của mẫu cũng là tỷ lệ sai lệch suy rộng cho tổng thể. Đoạn 17 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 330 đưa ra quy định cho kiểm toán viên lúc phát hiện ra những sai lệch trong những kiểm soát mà kiểm toán viên cho rằng đáng tin cậy.
Tìm hiểu kết quả lấy mẫu kiểm toán (hướng dẫn đoạn 15 Chuẩn mực này)
A21. Đối với thử nghiệm kiểm soát, tỷ lệ sai lệch của mẫu cao hơn so với dự trù sở hữu thể làm tăng rủi ro sở hữu sơ sót trọng yếu đã được giám định, trừ lúc kiểm toán viên thu thập được những chứng cớ kiểm toán khác tương trợ cho giám định ban sơ. Đối với rà soát chi tiết, nếu mức sơ sót trong một mẫu cao hơn so với dự trù, kiểm toán viên sở hữu thể kết luận rằng một nhóm giao dịch hoặc số dư tài khoản sở hữu sơ sót trọng yếu, nếu ko sở hữu những chứng cớ kiểm toán khác chứng minh rằng ko tồn tại sơ sót trọng yếu nào.
A22. Trong trường hợp rà soát chi tiết, tổng trị giá của sơ sót dự trù cùng với sơ sót cá biệt (nếu sở hữu) là ước tính phù thống nhất của kiểm toán viên về sơ sót của tổng thể. Nếu tổng trị giá của sơ sót dự trù cùng với sơ sót cá biệt (nếu sở hữu) vượt quá mức sơ sót sở hữu thể bỏ qua thì mẫu được chọn ko sản xuất được hạ tầng hợp lý cho những kết luận của kiểm toán viên về tổng thể đã được rà soát. Tổng trị giá của sơ sót dự trù và sơ sót cá biệt càng sắp tới mức sơ sót sở hữu thể bỏ qua thì sơ sót thực tế của tổng thể càng sở hữu nhiều khả năng vượt quá mức sơ sót sở hữu thể bỏ qua. Tương tự, nếu sơ sót dự trù to hơn mức sơ sót mà kiểm toán viên đã dự kiến lúc xác định cỡ mẫu, kiểm toán viên sở hữu thể kết luận rằng rủi ro lấy mẫu là ko thể chấp nhận được do sơ sót thực tế của tổng thể đã vượt quá sơ sót sở hữu thể bỏ qua. Việc xem xét kết quả của những thủ tục kiểm toán khác giúp kiểm toán viên giám định rủi ro do sơ sót thực tế của tổng thể vượt quá sơ sót sở hữu thể bỏ qua và rủi ro này sở hữu thể giảm đi nếu kiểm toán viên thu thập được thêm chứng cớ kiểm toán.
A23. Nếu kiểm toán viên kết luận rằng việc lấy mẫu kiểm toán chưa sản xuất được hạ tầng hợp lý cho những kết luận về tổng thể đã được rà soát, kiểm toán viên sở hữu thể:
(1) Yêu cầu Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán rà soát những sơ sót đã được phát hiện và khả năng sở hữu những sơ sót khác và thực hiện những điều chỉnh cần thiết; hoặc
(2) Điều chỉnh nội dung, lộ trình, phạm vi những thủ tục kiểm toán tiếp theo để sở hữu thể đạt được mức độ đảm bảo cần thiết. Ví dụ, trong trường hợp thử nghiệm kiểm soát, kiểm toán viên sở hữu thể mở rộng cỡ mẫu, thực hiện một thử nghiệm kiểm soát thay thế hoặc sửa đổi những thử nghiệm cơ bản liên quan.
Phụ lục 01
(Hướng dẫn đoạn A8 Chuẩn mực này)
PHÂN NHÓM HOẶC LỰA CHỌN THIÊN VỀ CÁC PHẦN TỬ CÓ GIÁ TRỊ LỚN
Lúc xem xét những tính chất của tổng thể được lấy mẫu, kiểm toán viên sở hữu thể quyết định sử dụng phương pháp phân nhóm hoặc lựa chọn thiên về những phần tử sở hữu trị giá to. Phụ lục này hướng dẫn kiểm toán viên lúc sử dụng kỹ thuật phân nhóm và kỹ thuật lựa chọn thiên về những phần tử sở hữu trị giá to.
Phân nhóm
1. Hiệu quả của cuộc kiểm toán sở hữu thể tăng lên nếu kiểm toán viên phân nhóm một tổng thể bằng cách chia tổng thể thành những nhóm riêng biệt sở hữu cùng tính chất. Mục tiêu của việc phân nhóm là làm giảm tính biến động của những phần tử trong mỗi nhóm và do đó cho phép giảm cỡ mẫu mà ko làm tăng rủi ro lấy mẫu.
2. Lúc tiến hành rà soát chi tiết, tổng thể thường được phân nhóm theo trị giá. Điều này giúp kiểm toán viên tập trung hơn vào những phần tử sở hữu trị giá to vì những phần tử này sở hữu khả năng sơ sót nhiều nhất do trị giá ghi sổ kế toán bị phản ánh cao hơn trị giá thực tế. Tương tự, một tổng thể sở hữu thể được phân nhóm theo một tính chất cụ thể cho thấy mức độ rủi ro sở hữu sơ sót cao hơn, ví dụ lúc rà soát dự phòng nợ phải thu khó đòi trong quá trình giám định những khoản phải thu, kiểm toán viên sở hữu thể phân nhóm những số dư theo tuổi nợ.
3. Kết quả của những thủ tục kiểm toán vận dụng cho một mẫu chứa những phần tử trong một nhóm chỉ sở hữu thể được dự trù cho những phần tử tạo nên nhóm đó. Để đưa ra kết luận về toàn bộ tổng thể, kiểm toán viên cần xem xét rủi ro sở hữu sơ sót trọng yếu của những nhóm khác tạo nên tổng thể. Ví dụ 20% số phần tử trong một tổng thể sở hữu thể chiếm 90% trị giá của một số dư tài khoản. Kiểm toán viên sở hữu thể quyết định rà soát một mẫu những phần tử này. Kiểm toán viên giám định kết quả của mẫu này và đi tới kết luận về 90% trị giá độc lập với 10% còn lại (sở hữu thể lấy thêm một mẫu trên 10% còn lại này hoặc sử dụng những phương pháp khác để thu thập chứng cớ kiểm toán, hoặc sở hữu thể coi 10% còn lại này là ko trọng yếu).
4. Nếu một nhóm giao dịch hoặc số dư tài khoản được chia thành những nhóm, sơ sót sẽ được dự trù riêng cho từng nhóm. Lúc xem xét tác động sở hữu thể sở hữu của những sơ sót đối với toàn bộ nhóm giao dịch hoặc số dư tài khoản, kiểm toán viên cần tổng hợp lại những sơ sót dự trù cho mỗi nhóm.
Lựa chọn thiên về những phần tử sở hữu trị giá to
5. Lúc tiến hành rà soát chi tiết, việc xác định đơn vị lấy mẫu là những đơn vị tiền tệ riêng lẻ cấu thành tổng thể sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. Sau lúc đã lựa chọn những đơn vị tiền tệ cụ thể từ tổng thể, kiểm toán viên sở hữu thể rà soát những phần tử sở hữu chứa những đơn vị tiền tệ đó (ví dụ đối với tổng thể là số dư những khoản phải thu, kiểm toán viên sở hữu thể rà soát những số dư riêng lẻ trong tổng thể đó). Một lợi ích của phương pháp xác định đơn vị lấy mẫu này là kiểm toán viên sẽ tập trung vào những phần tử sở hữu trị giá to vì những phần tử này sở hữu thời cơ được lựa chọn cao hơn, và sở hữu thể thu nhỏ cỡ mẫu. Phương pháp này sở hữu thể được sử dụng kết hợp với phương pháp chọn mẫu theo hệ thống (xem Phụ lục 04) và sở hữu hiệu quả nhất lúc sử dụng phương pháp lựa chọn ngẫu nhiên để chọn những phần tử.
Phụ lục 02
(Hướng dẫn đoạn A11 Chuẩn mực này)
VÍ DỤ VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CỠ MẪU TRONG THỬ NGHIỆM KIỂM SOÁT
Kiểm toán viên sở hữu thể xem xét những yếu tố dưới đây lúc xác định cỡ mẫu trong thử nghiệm kiểm soát. Những yếu tố này cần được xem xét đồng thời với nhau và giả thiết rằng kiểm toán viên ko thay đổi nội dung hoặc lộ trình thực hiện những thử nghiệm kiểm soát hoặc thay đổi phương pháp tiến hành những thử nghiệm cơ bản lúc xử lý những rủi ro đã được giám định.
Phụ lục 03
(Hướng dẫn đoạn A11 Chuẩn mực này)
VÍ DỤ VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CỠ MẪU TRONG KIỂM TRA
CHI TIẾT
Kiểm toán viên sở hữu thể xem xét những yếu tố dưới đây lúc xác định cỡ mẫu trong rà soát chi tiết. Những yếu tố này cần được xem xét đồng thời với nhau và giả thiết rằng kiểm toán viên ko thay đổi phương pháp tiến hành những thử nghiệm kiểm soát hay thay đổi nội dung hoặc lộ trình thực hiện những thử nghiệm cơ bản lúc xử lý những rủi ro được giám định.
Phụ lục 04
(Hướng dẫn đoạn A13 Chuẩn mực này)
CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU
Sở hữu nhiều phương pháp chọn mẫu. Dưới đây là những phương pháp cơ bản:
(a) Lựa chọn ngẫu nhiên (sử dụng một số chương trình chọn số ngẫu nhiên, ví dụ, những bảng số ngẫu nhiên).
(b) Lựa chọn theo hệ thống, trong đó số lượng đơn vị lấy mẫu trong tổng thể được chia cho cỡ mẫu để xác định khoảng cách lấy mẫu, ví dụ khoảng cách lấy mẫu là 50, sau lúc đã xác định điểm xuất phát của phần tử trước tiên thì cứ cách 50 phần tử sẽ chọn một phần tử vào mẫu. Mặc dù điểm xuất phát sở hữu thể được xác định bất kỳ, mẫu thường sở hữu nhiều khả năng thực sự ngẫu nhiên nếu nó được xác định bằng cách sử dụng một chương trình chọn số ngẫu nhiên trên máy tính hoặc những bảng số ngẫu nhiên. Lúc sử dụng phương pháp chọn mẫu theo hệ thống, kiểm toán viên cần xác định rằng những đơn vị lấy mẫu trong tổng thể ko được sắp xếp sao cho khoảng cách lấy mẫu trùng hợp với một kiểu sắp xếp nhất định trong tổng thể.
(c) Lấy mẫu theo đơn vị tiền tệ là phương pháp lựa chọn thiên về những phần tử sở hữu trị giá to (như đã mô tả trong Phụ lục 01) trong đó cỡ mẫu, việc lựa chọn và giám định dẫn tới kết luận chủ yếu theo trị giá.
(d) Lựa chọn bất kỳ, trong đó kiểm toán viên chọn mẫu ko theo một trật tự nào nhưng phải tránh bất kỳ sự thiên lệch hoặc thành kiến chủ quan nào (ví dụ tránh những phần tử khó tìm hay luôn chọn hoặc tránh những phần tử nằm ở dòng trước tiên hoặc dòng cuối của trang) và do đó đảm bảo rằng tất cả những phần tử trong tổng thể đều sở hữu thời cơ được lựa chọn. Lựa chọn bất kỳ ko phải là phương pháp thích hợp lúc lấy mẫu thống kê.
(e) Lựa chọn mẫu theo khối là việc lựa chọn một hay nhiều khối phần tử liên tục nhau trong một tổng thể. Lựa chọn mẫu theo khối ít lúc được sử dụng trong lấy mẫu kiểm toán vì hầu hết những tổng thể đều được kết cấu sao cho những phần tử trong một chuỗi sở hữu thể sở hữu chung tính chất với nhau nhưng lại khác với những phần tử khác trong tổng thể. Mặc dù trong một số trường hợp, rà soát một khối những phần tử cũng là một thủ tục kiểm toán thích hợp, nhưng phương pháp này thường ko được sử dụng để lựa chọn những phần tử của mẫu lúc kiểm toán viên dự trù đưa ra kết luận về toàn bộ tổng thể dựa trên mẫu./.
*****
Originally posted 2019-01-07 22:52:58.