Vận dụng thuyết qui kết để giảng giải cho những mối quan hệ liên quan tới hành vi tiêu tiêu dùng/tẩy chay với những tác giả Ang và cùng sự. (2004); Leong và cùng sự. (2008); Mrad và cùng sự. (2014).
Heider (1958) giới thiệu lần trước nhất thuật ngữ qui kết (attribution) trong tác phẩm “tâm lý học của mối quan hệ giữa những tư nhân” (the psychology of interpersonal relations). Ông được nhiều nhà tâm lý học xã hội và tâm lý học xem là người sáng lập/cha đẻ của thuyết qui kết ví dụ như (Kelley, 1973; Mizerski và cùng sự., 1979; Folkes, 1988; Kalat, 2008; Aronson và cùng sự., 2013). Heider (1958) đã phân biệt hai nguyên nhân của hành vi: qui kết bên trong (inside attribution) và qui kết bên ngoài (exterior attribution). Qui kết bên trong là những giảng giải căn cứ trên những đặc tính tư nhân, ví dụ, thái độ, tính cách, khả năng còn qui kết bên ngoài là những giảng giải dựa trên tình huống (state of affairs) gồm những sự kiện/biến cố với thể sẽ tác động tới hầu hết mọi người.
Tới năm 1958, Weiner đã hoàn thiện hơn thuyết quy kết thông qua những lập luận về nguyên nhân của biến cố, xúc cảm và hành vi tương ứng. Weiner (1985) cho rằng con người khởi đầu một tìm kiếm mang tính nhận thức cho một sự giảng giải về hành vi của một đối tượng lúc đối tượng đó phải đối mặt với những hành vi ko mong đợi, những hậu quả ko mong muốn và/hoặc những biến cố quan yếu. Weiner (1985) hoàn chỉnh thuyết qui kết với đề xuất rằng sự qui kết với ba hướng: (1) vị trí (bên trong/bên ngoài), (2) khả năng kiểm soát và (3) tính ổn định của nguyên nhân và kết quả.
Thuyết qui kết được những tác giả sử Folkes (1984; 1988); Mizerski và cùng sự. (1979); Weiner (2000) giảng giải và vận dụng vào ngành hành vi tiêu tiêu dùng. Folkes (1984) cho rằng người tiêu tiêu dùng sẽ phản ứng khác nhau lúc họ tậu phải sản phẩm lỗi, phản ứng của họ phụ thuộc vào mức độ và cách thức họ giảng giải nguyên nhân gây ra sản phẩm lỗi đó. Ví dụ, một người tiêu tiêu dùng sẽ phản ứng như thế nào nếu họ tậu một chai nước ngọt và phát hiện chai nước ngọt với dị vật. Theo Folkes, người tiêu tiêu dùng sẽ (1) phản ứng tức giận
(2) người tiêu tiêu dùng đòi bồi thường, xin lỗi và (3) ko phản ứng gì cả. Ba phản ứng này sẽ phụ thuộc vào cách thức mà người tiêu tiêu dùng qui kết nguyên nhân vì sao chai nước ngọt với vật khác thường trong chai.
Weiner (2000) đề xuất hai nguyên lý cơ bản lúc vận dụng thuyết qui kết vào ngành tâm lý người tiêu tiêu dùng. Ông cho rằng lúc một hậu quả tiêu cực (biến cố) xảy ra, thứ nhất nó sẽ dẫn tới trạng thái xúc cảm tiêu cực nói chung, hoặc thứ hai người tiêu tiêu dùng sẽ tìm kiếm thông tin liên quan tới nguyên nhân, sau đó đưa ra nguyên nhân và phân loại tính chất nguyên nhân. Nếu nguyên nhân mang tính ổn định, họ sẽ ở trong những trạng thái xúc cảm mong đợi (vd., kỳ vọng, sợ hãi) và những trạng thái xúc cảm này sẽ tác động tới hành vi cuối cùng của họ. Nếu nguyên nhân mang tính kiểm soát, họ sẽ qui trách nhiệm tư nhân và xúc cảm lúc này của họ sẽ là sự tức giận, xúc cảm này sẽ dẫn tới hành vi cuối cùng của họ.
Vận dụng thuyết qui kết của Weiner để giảng giải cho những mối quan hệ liên quan tới hành vi tẩy chay với những tác giả Ang và cùng sự. (2004); Leong và cùng sự. (2008); Mrad và cùng sự. (2014). Nhóm Ang và nhóm Leong dựa trên thuyết qui kết để sắp xếp tách nhóm những biến cố. Ang và cùng sự. (2004) phân loại “sự ác cảm” thành bốn nhóm đặt tên là “ác cảm mang tính ổn định” (steady animosity), “ác cảm theo tình huống” (situational animosity), “ác cảm mang tính tư nhân” (private animosity) và “ác cảm mang tính quốc gia” (nationwide animosity). Trong đó “ác cảm dựa trên sự ổn định” nhắc tới xúc cảm tiêu cực xuất phát từ bối cảnh lịch sử ví dụ như kinh tế hay quân sự giữa tất cả quốc gia; “ác cảm theo tình huống” nhắc tới xúc cảm tiêu cực liên quan tới một tình huống cụ thể vừa xảy ra. Ví dụ, cuộc khủng hoảng kinh tế Châu Á được người dân tất cả quốc gia như Thái Lan, Indonesia, Malaixia và Singapore đổ lỗi cho tất cả quốc gia như Nhật, Hàn Quốc, Mỹ và người dân tất cả quốc gia Châu Á này tẩy chay hàng hóa với xuất xứ từ tất cả quốc gia gây ra khủng hoảng kinh tế. Ang và cùng sự. (2004) xem “ác cảm mang tính tư nhân” là ác cảm ở cấp vi mô, người tiêu tiêu dùng thể hiện thái độ ác cảm này qua những biểu hiện như sự phản ứng tư nhân vì thôi việc làm, cắt giảm chi tiêu cho cuộc sống. Trong lúc đó, “ác cảm mang tính quốc gia” là ác cảm vĩ mô, “người tiêu tiêu dùng thể hiện sự ác cảm của họ về sự tác động của khủng hoảng kinh tế lên quá trình phát triển kinh tế của một quốc gia” (Ang và cùng sự. 2004, trang 192).
Sở hữu thể thẩm định sự phân loại biến cố của nhóm Ang và cùng sự. (2004) khá phức tạp và rối rắm hơn nhiều so với quan niệm lý thuyết của Weiner. Sở hữu lẽ vì lý do này mà sau đó Leong và cùng sự.
