Những sự kiện kinh doanh to luôn đánh dấu những thay đổi mang tính bước ngoặt của nền kinh tế. 10 sự kiện kinh doanh vượt bậc trong năm 2013 do Forbes Việt Nam bình chọn cho thấy một bức tranh toàn cảnh với những gam màu đối lập của kinh tế Việt Nam trong năm 2013.

1. Quốc hội giảm thuế cứu doanh nghiệp

2013 được ghi nhận là một năm chất chồng khó khăn của cùng đồng doanh nghiệp.

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và đầu tư, 11 tháng đầu năm 2013, tổng số doanh nghiệp phải giải thể, giới hạn hoạt động lên tới 54.932, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm 2012. Trong đó, sở hữu 8.857 doanh nghiệp hoàn thành thủ tục giải thể, 46.075 doanh nghiệp gặp vấn đề phải tạm ngừng hoạt động.

Mặc dù vậy, sức sống của giới kinh doanh vẫn dai sức: Trong 11 tháng đầu năm 2011, sở hữu 71.018 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với số vốn đăng ký 359.470 tỉ đồng. Nếu so với cùng kỳ năm 2012, số lượng doanh nghiệp đăng ký mới tăng 9,5% tuy nhiên số vốn đăng ký giảm 15,4%.

Trước tình hình khó khăn chung của cùng đồng doanh nghiệp, tài kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, những đại biểu Quốc hội đã thông qua quyết nghị cho phép giảm thuế TNDN từ 25% xuống còn 22%, ứng dụng từ ngày 1.1.2014. Mức thuế này sẽ giảm tiếp còn 20% vào đầu năm 2016.

2. Ngành điện tử lên ngôi

Đầu tư nước ngoài vào ngành nghề điện tử tăng nhanh trong năm 2013, đưa Việt Nam vào chuỗi cung ứng toàn cầu của ngành điện tử.

Lúc nhấn nút khởi công xây dựng nhà máy sản xuất điện thoại Samsung tại Thái Nguyên hồi tháng 3, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói: “Chính phủ hoan nghênh việc Samsung xác định Việt Nam là cứ điểm sản xuất toàn cầu và tiếp tục mở rộng quy mô, xúc tiến làn sóng đầu tư mới của Hàn Quốc vào Việt Nam”. Chưa đầy sáu tháng sau đó, Samsung trở thành một trong những tập đoàn FDI rót vốn to nhất vào Việt Nam với con số công bố 5,73 tỉ USD Mỹ tính tới nay. Khu tổ hợp khoa học trước nhất của Samsung tại Bắc Ninh đã đưa ngành điện tử lên ngôi với doanh thu xuất khẩu tới năm 2013 vượt mốc 20 tỉ USD Mỹ, cùng với hơn 60 nhà sản xuất khác vào Việt Nam cung ứng những nhà sản xuất phụ trợ. Với thành công của ngành điện tử, tập đoàn Samsung còn đặt tham vọng đầu tư vào những ngành công nghiệp khác tại Việt Nam như năng lượng, hóa dầu, hàng ko…

3. Khởi công dự án lọc hóa dầu to nhất Việt Nam

Cùng với Dung Quất, lúc hoàn thành, nhà máy lọc dầu Nghi Sơn sẽ bảo đảm hơn 50% nhu cầu xăng dầu của cả nước.

Trong đoạn mở đầu bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại lễ động thổ chính thức xây dựng nhà máy lọc dầu Nghi Sơn ngày 23.10.2013, chữ “nhất” được lặp lại 2 lần: “Hôm nay, chúng ta rất vui mừng sở hữu mặt tại đây để chính thức – tôi xin nhấn mạnh là chính thức – khởi công xây dựng dự án Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn – Thanh Hóa. Đây là dự án liên hợp lọc hóa dầu sở hữu quy mô to nhất, khoa học hiện đại nhất được xây dựng tại nước ta cho tới thời khắc hiện nay”.

Với vốn đầu tư hơn 9 tỉ USD, dự án lọc hóa dầu Nghi Sơn là một trong những dự án đầu tư nước ngoài to nhất tại Việt Nam tính tới thời khắc hiện nay. Dự án là liên doanh giữa tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam, tổ chức dầu khí quốc tế Kuwait (Kuwait Worldwide Petroleum), tổ chức Idemitsu Kosan (đứng thứ 685, danh sách International 2000 của Forbes) và tổ chức hóa chất Mitsui. Phía Việt Nam góp 25,1% vốn, phía Kuwait góp 35,1%, còn lại là phía hai tổ chức Nhật Bản. Trước lúc khởi công chính thức, dự án đã trải qua 7 năm giao dịch, chuẩn bị đầu tư, sở hữu lúc bị trì hoãn một thời kì liên quan tới vấn đề thu xếp vốn.

4. Nợ xấu vẫn xấu?

Xử lý nợ xấu trong doanh nghiệp là thách thức hàng đầu trong năm 2013 và công việc này còn tiếp tục trong năm 2014.

VAMC, tổ chức quản lý tài sanr cho những tổ chức tín dụng, là mô phỏng trước nhất xuất hiện tại Việt Nam, với vốn điều lệ 500 tỉ đồng, chính thức sắm nợ xấu từ cuối tháng 10, và được kỳ vọng là phương tiện hữu hiệu giảm bớt sức ép nợ xấu, khơi thông cục máu đông tín dụng cho nền kinh tế. Theo đó, những nhà băng sở hữu nợ xấu trên 3% tổng dư nợ buộc phải phải bán nợ cho VAMC. Phó thống đốc Lê Minh Hưng, tại diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam đầu tháng 12 qua cho hay tính tới 2.11.2013, VAMC đã sắm được tổng số nợ xấu với số dư nợ gốc sắp 18.400 tỉ đồng với giá sắm là 14.398 tỉ đồng. Dự kiến tới hết năm 2013, VAMC sẽ sắm được khoảng từ 30-35 nghìn tỉ đồng nợ xấu.

Mặc dù vậy, những con số thống kê cho thấy tình hình nợ xấu của nhà băng ngày càng xấu hơn. Theo báo cáo chính thức, tính tới cuối tháng 9.2013, tổng nợ xấu của toàn hệ thống nhà băng là 142,33 nghìn tỉ đồng, chiếm 4,62% tổng dư nợ, tăng 20,2% so với cuối năm 2012. Tổng số nợ xấu được xử lý trong năm 2012 và 9 tháng đầu năm 2913 là 101,7 nghìn tỉ đồng, trong đó, năm 2012 là 69,2 nghìn tỉ đồng và 9 tháng đầu năm 2013 là 32,5 nghìn tỉ đồng. Với tăng trưởng tín dụng thấp và tỉ lệ nợ xấu cao, năm 2013, những nhà băng đang gồng mình duy trì cán cân tài chính mà vẫn ko đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng 10-12% mà nhà băng Nhà nước đặt ra.

5. Tái cơ cấu nhà băng: bước khởi đầu

Sáp nhập, thay đổi chủ sở hữu đang diễn ra, nhưng phần to công việc tái cơ cấu và cải tổ những nhà băng yếu kém mới chỉ dựng ở bề mặt.

Từ sau ngày 20.12, mẫu tên DaiABank biến mất với việc nhà băng này sáp nhập vào nhà băng HDBank. Nhà băng sau sáp nhập sở hữu vốn điều lệ 8.100 tỉ đồng, tổng tài sản trên 70 nghìn tỉ đồng với mạng lưới hoạt động hơn 210 điểm giao dịch. Khác với cuộc sáp nhập trước nhất đầy vội vã của nhà băng thương nghiệp cổ phần Sài Gòn (SCB), đây là sự sáp nhập tự nguyện và được chuẩn bị kỹ lưỡng của hai nhà băng ko bị xếp vào danh sách những nhà băng yếu kém. Trong lúc đó, tai mắt trên thị trườngđang dõi theo thỏa thuận hợp tác giữa Eximbank và Sacom-bank, trong đó hướng tới khả năng thống nhất hai nhà băng này.

Tái cấu trúc ngành nghề ngân hagnf tiếp tục là vấn đề quan yếu hàng đầu của nền kinh tế kẻ từ lúc nhà băng nhà nước công bố chủ trương tái cơ cấu toàn diện hệ thống nhà băng vào năm 2011 lộ trình tới năm 2015. Trong đợt tái cấu trúc 2011 -2013, tổng cùng 9 nhà băng đã được sắp xếp lại, nguy cơ tan vỡ, mất thanh khoản dần được loại trừ.

Quá trình xử lý những nhà băng yếu kém được phát động bằng thương vụ thống nhất 3 nhà băng SCB, Tín Nghĩa, Đệ Nhất vào cuối 2011, trở thành nhà băng SCB. Sau đó tới lượt nhà băng Gia Định được cơ cấu lại và trở thành nhà băng Bản Việt; kế tiếp với việc Habubank sáp nhập SHB năm 2012. Trong năm nay, song song với HDBank, nhà băng Western Financial institution thống nhất với tổng tổ chức cổ phần Tài chính Dầu khí (PVFC) thành nhà băng Đại Chúng (PVComBank, đưa quy mô tài sản nhà băng mới lên hơn 100 nghìn tỉ đồng. Trước đó, sở hữu hai nhà băng tự nguyện tái cơ cấu với sự tham gia của nhà đầu tư mới, là nhà băng Đại Tín (TrustBank), sau lúc được tập đoàn Thiên Thanh đầu tư đã đổi tên thành nhà băng Xây dựng Việt Nam; và Tienphong Financial institution sau lúc được tập đoàn Doji sắm lại từ FPT đã đổi tên thành TP Financial institution. Trong 9 nhà băng yếu, chỉ còn GPBank chưa chốt phương án tái cơ cấu.

6. Bán lẻ hiện đại sôi động

Những chuỗi bán lẻ khổng lồ liên tục mở rộng đầu tư tại Việt Nam.

Khu Aeon – Celadon Tân Phú (TP. HCM) sắp khai trương, đánh dấu sự khởi đầu của hãng bán lẻ sở hữu quy mô to thứ tư toàn cầu với kế hoạch rót 1,5 tỉ USD Mỹ để thiết lập chuỗi 20 trung tâm sắm sắm tại Việt Nam tới năm 2020.

Hàng loạt trung tâm thương nghiệp cao cấp được mở cửa ngay thời khắc kinh tế khó khăn như Vincom Royal Metropolis, Tràng Tiền Plaza, Marina Plaza, Melinh Buying Mall, Parkson Landmark… Những thương hiệu siêu thị bán lẻ to như Co.opMart, Massive C, Metro Money & Carry, Lotte, OceanMart, Dairy Farm năm qua cũng liên tục mở rộng chuỗi tại nhiều thành xã to. Tiếp sức cho ngành bán lẻ còn ở sự chú trọng đầu tư mạn hơn vào kênh bán hàng trực tuyến, chăm sóc khách hàng qua mạng xã hội và quảng bá sắm sắm qua truyền hình như HTV Co.op, Lotte Đất Việt…

Dấu ấn ngành bán lẻ hiện đại còn ở những chuỗi shop tiện lợi. Tập đoàn BJC (Thái Lan) đã thâu tóm liên doanh Phú Thái-FamilyMart và đổi tên chuỗi thành B’s Mart. Sauk hello kết thúc liên doanh với Phú Thái, tập đoàn FamilyMart (Nhật) cũng ngay tức thì công bố tiếp tục hoạt động tại Việt Nam với mục tiêu thiết lập 300 shop FamilyMart trong 5 năm. Trong lúc Store&Go, Circle Okay, G7-Ministop, B&B… cũng tăng dần độ phủ với dấu ấn của Store&Go – thương hiệu trước nhất cán đích chuỗi 100 shop tiện lợi tại Việt Nam.

7. Lập lại trật tự thị trường vàng

Nhà băng Nhà nước là người cung ứng vàng miếng, với tư cách người sắm bán cuối cùng.

Xen kẽ những đợt phục hồi ngắn, cú trượt dài của giá vàng kéo dài cả năm 2013 ko làm cho khoảng cách giữa giá vàng quốc tế và trong nước giảm đi đáng kể. Tính tới cuối tháng 11.2013 giá vàng sụt giảm sắp 25% tính từ đầu năm và khoảng 35% từ đỉnh cao nhất. Điều khác biệt so với những năm trước đây diễn biến trên thị trwongf vàng trong nước tương đối êm đềm, ko còn cảnh xếp hàng chờ sắm vàng như hai năm trước. Lúc nhà băng Nhà nước (NHNN) thực hiện nghị định 24/2012/NĐ-CP bình ổn thị trường vàng, thương hiệu SJC thuộc quyền sở hữu của nhà nước và những nhà băng buộc phải thăng bằng trạng thái huy động – cho vay vàng vào giữa năm 2013.

Tuy tạo ra nhiều tác động tích cực nhưng việc bình ổn thị trường vàng chưa đáp ứng tất cả những kỳ vọng, lúc bản tin kinh tế vĩ mô số 9 công bố cuối quý 3.2013, ủy ban Kinh tế của Quốc hội viết: “Quản lý thị trường vàng chưa đạt được mục tiêu quan yếu do Quốc hội đặt ra là giảm sự chênh lệch giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế. Mặc dù, NHNN liên tục phân phối khối lượng vàng quy mô to thông qua những phiên đấu thầu, chênh lệch giá vàng vẫn duy trì ở mức đáng kể”.

8. Chuyển giá tiếp tục nổi cộm

Những cuộc thanh tra chống chuyển giá tại hàng nghìn doanh nghiệp mỗi năm, xử lý giảm lỗ hàng chục nghìn tỉ đồng.

Kỷ lục về chuyển giá được ghi nhận tới nay thuộc về Keangnam Vina (Hàn Quốc) với trị giá cơ thuế quan buộc phải điều chỉnh lên tới 1.220 tỉ đồng và số tiền thuế TNDN bị truy thu hơn 95 tỉ đồng. Một mẫu tên khác, Hualon Company đã báo lỗ liên tục trong 20 năm kể từ lúc hoạt động tại Việt Nam, vượt bậc với vụ nâng khống giá đầu vào dây chuyền dệt vải với đối tác liên kết 16 triệu USD Mỹ nhưng bán lại với giá 400 nghìn USD Mỹ và báo lỗ lên tới 956 tỉ đồng. Đây chỉ là hai “tiêu biểu” về chuyển giá được ghi nhận trong năm 2013, trong danh sách nghi vấn “chuyển giá, trốn thuế” ngày một dài và báo động về tính chất phức tạp, những thủ thuật tinh vi, và thiếu kinh nghiệp kiểm soát.

Ngành thuế đã “điểm mặt” nhiều tên tuổi làm ăn lâu năm tại Việt Nam vào diện “nghi vấn chuyển giá”, từ Coca-Cola, Metro Money & Carry, Adidas, Posco VST, Anco, Nestle, Suzuki, Toshiba Asia… Từ năm 2011 tới nay, những cuộc thanh tra chống chuyển giá tại hàng nghìn doanh nghiệp mỗi năm, xử lý giảm lỗ hàng chục nghìn tỉ đồng và mức truy thu, phạt và truy hoàn thuế tăng lên hàng nghìn tỉ đồng. Đơn cử thanh tra đặc trưng của ngành thuế tại 122 doanh nghiệp sở hữu nghi vấn chuyển giá đã điều chỉnh giảm lỗ phát sinh và giảm chuyển lỗ lên đên 2.252 tỉ đồng, tổng số tiền thu nhập chịu thuế của những doanh nghiệp này tăng lên 2.600 tỉ đồng và thu nhập chịu thuế sau thanh tra tăng lên 839 tỉ đồng so với kỳ trước đó.

9. Tấp nập nhượng quyền

Hiện sở hữu 105 tổ chức nước ngoài đang thực hiện đăng ký nhượng quyền vào Việt Nam, chủ yếu là ngành nghề ăn uống thực phẩm.

Sau sự kiện chuỗi cà phê to nhất toàn cầu Starbucks chính thức mở shop nhượng quyền trước nhất tại Việt Nam đầu năm 2013 đánh dấu một bước thay đổi to trong hoạt động kinh doanh nhượng quyền quy mô to tại thị trường Việt Nam. Nửa năm sau, McDonald’s, chuỗi nhà hàng ăn nhanh to nhất của Mỹ, công bố Good Day Hospitality, tổ chức nhận nhượng quyền của thương hiệu này tại Việt Nam. Chỉ trong vòng hai tháng kế tiếp, chuỗi cà phê và bánh ngọt Dunkin’ Donuts của Mỹ và hãng kem Dairy Queen tiếp tục xuất hiện làm dấy mạnh làn sóng kinh doanh nhượng quyền.

Với việc đổ bộ của những thương hiệu mới, Việt Nam đang chứng kiến một sự phân tích trong nhượng quyền kinh doanh: trong lúc những thương hiệu mới đang chạy đua mở rộng chuỗi thì những thương hiệu nhượng quyền sở hữu mặt từ lâu tập trung hơn vào đẩy mạnh hiệu quả kinh doanh và bám trụ những địa điểm “đẻ trứng vàng” cho họ. Mặc dù vậy, 2013 ko phải một năm sáng sủa với những ngành tiêu tiêu dùng. Theo dự đoán của tổ chức nghiên cứu thị trường TNS, tiêu tiêu dùng cho tiêu khiển và ăn uống bị sút giảm trong năm nay và tình hình cũng chưa sở hữu hứa hứa hẹn sẽ tốt trong năm tới.

10. Trách nhiệm xã hội

2013 là năm “nóng” với những sức ép thực sự về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Tháng 5.2013 tổ chức phi chính phủ Glabal Witness đã sở hữu những công bố việc khai thác rừng làm tổn hai tới môi trường thọ thái và xã hội của tổ chức cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) trong quá trình khai thác cao su ở Lào và Campuchia mở đầu cho một năm thật sự nóng về vấn đề trách nhiệm xã hội của donah nghiệp (CSR: company social duty). Mặc dù HAGL bác bỏ bỏ cáo buộc này xong vấn đề cho thấy là giờ đây trách nhiệm xã hội của những doanh nghiệp Việt Nam ko chỉ nằm trong sự kiểm soát của người dân và cơ quan chức năng trong nước mà nó còn nằm trong tầm “ngắm” thậm chí là gắt gao của những tổ chức nước ngoài.

Trách nhiệm xã hội trong những năm sắp đây, trở thành nhu cầu tự thân của doanh nghiệp. Dư luận xã hội nghi nhận những nỗ lực của nhiều doanh nghiệp với xã hội thông qua những hoạt động từ thiện, đóng góp vào việc xây dựng, cải tạo môi trường cuộc sống ở nhiều nơi… Tuy nhiên, dư luận xã hội và cơ quan quản lý cũng đã thể hiện thái độ quyết liệt với những doanh nghiệp ko những ko đếm xỉa tới trách nhiệm xã hội mà còn vì lợi ích riêng của mình đã sở hữu những hành vi làm tổn hại nghiệm trọng tới những trị giá của môi trường, của cùng đồng.

Originally posted 2019-01-07 21:12:59.