Bằng việc ban hành đồng bộ những chính sách và thực hiện nghiêm túc, cùng sự lồng ghép linh hoạt những NLTC, trong những năm qua, Tỉnh đã tập trung được NLTC to từ NSNN cho CTMTQG XDNTM. Giai đoạn 2011 – 2016, tổng số vốn từ NSNN thực hiện Chương trình XDNTM là 9.253,78 tỷ đồng, chiếm hơn 13% tổng vốn đầu tư cho Chương trình. Cơ cấu NLTC từ NSNN cho XDNTM được thể hiện qua bảng 3.6.
Huy động trực tiếp từ NSNN các ngành
Cùng với sự tương trợ từ NSTƯ phân bổ theo dự toán NS hàng năm, Hà Tĩnh cũng rất tích cực khai thác nguồn thu NS trên khu vực để thực hiện XDNTM. Trong đó phải kể tới công việc quy hoạch đất đai, tạo quỹ đất sạch để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất. Tiền đấu giá quyền sứ dụng đất được phân chia cho NS các ngành, đặc thù ưu tiên cho NS cấp xã. Trong giai đoạn 2011-2016, NS xã đã đầu tư cho XDNTM 1.415, 599 tỷ đồng chiếm 14,15% NLTC từ NSNN và chiếm sắp 35% NSNN đầu tư trực tiếp cho chương trình nhưng chỉ chiếm 1,97% tổng NLTC đầu tư cho chương trình, cả 4 cấp NS tương trợ trực tiếp cho chương trình mới chỉ đạt 5,7% (Bảng 3.8).
Huy động NSNN từ lồng ghép những CT, dự án đang thực hiện trên khu vực:
Cùng với tương trợ trực tiếp từ NSNN các ngành, Hà Tĩnh đã thực hiện lồng ghép vốn từ Chương trình MTQG, dự án với cùng mục tiêu để bổ sung NLTC thực hiện Chương trình XDNTM trên khu vực. Tổng số huy động từ những NLTC này giai đoạn 2011-2016 là 5.252,531 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 56,49% NSNN đầu tư cho Chương trình (bảng 3.7).
Những NLTC này do trung ương phân bổ thông qua cấp bổ sung với mục tiêu cho NS tỉnh, cùng những dự án đang thực hiện trên khu vực gồm cả những dự án ODA, dự án NGO… Căn cứ vào NLTC bổ sung với mục tiêu từ NSTƯ hàng năm, Tỉnh phân bổ cấp bổ sung với mục tiêu cho các ngành NS, ủy quyền những sở, ban ngành xây dựng kế hoạch lồng ghép những NLTC thực hiện những nội dung của XDNTM. Do phụ thuộc chủ yếu vào tiêu chí trung ương phân bổ nên kế hoạch về những nguồn này thường thụ động và ko sát thực.
Theo kế hoạch cơ cấu NLTC XDNTM được đề ra trong Quyết định 800/QĐ- TTg, “vốn từ những CTMTQG và chương trình, dự án tương trợ với mục tiêu đang triển khai và sẽ tiếp tục triển khai trong nhưng năm tiếp theo trên khu vực khoảng 23%”, tuy nhiên trên thực tế, NLTC từ những Chương trình MTQG, dự án mà trung ương phân bổ trung bình hàng năm cho Hà Tĩnh mới chỉ đạt khoảng 7,32% tổng NLTC thực hiện Chương trình. Do tài chính từ Chính phủ dành cho chương trình MTQG với giới hạn trong lúc rất nhiều tỉnh thành trong cả nước tiến hành XDNTM với nhu cầu xin tương trợ vốn từ trung ương nên tài chính Chính phủ tương trợ cho những tỉnh còn mang tính “nhỏ giọt”.
Trong thời kì qua, Hà Tĩnh cũng đã tích cực triển khai nhiều hoạt động nhằm tăng cường mối quan hệ với những nước (thông qua những Đại sứ quán), những tổ chức với tiềm năng to để giới thiệu nhu cầu đầu tư, nội dung chương trình vận động viện trợ; đã vận động được nhiều nguồn cho vay ưu đãi từ những tổ chức phi chính phủ (NGO). Tới năm 2016, đã thu hút được 27 dự án, với tổng số vốn đầu tư trên 91,056 triệu USD. Hầu hết, những dự án đều được triển khai đúng theo kế hoạch và được giám định là tiếp cận với hiệu quả trong việc tăng chất lượng sinh kế, tăng nhận thức về phòng chống thiên tai, dịch bệnh cho người nghèo ở những vùng sâu, vùng xa. Tiêu biểu như Dự án “Phát triển hệ thống thủy lợi quy mô nhỏ cho những xã nghèo tỉnh Hà Tĩnh” (ISDP) do quỹ OPEC về phát triển Quốc tế (OFID) tài trợ với tổng số vốn 13.153.340 USD, trong đó vốn ODA là 10.500.000 USD và
2.653.340 USD vốn đối ứng. Dự án “Phát triển CSHT NT tỉnh Hà Tĩnh” (HIRDP) do quỹ Phát triển kinh tế Ả rập tài trợ với tổng đầu tư 18.626.009 USD, trong đó vốn ODA 14.619.724 USD và vốn đối ứng 4.006.285 USD. Dự án này được thực hiện tại 77 xã nghèo thuộc 11 quận. Tới nay với 41 dự án danh mục đầu tư đợt 1 đang tiến hành hoàn thành báo cáo kinh tế kỹ thuật trình những ngành chức năng và UBND tỉnh phê duyệt. Dự án “Phát triển CSHT thiết yếu những xã vùng bãi ngang ven biển nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu tại Hà Tĩnh” thuộc dự án “Phát triển CSHT vùng duyên hải” do OFID tài trợ theo Hiệp nghị số 1426P ngày 07/3/2012 với thời kì thực hiện dự án từ 2012-2016, Tài chính dự án: 14.210.405 USD (vốn ODA 11.500.000 USD, vốn đối ứng: 2.710.405 USD). Dự án “Cải thiện sự tham gia thị trường cho người nghèo Hà Tĩnh” (IMPP-HT) tại 08 quận nghèo được IFAD tài trợ qua khoản vay, tài trợ ko hoàn lại và của Chính phủ Đức thông qua hợp tác kỹ thuật từ GIZ. Tổng vốn đầu tư của Dự án là 18,355 triệu USD với thời kì thực hiện là 5 năm. Dự án đã xây dựng được 179 dự án CSHT quy mô nhỏ cho người dân tiếp cận tốt hơn tới thị trường (như đường liên lạc, cầu cống, chợ) và giúp tổ chức sản xuất NN hiệu quả hơn (như thủy lợi, cải tạo đồng ruộng, đường điện, trạm bơm). Dự án năng lượng NT II (RE-II) cải tạo, nâng cấp và xây dựng mới hệ thống lưới điện hạ thế NT kết hợp với chuyển đổi và xây dựng mô phỏng quản lý, nhằm cải thiện nhà sản xuất phân phối điện năng với chất lượng tốt, giá cả hợp lý cho khu vực NT. Giai đoạn 1 dự án REII (triển khai tại 97/97 xã của 9 quận, thị) đã cơ bản hoàn thành, đưa vào sử dụng với tổng trị giá quyết toán 298.620 triệu đồng (trong đó WB 274.283 triệu đồng, vốn đối ứng 24.337 triệu đồng). Giai đoạn mở rộng dự án đang tiếp tục triển khai tại 39 xã của 8 quận trên khu vực toàn tỉnh, với tổng trị giá theo hợp đồng thực tế 230.631 triệu đồng (trong đó WB 209.736 triệu đồng, vốn đối ứng 20.895 triệu đồng). Tuy nhiên, vì mỗi chương trình, dự án với quy định riêng, nên cơ chế quản lý và lồng ghép giữa những chương trình, dự án thiếu đồng bộ và sự phối hợp khó khăn, nhất là khâu lập kế hoạch, công việc phân bổ NLTC, giám sát đầu tư và thanh quyết toán những tài chính, gây lúng túng trong tổ chức thực hiện, chưa tập trung được theo kế hoạch, tiến độ XDNTM đã được địa phương lập.