Thương nghiệp là trụ cột chính trong quan hệ, phát triển của Việt Nam – EU. Trong những năm qua, EU là một đối tác thành tác toàn diện, đáng tin cậy và tương trợ Việt Nam tham gia hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. Nhờ mang sự tương trợ từ phía EU, Việt Nam đã mang nhiều tiến bộ đáng kể về kinh tế. Từ 2001 tới 2016, kim ngạch thương nghiệp track phương đã tăng hơn 10 lần, từ mức 4,5 tỷ USD năm 2001 lên trên 45 tỷ USD năm 2016. Tổng kim ngạch thương nghiệp hai chiều tới hết năm 2016 là trên 45 tỷ USD, trong đó xuất khẩu là trên 34 tỷ USD, nhập khẩu là 11 tỷ USD. Năm 2018, EU là một trong những thị trường nước ngoài quan yếu nhất của Việt Nam (EU đứng thứ hai sau Mỹ) với tỷ lệ nhập khẩu chiếm 17% tổng lượng hàng xuất khẩu của Việt Nam. Thương nghiệp track phương đạt 56,3 tỷ USD, trong đó đóng góp chủ yếu vào mức tăng trưởng ấn tượng là xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang EU. EU cũng là đối tác thương nghiệp to thứ tư của Việt Nam (sau TQ, Hàn Quốc và Mỹ).

– Tiến trình giao dịch của Hiệp nghị thương nghiệp tự do Việt Nam – EU (EVFTA):

+ Tháng 3/2010, Ủy viên thương nghiệp EC Ca-ren đơ Gút chính thức đề nghị giao dịch FTA track phương Việt Nam – EU trong cuộc gặp với Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng.

+ Tháng 10/2010, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ toạ EC B a-rô-sô tuyên bố phát động giao dịch FTA track phương.

+ Tháng 6/2012, B ộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng và Ủy viên Thương nghiệp EU Ca-ren đơ Gút đã tuyên bố chính thức giao dịch FTA Việt Nam – EU.

+ Tháng 12/2015 tại Brussels, trước sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và Chủ toạ Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng và Ủy viên phụ trách Thương nghiệp EC Cecilia Malmstrom đã ký tuyên bố về việc chính thức kết thúc giao dịch EVFTA.

+ Ngày 26/6/2018, EVFTA được tách làm hai Hiệp nghị, một về thương nghiệp và một về đầu tư. Hai bên công bố chính thức hoàn thành việc rà soát pháp lý đối với EVFTA và Hiệp nghị bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (nay mang tên là EVIPA).

+ Tới nay, hiệp nghị đang được trình lên Quốc hội hai bên để phê chuẩn.
EVFTA và EVIPA là những hiệp nghị hiện đại và toàn diện. Hai hiệp nghị đã tạo nên một niềm tin cho cả EU và Việt Nam đó là thương nghiệp mang vai trò rất quan yếu và cần thiết đối với tăng trưởng, tạo việc làm và phát tri ển vững bền.

Theo cam kết, những hiệp nghị này lúc mang hiệu lực sẽ mang lại rất nhiều thời cơ xúc tiến thương nghiệp phát triển, tạo công ăn việc làm cho người lao động và tăng trưởng cho cả hai bên. Trong vòng 7 năm, EU sẽ xóa bỏ 99,2% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Trong vòng 10 năm, Việt Nam sẽ xóa bỏ trên 99% số dòng thuế đối với nhập khẩu từ EU. Đối với thương nghiệp nhà cung cấp và đầu tư, EU cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam cao hơn mức cam kết trong WTO và tương đương mức cam kết cao nhất của EU trong những FTA sắp đây. Cam kết của Việt Nam đối với EU cũng cao hơn trong WTO và ít nhất là ngang bằng với mức mở cửa cao nhất của Việt Nam đối với những đối tác khác.

– Những điểm nổi trội về tác động dự kiến của hiệp nghị thương nghiệp tự do EVFTA là:

+ Việt Nam là nước hưởng lợi chính từ hiệp nghị. Do đó, lương thực tế và thu nhập quốc dân sẽ tăng lên.

+ EVFTA giúp xuất khẩu của Việt Nam tăng thêm bình quân từ 4-6%/năm trong vòng 10 năm okay ể từ lúc Hiệp nghị mang hiệu lực. Dự đoán xuất khẩu vào EU sẽ tăng thêm 16 tỷ USD ngay trong những năm trước tiên.

+ Việc cắt giảm hàng rào thuế quan thông qua giao dịch sẽ tăng xuất khẩu của Việt Nam sang EU lên 30-40%, cao hơn mức tăng nhập khẩu trong trường hợp ko mang hiệp nghị.

+ Những ngành mang khả năng thừa hưởng lợi nhiều nhất từ hiệp nghị gồm dệt could và giầy dép, thực phẩm chế biến (bao gồm thủy sản). Tuy nhiên, mức độ Việt Nam mở rộng khả năng cung ứng của mình để tạo ra nhu cầu gia tăng về lượng hàng hóa Việt Nam tại EU sẽ xác định xem tổng trị giá xuất khẩu tăng lên mang đáng kể hay ko.

+ Nhà cung cấp được kỳ vọng sẽ mở rộng hơn nữa nhờ hiệp nghị này, đem lại hiệu quả cao cho toàn bộ nền kinh tế.

+ FTA được kỳ vọng sẽ xúc tiến đầu tư và thay đổi khoa học, nhờ đó thay đổi năng suất và tăng sản lượng.

+ Tác động dự kiến về môi trường ko đáng kể. FTA mang tác động trung lập tới khí thải các-bon quốc gia với giả thuyết khí thải trên một đơn vị đầu tư trong mỗi ngành ko đổi. Tuy nhiên, mang hiệp nghị hay ko thì khí thải các-bon của Việt Nam vẫn tăng lên đáng kể trong giai đoạn thực thi lúc nền kinh tế mở rộng.

+ Hiệp nghị kỳ vọng sẽ mang tác động tích cực tới giảm nghèo do nhu cầu về lao động giản đơn tăng lên.

+ Những ngành liên quan tới thương nghiệp khác như tậu sắm công, vấn đề thương chính và thuận lợi hóa thương nghiệp cũng được kỳ vọng sẽ đem lại phúc lợi, hiệu quả và giúp cải thiện môi trường kinh doanh nói chung.

– Hàng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU chủ yếu là những sản phẩm thâm dụng lao động như dệt could, giầy dép, hàng điện tử lắp ráp, điện thoại, đồ gỗ, cà phê, hải sản. Trái lại, hàng xuất khẩu chính của EU sang Việt Nam gồm những sản phẩm khoa học cao như nồi khá, máy móc & thiết bị điện, máy móc & sản phẩm cơ khí, dược phẩm và những loại xe.

Hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sang EU thừa hưởng lợi đáng okay từ Hệ thống Ưu đãi Thuế quan Phổ cập của EU (GSP), điều này tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa xuất khẩu từ những nước đang phát triển vào thị trường EU.