Nếu so sánh mức độ tăng trưởng kinh tế bình quân của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong sắp 10 năm qua (GDP tăng 15,8%/năm, cao gấp đôi mức trung bình cả nước) thì mức tăng trưởng trong những hoạt động nhà sản xuất ngành thủy sản mới chỉ bằng 50% (khoảng 8,7 % /năm).
Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới thực trạng trong ngành thủy sản là:
– Đối với những hoạt động nhà sản xuất khai thác đánh bắt: Năm 2013 cả tỉnh mang trên 5.314 chiếc tàu với công suất 950.065 CV và số tàu đánh bắt xa bờ mang xu hướng đòi hỏi phải mang những đội tàu nhà sản xuất phục vụ cho đánh bắt xa bờ. Tuy nhiên hiện tại toàn tỉnh chỉ mang một đội tàu nhà sản xuất hậu cần thủy sản với 47 chiếc (trung bình 01 tàu nhà sản xuất phục vụ cho trên 100 tàu đánh bắt). Do nhu cầu những nhà sản xuất cung ứng vật tư thiết bị, nhiên liệu, nước đá, phương tiện sơ chế, bảo hộ trên biển là rất to.
Tuy nhiên những hoạt động này còn nhiều hạn chế như việc cung ứng xăng dầu, nước đá, ngư cụ cho ngư gia còn quá cao, qua nhiều khâu trung gian, chất lượng thấp, số lượng còn quá ít so với nhu cầu của ngư gia, đặc trưng là khâu bảo quản những loại hải sản đánh bắt xa bờ, những đơn vị quốc doanh chưa làm tốt vai trò chủ đạo trong việc hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật về đánh bắt và sơ chế hải sản cho ngư gia, số lượng tàu đánh cá mang tăng lên về số lượng, nhất là tàu đánh bắt xa bờ mang công suất to, mang trang thiết bị tương đối hiện đại nhưng chưa đồng bộ. Những kỹ thuật bảo quản sản phẩm thủy sản sau đánh bắt chưa được tư vấn, trang bị đầy đủ, chủ yếu vẫn dựa vào những giải pháp thủ công nên tỷ lệ sản phẩm bị hư hỏng, thất thoát chiếm tỷ trọng từ 6-10% (đặc trưng là hải sản đánh bắt xa bờ), mang tỷ lệ hư hỏng cao như: cua, ghẹ, thủy sâm (20-30%), hoạt động nhà sản xuất cung ứng những phương tiện, thiết bị, những loại vật liệu phục vụ cho khâu chế biến xuất khẩu còn rất hạn chế nên tỷ lệ sản phẩm hàng hóa xuất khẩu còn chiếm tỷ lệ khiêm tốn. Những nhà sản xuất phụ trợ như: cung ứng những loại cá giống, tôm giống, cua giống, thuê máy bơm dầu tàu thuyền, tư vấn về thời tiết, khí hậu…vẫn chưa được đầu tư, quan tâm và thực sự trở thành một ngành kinh doanh giỏi, chưa mang chiến lược phát triển cụ thể trong khoảng thời gian dài, còn mang tính tự phát, thời vụ là chủ yếu.
– Đối với khâu chế biến và tiêu thụ thủy sản: Năm 2009, Bà Rịa -Vũng Tàu mang 65 nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu, trong đó mang 57 nhà máy chế biến đông lạnh với công suất thiết kế là 126.480 tấn/năm; 07 nhà máy đông lạnh và khô, công suất 28.500 tấn/năm, 01 nhà máy đóng hộp công suất 10 triệu hộp/năm; tổng trị giá đạt khoảng 147 tỷ đồng, tỉnh mang 160 cơ sở vật chất chế biến nội địa như nước mắm, chế biến khô, bột cá với công suất chế biến trung bình đạt khoảng 12 triệu lít/năm (nước mắm) và hơn 338.000 tấn/năm (những loại sản phẩm khác), tổng trị giá đạt 178 tỷ đồng (ko kể nước mắm) tới năm 2012 toàn tỉnh mang 169 doanh nghiệp chế biến hải sản. Nhưng trên thực tế năng lực sản xuất trong những năm qua chỉ đạt từ 40 – 60% công suất, nhiều sản phẩm chủ yếu là sơ chế chưa đủ khả năng xâm nhập thị trường Châu Âu, Mỹ và Nhật Bản; hoạt động nhà sản xuất tìm kiếm thị trường tiêu thụ (Maketing) còn nhiều hạn chế, hàng ngũ cán bộ thông thuộc về nhà sản xuất quốc tế còn thiếu, non kém về chuyên môn; việc phân phối sản phẩm đánh bắt theo một mạng lưới chưa đồng bộ, dẫn tới lúc thừa lúc thiếu, tranh tậu, tranh bán v.v… Mặt khác, những chính sách ưu đãi của Nhà nước về khuyến khích khai thác, nuôi trồng, chế biến và tiêu thụ thủy sản chưa thật cụ thể còn chung chung; việc đầu tư phát triển những cơ sở vật chất nhà sản xuất hậu cần như cảng cá, bến cá, những điểm thu tậu còn chậm chạp, hiện đang nằm trong diện quy hoạch, hệ thống cửa sông, cửa biển, hệ thống luồng lạch nơi tàu cá ra vào ko được nạo vét thường xuyên.
Trên vùng biển Bà Rịa – Vũng Tàu hàng năm thường xuyên bị tác động của những sự cố như tràn dầu, rò rỉ những chế phẩm từ những giàn khoan dầu khí và những loại tàu dầu trong và ngoài nước, kể cả tàu cá của ngư gia trong và ngoài tỉnh. Những nguyên nhân cơ bản nêu trên đã tác động to tới tổng trị giá sản xuất trong ngành thủy sản mà trước hết là những hoạt động nhà sản xuất phục vụ cho khai thác, nuôi trồng, chế biến của ngành thủy sản, tác động tới những mục tiêu phát triển kinh tế biển của Bà Rịa – Vũng Tàu.
Nếu so sánh với Bình Thuận thì hiện nay toàn tỉnh mang đội tàu khai thác khoảng 7.800 chiếc; trong đó, 2.000 tàu đánh bắt xa bờ, với tổng số tàu nhà sản xuất hậu cần là 133 tàu, phục vụ cho đánh bắt xa bờ, mang 26 tổ nhà sản xuất hậu cần trên biển; nhờ mang nhà sản xuất này mà chu trình sản xuất được liên tục, giảm nhiều giá bán trung gian, chất lượng sản phẩm được đảm bảo cho những cơ sở vật chất sản xuất và chế biến xuất khẩu.
Bà Rịa – Vũng Tàu mang đội tàu 5.314 chiếc nhưng chỉ mang 47 tàu nhà sản xuất. Do vậy trị giá sản xuất của ngành thủy sản nói riêng và toàn ngành nông – lâm – thủy sản nói chung còn quá thấp trong tỷ trọng của nền kinh tế địa phương.