Lý thuyết của Ricardo nhấn mạnh rằng lợi thế so sánh xuất phát từ những sự khác biệt về năng suất lao động. Do vậy, liệu Ghana với hiệu quả hơn Hàn Quốc trong sản xuất cacao phụ thuộc vào mức độ hiệu quả sử dụng những nguồn lực của nước này. Ricardo nhấn mạnh tới năng suất lao động và lập luận rằng những sự khác biệt về năng suất lao động giữa những nước ngụ ý về lợi thế so sánh. Hai nhà kinh tế học người Thụy Điển là Eli Heckscher (vào năm 1919) và Bertil Ohlin (vào năm 1933) đã đưa ra cách giảng giải khác về lợi thế so sánh. Họ chứng tỏ rằng lợi thế so sánh xuất phát từ những sự khác biệt trong độ sẵn với những yếu tố sản xuất.
Bằng cách sử dụng khái niệm độ sẵn với những yếu tố hai tác giả muốn kể tới mức độ mà một nước với sẵn những nguồn lực như đất đai, lao động và vốn. Những nước với độ sẵn với những yếu tố khác nhau, và sự sẵn với những yếu tố khác nhau đó giảng giải những sự khác biệt về giá cả những nhân tố; cụ thể, độ dồi dào của nhân tố càng to thì giá cả của nhân tố đó càng rẻ.
Lý thuyết Heckscher-Ohlin dự đoán rằng những nước sẽ xuất khẩu những hàng hóa mà sử dụng nhiều hàm lượng những nhân tố dồi dào tại nước đó và nhập khẩu những hàng hóa mà sử dụng nhiều hàm lượng những nhân tố khan hiếm tại nước đó. Tương tự, lý thuyết H-O nỗ lực giảng giải mô phỏng của thương nghiệp quốc tế mà ta chứng kiến trên thị trường toàn cầu. Giống như lý thuyết của Ricardo, lý thuyết H-O cho rằng thương nghiệp tự do sẽ mang lại lợi ích. Tuy nhiên, khác với lý thuyết của Ricardo, lý thuyết H-O lại lập luận rằng mô phỏng thương nghiệp quốc tế được xác định bởi sự khác biệt về mức độ sẵn với của những nhân tố sản xuất hơn là bởi sự khác biệt về năng suất lao động.
Lý thuyết H-O tiện lợi được minh chứng trên thực tế. Ví dụ như nước Hoa Kỳ trong một thời kì dài là một nước xuất khẩu to trên toàn cầu về hàng nông sản, và điều này phản ánh một phần về sự dồi dào khác thường của Hoa Kỳ về diện tích đất với thể canh tác. Hay trái lại, China nổi trội về xuất khẩu những hàng hóa được sản xuất trong những ngành thâm dụng lao động như là dệt might và giày dép. Điều này phản ánh mức độ dồi dào tương đối của China về lao động giá rẻ. Nước Hoa Kỳ, vốn ko với nhiều lao động giá rẻ, từ lâu đã là nước nhập khẩu chủ yếu những mặt hàng này. Lưu ý rằng, mức độ sẵn với ở đây là tương đối, ko phải con số tuyệt đối; một nước với thể với số lượng tuyệt đối những nhân tố đất đai và lao động nhiều hơn hẳn so với nước khác, nhưng lại chỉ với mức độ dồi dào tương đối một trong hai yếu tố đó mà thôi.
Nghịch lý Leontief
Lý thuyết H-O được xem là một trong những lý thuyết với mức độ tác động rộng to trong kinh tế học quốc tế. Hầu hết những nhà kinh tế học đều thích vận dụng lý thuyết này hơn so với lý thuyết lợi thế so sánh của Ricardo bởi vì nó sử dụng ít giả thiết đơn thuần hóa hơn. Và cũng vì lý do với tầm tác động to, lý thuyết này được kiểm chứng bởi nhiều rà soát thực nghiệm khác nhau. Khởi đầu bằng nghiên cứu được công bố vào năm 1953 bởi Wassily Leontief (người đạt giải Nobel về kinh tế học vào năm 1973), nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã đặt vấn đề về tính đúng đắn của lý thuyết H-O.24
Vận dụng lý thuyết H-O, Leontief dự đoán rằng, bởi vì nước Hoa Kỳ dồi dào tương đối về vốn so với những nước khác nên nước Hoa Kỳ sẽ là nước xuất khẩu những mặt hàng thâm dụng vốn và nhập khẩu những mặt hàng thâm dụng lao động. Nhưng nghiên cứu thực nghiệm của công cho thấy một kết quả bất thần là ông phát hiện rằng hàng hóa xuất khẩu của Hoa Kỳ lại là hàng hóa kém thâm dụng vốn so với hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ. Vì kết quả này trái với những gì mà lý thuyết H-O đã dự đoán, nó đã được biết tới với tên gọi Nghịch lý Leontief.
Ko người nào khẳng định cứng cáp vì sao ta lại quan sát được nghịch lý Leontief. Một giảng giải được đưa ra là nước Hoa Kỳ với lợi thế đặc thù trong sản xuất những sản phẩm mới hoặc những hàng hóa chế tạo với những kỹ thuật với tính đổi mới. Những sản phẩm đó với thể được xem là với mức thâm dụng vốn thấp hơn so với những sản phẩm sử dụng kỹ thuật đã với thời kì chín muồi và trở thành thông dụng cho sản xuất hàng loạt. Do vậy, nước Hoa Kỳ với thể xuất khẩu những hàng hóa sử dụng nhiều lao động với kỹ năng và ý thức doanh nghiệp thông minh, ví dụ như những phần mềm máy tính, trong lúc đó lại nhập khẩu những sản phẩm chế tạo công nghiệp nặng vốn dĩ sử dụng một lượng to vốn đầu tư. Một vài nghiên cứu thực nghiệm cũng với xu hướng ủng hộ nhận định này.25 Tuy nhiên, những kiểm nghiệm lý thuyết H-O sử dụng dữ liệu cho một số lượng to những nước lại với xu hướng khẳng định sự tồn tại của nghịch lý Leontief.
Điều này đẩy những nhà kinh tế vào thế tiến thoái lưỡng nan. Họ thích sử dụng lý thuyết H-O về những nền tảng lý thuyết, nhưng đó lại là một cách dự đoán ko cứng cáp về những mô phỏng thương nghiệp đang diễn ra trên toàn cầu. Mặt khác, lý thuyết H-O với nhiều hạn chế, lý thuyết về lợi thế so sánh của Ricardo, trên thực tế còn dự đoán những mô phỏng thương nghiệp với độ xác thực cao hơn. Giải pháp tốt nhất cho tình thế khó xử này với lẽ là quay trở lại với ý tưởng của Ricardo là những mô phỏng thương nghiệp chủ yếu được xác định bởi những sự khác biệt giữa những nước về năng suất lao động. Do đó, một người với thể lập luận rằng nước Hoa Kỳ xuất khẩu phi cơ chở khách và nhập khẩu hàng dệt might ko phải vì sự sẵn với những yếu tố sản xuất của nước này đặc thù thích hợp vớingành sản xuất phi cơ và ko thích hợp với ngành dệt might, mà bởi vì nước Hoa Kỳ tương đối hiệu quả hơn trong việc chế tạo phi cơ so với sản xuất hàng dệt might.
Một giả thiết quan yếu trong lý thuyết H-O là kỹ thuật tại tất cả các nước là tương tự nhau. Điều này với lẽ ko sát với thực tế. Những sự khác biệt về kỹ thuật với thể sẽ dẫn tới sự khác biệt về năng suất lao động, yếu tố sẽ định hướng những mô phỏng trao đổi trong thương nghiệp quốc tế.27 Và cũng tương tự, sự thành công của Nhật Bản trong xuất khẩu ô tô trong những thập niên 1970 và 1980 ko chỉ dựa trên mức độ sẵn với tương đối của vốn mà còn cả trên sự phát triển của kỹ thuật chế tạo hiện đại của nước này, yếu tố tạo điều kiện cho Nhật Bản đạt được mức năng suất cao hơn trong chế tạo ô tô so với những nước khác cũng với sự dồi dào về vốn. Nhiều nghiên cứu thực nghiệm sắp đây đã gợi ý rằng cách giảng giải mang tính lý thuyết này với thể đúng.28 Nghiên cứu mới chứng minh rằng một lúc những sự khác biệt trong kỹ thuật giữa những nước được kiểm soát, những nước sẽ thực sự xuất khẩu những hàng hóa thâm dụng những yếu tố sản xuất dồi dào trong nước và nhập khẩu những hàng hóa thâm dụng những yếu tố sản xuất khan hiếm trong nước. Nói cách khác, một lúc tác động của sự khác biệt về kỹ thuật lên năng suất lao động được kiểm soát thì lý thuyết H-O nhịn nhường như sẽ đạt được sức mạnh dự đoán.
Originally posted 2019-01-07 13:16:21.
