Thị trường chứng khoán được xem là đặc trưng cơ bản, là biểu tượng của nền kinh tế hiện đại. Người ta với thể đo lường và dự trù sự phát triển kinh tế qua diễn biến trên thị trường chứng khoán. Là một phòng ban cấu thành của thị trường tài chính, thị trường chứng khoán được hiểu một cách chung nhất, là nơi diễn ra những giao dịch tìm bán, trao đổi những chứng khoán ư những hàng hoá và nhà cung cấp tài chính giữa những chủ thể tham gia. Việc trao đổi tìm bán này được thực hiện theo những quy tắc ấn định trước.
Hình thức sơ khai của thị trường chứng khoán đã xuất hiện cách đây hàng trăm năm. Vào khoảng thế kỷ 15, ở những thành thị trấn trung tâm thương mại của những nước phương Tây, trong những chợ phiên hay hội chợ, những thương gia thường tụ tập tại những quán cà phê để thương lượng tìm bán, trao đổi hàng hoá. Đặc điểm của hoạt động này là những thương gia chỉ trao đổi bằng lời nói với nhau về những hợp đồng tìm bán mà ko với sự xuất hiện của bất cứ hàng hoá, giấy tờ nào. Tới cuối thế kỷ 15, “khu chợ riêng” đã trở thành thị trường hoạt động thường xuyên với những quy ước xác định cho những cuộc thương lượng. Những quy ước này dần trở thành những quy tắc với tính chất đề nghị đối với những thành viên tham gia.
Buổi họp trước tiên diễn ra năm 1453 tại một lữ quán của gia đình Vanber tại thành thị trấn Bruges (Vương quốc Bỉ). Trước lữ quán với một bảng hiệu vẽ hình ba túi da và chữ Bourse. Ba túi da tượng trưng cho ba nội dung của thị trường: Thị trường hàng hoá; Thị trường ngoại tệ và Thị trường chứng khoán động sản; còn chữ Bourse với tức thị “mậu dịch thị trường” hay còn gọi là “nơi kinh doanh chứng khoán”.
Tới năm 1547, thị trường ở thành thị trấn Bruges bị sụp đổ do cửa biển Evin ư nơi dẫn những tàu thuyền vào kinh doanh tại thành thị trấn bị cát biển lấp mất.
Tuy nhiên, vào năm 1531, thị trường này đã được dời tới thành thị trấn cảng Anvers (Bỉ), từ đó, thị trường này phát triển nhanh chóng. Một thị trường nhưvậy cũng được thành lập ở London (Vương quốc Anh) vào thế kỷ 18 và sau đó là một loạt thị trường tại Pháp, Đức, ývà một số nước Bắc Âu và Mỹ cũng được thành lập. Sau một thời kì hoạt động, thị trường đã chứng tỏ khả năng không phù hợp được yêu cầu của cả ba giao dịch khác nhau. Vì thế, thị trường hàng hoá được tách ra thành những khu thương nghiệp, thị trường ngoại tệ được tách ra và trở thành thị trường hối đoái. Thị trường chứng khoán động sản trở thành thị trường chứng khoán. Nhưvậy, thị trường chứng khoán được hình thành cùng với thị trường hàng hoá và thị trường hối đoái.
Quá trình phát triển của thị trường chứng khoán đã trải qua nhiều bước thăng trầm. Lịch sử đã ghi nhận hai đợt khủng hoảng to, đó là lúc những thị trường chứng khoán to ở Mỹ, Tây Âu, Bắc Âu, Nhật Bản bị sụp đổ chỉ trong vài giờ vào “ngày thứ năm đen tối”, 29/10/1929 và “ngày thứ hai đen tối”, 19/10/1987. Track, trải qua những cuộc khủng hoảng, cuối cùng thị trường chứng khoán lại được phục hồi và tiếp tục phát triển, trở thành một thiết chế tài chính ko thể thiếu được trong nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường.
Hiện nay, do những biến động to trong nền kinh tế toàn cầu, do tác động của tiến bộ khoa học kỹ thuật và với mong muốn của Chính phủ những nước trong việc tăng cường vai trò của thị trường chứng khoán đối với đời sống kinh tế, thị trường chứng khoán đã được tạo mọi điều kiện phát triển. Những chính sách của Chính phủ những nước đã góp phần xúc tiến sự hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán thể hiện:
Thứ nhất, Chính phủ những nước đã cải cách mạnh hệ thống thuế nhằm kích thích tiết kiệm và đầu tư. Những khoản thuế đối với thu nhập từ đầu tưcổ phiếu giảm đáng kể đã khuyến khích những doanh nghiệp tăng vốn chủ sở hữu. Với những doanh nghiệp Hàn Quốc, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu đã giảm từ khoảng 500% vào đầu những năm 80 xuống còn 250% vào cuối những năm 90. Chính phủ Anh và Mỹ đã khuyến khích quá trình sáp nhập những doanh nghiệp nhằm làm tăng khả năng khó khăn và tính hiệu quả của chính những doanh nghiệp này. ởnhiều nước, số lượng những đơn vị cổ phần mới ngày càng gia tăng. Đồng thời với những chính sách khuyến khích phát triển, Chính phủ những nước cũng tăng cường quản lý Nhà nước đối với hoạt động của thị trường. Uỷ ban chứng khoán ư cơ quan quản lý Nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán được thành lập. Ví dụ, Uỷ ban chứng khoán Anh được thành lập năm 1968, Uỷ ban những nghiệp vụ chứng khoán Pháp được thành lập năm 1967, Uỷ ban chứng khoán Thái Lan thành lập năm 1992. Hệ thống những văn bản pháp luật cũng được hoàn thiện hơn để đảm bảo quyền lợi cho những nhà đầu tưvà chống lại những hành vi phi đạo đức trong kinh doanh chứng khoán.
Thứ hai, một loạt những dụng cụ tài chính mới được tạo ra nhằm đáp ứng tốt hơn cho nhu cầu của nhà phát hành và những nhà đầu tư. Những dụng cụ này được hình thành từ việc lai ghép những dụng cụ sẵn với, nhằm tận dụng những lợi thế về pháp lý hoặc kết hợp giữa những lợi thế của vốn chủ sở hữu với lợi thế của vốn vay. Điều này ko chỉ tạo điều kiện cho những doanh nghiệp với thể huy động vốn với giá tiền thấp hơn, dễ thay đổi cơ cấu vốn đầu tư, mà còn tạo nhiều cơ hội lựa chọn hơn cho những nhà đầu tư. Hàng loạt những dụng cụ phòng vệ cũng xuất hiện nhưcác hợp đồng quyền chọn, hợp đồng kỳ hạn và những dụng cụ dẫn suất mới. Những dụng cụ này vừa làm giảm rủi ro cho những nhà đầu tư, vừa tăng tính lỏng của tài sản, trên hạ tầng đó làm giảm giá tiền cho nhà phát hành.
Thứ ba, những nước tiến hành thành lập những thị trường giao dịch qua quầy với những yêu cầu niêm yết ít chặt chẽ hơn nhằm tạo điều kiện cho những đơn vị mới và những doanh nghiệp với tầm cỡ trung bình với thể tham gia thị trường. Bởi vậy, thời cơ huy động vốn cho những doanh nghiệp cũng nhưkhả năng đa dạng hoá danh mục đầu tưcho những nhà kinh doanh chứng khoán được gia tăng đáng kể.
Thứ tư, thị trường chứng khoán đã với sự đổi mới mạnh mẽ về kỹ thuật. Những thị trường được tin học hoá triệt để, đồng thời với những cải cách về nghiệp vụ giao dịch, nghiệp vụ lưu ký và trả tiền, cải cách về tiền hoả hồng v.v.. đã làm giảm giá tiền trung gian, giảm thời kì và tăng khối lượng trao đổi qua thị trường. Điều này được đặc thù ghi nhận tại thị trường chứng khoán London qua cải cách với tên gọi “Massive Bang” năm 1986. Nhờ những tiến bộ khoa học kỹ thuật đó, thị trường chứng khoán ngày nay phát triển mạnh mẽ với mức độ quốc tế hoá ngày càng cao. Sự thống nhất Châu Âu đã thống nhất hàng loạt những thị trường chứng khoán, tạo thời cơ mới cho việc phát triển thị trường.
Thứ năm, thành lập thị trường những dụng cụ dẫn suất (Derivatives Markets). Năm 1986, Pháp thành lập thị trường MATIF (Marché à Terme Worldwide de France) và tới năm 1987, thành lập thêm thị trường MONEP (Marché d’Choices Négociables de Paris). Những thị trường này được thành lập để tạo điều kiện cho những tổ chức kinh tế và những nhà kinh doanh chứng khoán với khả năng phòng ngừa những rủi ro liên quan tới những biến động về giá cổ phiếu, về lãi suất và tỷ giá hối đoái, đồng thời làm tăng vốn khả dụng trên thị trường giao ngay, thông qua khả năng kinh doanh chênh lệch giá. Chính những thị trường này cũng xúc tiến hiện đại hoá thị trường tài chính Pháp và tạo điều kiện cho thị trường này khó khăn được với trung tâm tài chính London.
Thứ sáu, đẩy mạnh sự tham gia của những trung gian tài chính trên thị trường chứng khoán, đặc thù sau khủng hoảng tài chính năm 1987, người ta đã trông thấy rằng, những thành viên to nhất của Sở giao dịch chứng khoán London ko thể với đủ lượng vốn cần thiết để khó khăn với những nhà kinh doanh chứng khoán của Mỹ và Nhật Bản. Vì thế, những nhà quản lý vốn bảo thủ của Anh đã phải nới rộng những điều kiện cho phép những trung gian tài chính, trong đó với những nhà băng thương nghiệp, tham gia vào thị trường, và chính điều đó đã làm tăng tính hiệu quả của thị trường chứng khoán.
Thứ bảy, sự hiện đại hoá thị trường vay nợ của Chính phủ tạo điều kiện cho Nhà nước với thể tăng cường huy động những nguồn tài chính trên thị trường với những giá tiền thấp hơn, tránh nguy cơ lạm dụng phát hành để tài trợ cho Ngân sách và tạo điều kiện thực hiện chính sách tiền tệ. Với những cải cách đó, thị trường chứng khoán đã trở thành một kênh dẫn vốn quan yếu, một thực thể ko thể thiếu được đối với nền kinh tế hiện đại.
Originally posted 2019-01-07 14:44:37.
