Chuẩn mực kiểm toán số 450: Nhận định những sơ sót phát hiện trong quá trình kiểm toán
(Ban hành kèm theo Thông tư số 214/2012/TT-BTC
ngày 06 tháng 12 năm 2012 của Bộ Tài chính)
I/ QUY ĐỊNH CHUNG
Phạm vi ứng dụng
01. Chuẩn mực kiểm toán này quy định và hướng dẫn trách nhiệm của kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán (sau đây gọi là “kiểm toán viên”) trong việc thẩm định tác động của những sơ sót đã được phát hiện trong quá trình kiểm toán, bao gồm cả những sơ sót ko được điều chỉnh (nếu sở hữu) đối với BCTC. Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 700 quy định lúc hình thành ý kiến kiểm toán đối với BCTC, kiểm toán viên sở hữu trách nhiệm phải kết luận xem sở hữu đạt được sự đảm bảo hợp lý rằng liệu BCTC, xét trên phương diện tổng thể, sở hữu còn sơ sót trọng yếu hay ko. Kết luận của kiểm toán viên theo quy định tại đoạn 10 – 11 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 700 sở hữu xem xét tới thẩm định của kiểm toán viên về những sơ sót ko được điều chỉnh (nếu sở hữu) đối với BCTC, thích hợp với Chuẩn mực này. Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 nói tới trách nhiệm của kiểm toán viên về việc ứng dụng khái niệm mức trọng yếu một cách thích hợp trong bước lập kế hoạch và thực hiện kiểm toán BCTC.
02. Kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán phải tuân thủ những quy định của Chuẩn mực này trong quá trình thực hiện kiểm toán BCTC.
Đơn vị được kiểm toán (khách hàng) phải sở hữu những hiểu biết nhất định về Chuẩn mực này để phối hợp công việc và xử lý những mối quan hệ liên quan tới những thông tin đã được kiểm toán.
Mục tiêu
03. Mục tiêu của kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán là thẩm định:
(a) Tác động của những sơ sót đã được phát hiện đối với cuộc kiểm toán;
(b) Tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh (nếu sở hữu) đối với BCTC.
Giảng giải thuật ngữ
04. Trong những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, những thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau:
(a) Sơ sót: Là sự khác biệt giữa trị giá, cách phân loại, trình bày hoặc thuyết minh của một khoản mục trên BCTC với trị giá, cách phân loại, trình bày hoặc thuyết minh của khoản mục đó theo phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng. Sơ sót sở hữu thể phát sinh do nhầm lẫn hoặc gian lận (xem hướng dẫn tại đoạn A1 Chuẩn mực này).
Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến về việc liệu BCTC đã được trình bày trung thực và hợp lý trên những khía cạnh trọng yếu hay chưa, sơ sót sở hữu thể bao gồm những điều chỉnh về trị giá, cách phân loại, trình bày hoặc thuyết minh mà theo xét đoán của kiểm toán viên là cần thiết để BCTC được trình bày trung thực và hợp lý trên những khía cạnh trọng yếu.
(b) Sơ sót ko được điều chỉnh: Là những sơ sót mà kiểm toán viên đã phát hiện và tổng hợp lại trong quá trình kiểm toán nhưng ko được điều chỉnh.
II/ NỘI DUNG CHUẨN MỰC
Yêu cầu
Tổng hợp những sơ sót đã được phát hiện
05. Kiểm toán viên phải tổng hợp tất cả những sơ sót đã được phát hiện trong quá trình kiểm toán, trừ những sơ sót ko đáng kể (xem hướng dẫn tại đoạn A2 – A3 Chuẩn mực này).
Xem xét những sơ sót phát hiện trong quá trình kiểm toán
06. Kiểm toán viên phải xác định sự cần thiết của việc sửa đổi chiến lược kiểm toán tổng thể và kế hoạch kiểm toán nếu:
(a) Bản tính của những sơ sót đã được phát hiện và tình huống phát sinh những sơ sót đó cho thấy sở hữu thể tồn tại những sơ sót khác mà lúc tổng hợp lại sở hữu thể là trọng yếu (xem hướng dẫn tại đoạn A4 Chuẩn mực này); hoặc
(b) Tổng hợp những sơ sót đã được phát hiện trong quá trình kiểm toán sắp đạt tới mức trọng yếu theo quy định của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 (xem hướng dẫn tại đoạn A5 Chuẩn mực này).
07. Nếu theo yêu cầu của kiểm toán viên, Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán đã thực hiện rà soát lại một nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh và đã điều chỉnh những sơ sót được phát hiện thì kiểm toán viên cần thực hiện những thủ tục kiểm toán bổ sung để xác định liệu sở hữu còn sơ sót khác hay ko (xem hướng dẫn tại đoạn A6 Chuẩn mực này).
Trao đổi thông tin và điều chỉnh sơ sót
08. Kiểm toán viên phải trao đổi kịp thời về tất cả những sơ sót phát hiện trong quá trình kiểm toán với cấp quản lý thích hợp trong đơn vị được kiểm toán, trừ lúc pháp luật và những quy định ko cho phép (xem đoạn 07 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 260). Kiểm toán viên phải yêu cầu Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán điều chỉnh những sơ sót đã trao đổi (xem hướng dẫn tại đoạn A7 – A9 Chuẩn mực này).
09. Nếu Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán từ chối điều chỉnh một số hoặc tất cả những sơ sót do kiểm toán viên yêu cầu, kiểm toán viên phải tìm hiểu nguyên nhân của việc từ chối này và xem xét những hiểu biết đó lúc thẩm định liệu BCTC, xét trên phương diện tổng thể, sở hữu còn sơ sót trọng yếu hay ko (xem hướng dẫn tại đoạn A10 Chuẩn mực này).
Nhận định tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh
10. Trước lúc thẩm định tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh, kiểm toán viên phải xem xét lại mức trọng yếu theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 để xác định liệu mức trọng yếu sở hữu thích hợp với tình hình thực tế của đơn vị được kiểm toán hay ko (xem hướng dẫn tại đoạn A11 – A12 Chuẩn mực này).
11. Kiểm toán viên phải xác định liệu những sơ sót ko được điều chỉnh sở hữu trọng yếu hay ko lúc xét riêng lẻ hoặc tổng hợp lại. Để đạt được điều này, kiểm toán viên phải xem xét:
(a) Quy mô và thực chất của những sơ sót trong mối quan hệ với từng nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh và mối quan hệ với tổng thể BCTC cũng như những tình huống cụ thể phát sinh sơ sót (xem hướng dẫn tại đoạn A13 – A17, A19 – A20 Chuẩn mực này);
(b) Tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh của kỳ trước đối với những nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh liên quan và đối với tổng thể BCTC (xem hướng dẫn tại đoạn A18 Chuẩn mực này).
Trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán
12. Kiểm toán viên phải trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán về những sơ sót ko được điều chỉnh và tác động của những sơ sót này lúc xét riêng lẻ hoặc tổng hợp lại đối với ý kiến kiểm toán, trừ lúc pháp luật và những quy định ko cho phép (xem đoạn 07 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 260). Lúc trao đổi, kiểm toán viên phải xác định riêng từng sơ sót trọng yếu ko được điều chỉnh và phải yêu cầu điều chỉnh những sơ sót này (xem hướng dẫn tại đoạn A21 – A23 Chuẩn mực này).
13. Kiểm toán viên phải trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán về tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh của những kỳ trước đối với những nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thuyết minh liên quan và đối với tổng thể BCTC kỳ này.
Giải trình bằng văn bản
14. Kiểm toán viên phải yêu cầu Ban Giám đốc và Ban quản trị đơn vị được kiểm toán (trong phạm vi thích hợp) giải trình bằng văn bản về việc Ban Giám đốc và Ban quản trị (trong phạm vi thích hợp) cho rằng những sơ sót ko được điều chỉnh, lúc xét riêng lẻ và tổng hợp lại là ko trọng yếu đối với tổng thể BCTC. Bảng tổng hợp những sơ sót ko được điều chỉnh phải được trình bày hoặc đính kèm trong Bản giải trình đó (xem hướng dẫn tại đoạn A24 Chuẩn mực này).
Tài liệu, hồ sơ kiểm toán
15. Kiểm toán viên phải thể hiện trong hồ sơ kiểm toán những vấn đề sau (xem hướng dẫn tại đoạn A25 Chuẩn mực này và đoạn 08 – 11, đoạn A6 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 230):
(a) Mức trị giá cụ thể mà những sơ sót dưới mức này được coi là sơ sót ko đáng kể (xem đoạn 05 Chuẩn mực này);
(b) Tập hợp tất cả những sơ sót phát hiện trong quá trình kiểm toán và liệu những sơ sót này đã được điều chỉnh hay chưa (xem đoạn 05, 08 và 12 Chuẩn mực này);
(c) Kết luận của kiểm toán viên về việc những sơ sót ko được điều chỉnh lúc xét riêng lẻ hoặc tổng hợp lại sở hữu trọng yếu hay ko và cơ sở vật chất cho những kết luận của kiểm toán viên (xem đoạn 11 Chuẩn mực này).
III/ HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG
Lúc thực hiện Chuẩn mực này cần tham khảo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200.
Hướng dẫn xác định sơ sót (hướng dẫn đoạn 04(a) Chuẩn mực này)
A1. Sơ sót sở hữu thể phát sinh từ:
(a) Việc thu thập hoặc xử lý dữ liệu để lập BCTC ko chuẩn xác;
(b) Bỏ sót số liệu hoặc thuyết minh;
(c) Ước tính kế toán ko đúng phát sinh do bỏ sót hoặc hiểu sai;
(d) Xét đoán của Ban Giám đốc liên quan tới những ước tính kế toán mà kiểm toán viên cho là ko hợp lý hoặc việc lựa chọn và ứng dụng những chính sách kế toán mà kiểm toán viên cho là ko thích hợp.
Ví dụ về những sơ sót do gian lận được trình bày tại đoạn A1 – A6 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 240.
Tổng hợp những sơ sót đã được phát hiện (hướng dẫn đoạn 05 Chuẩn mực này)
A2. Kiểm toán viên cần chỉ ra mức trị giá cụ thể mà sơ sót dưới mức đó được coi là sơ sót ko đáng kể và ko cần tổng hợp lại vì kiểm toán viên cho rằng tổng hợp những sơ sót đó ko tác động trọng yếu tới BCTC. “Ko đáng kể” ko phải là cách gọi khác của thuật ngữ “ko trọng yếu”. Những vấn đề được coi là “ko đáng kể” sở hữu sự khác biệt hoàn toàn về mức độ tác động (độ to) so với tính trọng yếu quy định tại Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 và những vấn đề đó ko gây ra hậu quả đáng kể dù xét riêng lẻ hoặc tổng hợp lại, dù thẩm định về quy mô, thực chất hoặc trong những tình huống cụ thể. Lúc sở hữu bất kỳ sự ko cứng cáp nào về tính “ko đáng kể” của một vấn đề thì vấn đề đó ko còn được coi là ko đáng kể.
A3. Để tương trợ kiểm toán viên thẩm định tác động của những sơ sót trong quá trình kiểm toán và trao đổi những sơ sót với Ban Giám đốc và Ban quản trị đơn vị được kiểm toán, kiểm toán viên cần phải phân biệt rõ những sơ sót thực tế, sơ sót xét đoán và sơ sót dự trù:
(1) Sơ sót thực tế là những sơ sót đã xảy ra và được xác định một cách cứng cáp;
(2) Sơ sót xét đoán là những chênh lệch phát sinh từ việc xét đoán của Ban Giám đốc liên quan tới những ước tính kế toán mà kiểm toán viên cho là ko hợp lý, việc lựa chọn hoặc ứng dụng những chính sách kế toán mà kiểm toán viên cho rằng ko thích hợp;
(3) Sơ sót dự trù là những ước tính của kiểm toán viên về những sơ sót trong tổng thể, liên quan tới việc suy rộng những sơ sót phát hiện trong mẫu kiểm toán cho toàn bộ tổng thể. Hướng dẫn về việc xác định và thẩm định những sơ sót dự trù được trình bày chi tiết tại đoạn 14 – 15 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 530.
Xem xét những sơ sót phát hiện trong quá trình kiểm toán (hướng dẫn đoạn 06 – 07 Chuẩn mực này)
A4. Trên thực tế, sơ sót ko xảy ra một cách riêng lẻ mà một sơ sót xảy ra thường dẫn tới những sơ sót khác, ví dụ lúc kiểm toán viên phát hiện một sơ sót phát sinh từ sự yếu kém của kiểm soát nội bộ hoặc từ những ước tính kế toán, những phương pháp thẩm định ko thích hợp đã được đơn vị ứng dụng rộng rãi.
A5. Nếu tổng hợp những sơ sót phát hiện trong quá trình kiểm toán sắp đạt mức trọng yếu theo quy định của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 thì sở hữu thể sở hữu rủi ro cao hơn mức độ chấp nhận được, là do tác động của những sơ sót ko được phát hiện lúc cùng gộp vào với những sơ sót đã phát hiện và được tổng hợp trong quá trình kiểm toán sở hữu thể vượt mức trọng yếu. Những sơ sót ko được phát hiện sở hữu thể tồn tại do rủi ro lấy mẫu và rủi ro ngoài lấy mẫu (xem đoạn 05(c) – (d) Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 530).
A6. Kiểm toán viên sở hữu thể yêu cầu Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán rà soát những nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh để hiểu rõ nguyên nhân của những sơ sót mà kiểm toán viên phát hiện được và thực hiện những thủ tục để xác định trị giá của những sơ sót thực tế trong những nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh và thực hiện những điều chỉnh cần thiết đối với BCTC. Ví dụ, yêu cầu tương tự được kiểm toán viên thực hiện trên cơ sở vật chất suy rộng những sơ sót đã phát hiện trong những mẫu kiểm toán được chọn ra từ tổng thể.
Trao đổi và điều chỉnh những sơ sót (hướng dẫn đoạn 08 – 09 Chuẩn mực này)
A7. Việc trao đổi kịp thời về những sơ sót với các ngành quản lý thích hợp là quan yếu vì việc này sẽ tạo điều kiện cho Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán thẩm định sở hữu tồn tại những sơ sót hay ko và thông tin cho kiểm toán viên nếu Ban Giám đốc ko đồng ý với những phát hiện đó, đồng thời thực hiện những giải pháp cần thiết. Cấp quản lý thích hợp thông thường là người chịu trách nhiệm và sở hữu thẩm quyền thẩm định những sơ sót và thực hiện những giải pháp cần thiết.
A8. Pháp luật và những quy định sở hữu thể hạn chế việc kiểm toán viên trao đổi một số sơ sót với Ban Giám đốc hoặc những người khác trong đơn vị được kiểm toán. Ví dụ, pháp luật sở hữu thể cấm kiểm toán viên trao đổi hoặc thực hiện những giải pháp khác gây tác động tới cuộc dò hỏi của những cơ quan chức năng về những hành vi vi phạm pháp luật. Trong một số trường hợp, kiểm toán viên sẽ gặp tranh chấp phức tạp giữa nghĩa vụ bảo mật và trách nhiệm trao đổi thông tin của kiểm toán viên thì kiểm toán viên cần tham khảo ý kiến của chuyên gia tư vấn pháp luật.
A9. Việc điều chỉnh tất cả những sơ sót bao gồm cả những sơ sót đã được kiểm toán viên trao đổi giúp Ban Giám đốc duy trì hệ thống sổ kế toán và những ghi chép được chuẩn xác và tránh rủi ro xảy ra sơ sót trọng yếu trong những BCTC tương lai do tác động của những sơ sót ko trọng yếu ko được điều chỉnh của những kỳ trước.
A10. Theo quy định tại đoạn 12 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 700, kiểm toán viên phải thẩm định liệu BCTC sở hữu được lập thích hợp với phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng, trên những khía cạnh trọng yếu hay ko. Việc thẩm định này bao gồm xem xét khía cạnh định tính trong công việc kế toán của đơn vị, kể cả những tín hiệu về sự thiên lệch trong xét đoán của Ban Giám đốc mà sở hữu thể tác động bởi hiểu biết của kiểm toán viên về lý do mà Ban Giám đốc ko thực hiện điều chỉnh sơ sót.
Nhận định tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh (hướng dẫn đoạn 10 – 11 Chuẩn mực này)
A11. Việc kiểm toán viên xác định mức trọng yếu theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 thường dựa trên ước tính về kết quả kinh doanh của doanh nghiệp do kết quả thực tế thường chưa sở hữu. Do đó, trước lúc thẩm định tác động của những sơ sót chưa được điều chỉnh, kiểm toán viên cần điều chỉnh lại mức trọng yếu theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 dựa trên kết quả kinh doanh thực tế.
A12. Đoạn 12 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 quy định trong quá trình kiểm toán, mức trọng yếu cho tổng thể BCTC (hoặc mức trọng yếu cho nhóm giao dịch, số dư tài khoản hay thông tin thuyết minh, nếu sở hữu) được điều chỉnh lại lúc kiểm toán viên thu thập được thông tin cần thiết dẫn tới cần phải điều chỉnh lại mức trọng yếu trước đó. Do đó, kiểm toán viên cần điều chỉnh lại mức trọng yếu trước lúc thẩm định tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh. Trong trường hợp phải xác định lại mức trọng yếu theo quy định của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 320 (xem đoạn 10 Chuẩn mực này) và mức trọng yếu xác định lại thấp hơn so với mức trọng yếu trước đó, kiểm toán viên cần xem xét lại mức trọng yếu thực hiện và sự thích hợp về nội dung, lộ trình, phạm vi những thủ tục kiểm toán tiếp theo nhằm thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp làm cơ sở vật chất cho ý kiến kiểm toán.
A13. Tác động của từng sơ sót riêng lẻ cần được thẩm định trong mối quan hệ với những nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh liên quan và xem xét những sơ sót sở hữu vượt quá mức trọng yếu ứng dụng cho những nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh đó hay ko.
A14. Nếu một sơ sót riêng lẻ được thẩm định là trọng yếu thì ko được bù trừ với những sơ sót khác. Ví dụ, nếu doanh thu bị phản ánh cao hơn doanh thu thực tế và sơ sót này vượt quá mức trọng yếu thì BCTC bị coi là sở hữu sơ sót trọng yếu ngay cả lúc tác động của sơ sót của khoản mục doanh thu được bù trừ bởi sơ sót do ghi tăng giá thành tương ứng và ko làm sơ sót về lợi nhuận. Việc bù trừ những sơ sót trong cùng một tài khoản hoặc loại giao dịch sở hữu thể là hợp lý, tuy nhiên cần phải xem xét rủi ro về những sơ sót ko được phát hiện trước lúc kết luận rằng những sơ sót sau lúc được bù trừ sở hữu trọng yếu hay ko. Việc phát hiện một số những sơ sót ko trọng yếu trong cùng một số dư tài khoản hay cùng một nhóm giao dịch sở hữu thể dẫn tới yêu cầu kiểm toán viên phải thẩm định lại rủi ro sở hữu sơ sót trọng yếu đối với số dư tài khoản hoặc nhóm giao dịch đó.
A15. Việc xác định sơ sót do phân loại những tiêu chí trên BCTC sở hữu trọng yếu hay ko liên quan tới việc thẩm định định tính, ví dụ: tác động của sơ sót về phân loại những khoản nợ hoặc những điều khoản hợp đồng, tác động đối với những tài khoản riêng lẻ hoặc nhóm tài khoản hoặc tác động đối với những hệ số cơ bản. Trong một số trường hợp, kiểm toán viên sở hữu thể kết luận rằng sơ sót do phân loại là ko trọng yếu đối với toàn bộ BCTC, mặc dù sơ sót đó sở hữu thể vượt quá mức trọng yếu ứng dụng để thẩm định những sơ sót khác. Ví dụ, việc phân loại sơ sót giữa những khoản mục trên Bảng cân đối kế toán sở hữu thể ko được thẩm định là trọng yếu đối với BCTC lúc sơ sót do phân loại được thẩm định là nhỏ hơn so với tổng thể những khoản mục trên Bảng cân đối kế toán và sơ sót đó ko tác động tới Thống kê kết quả hoạt động kinh doanh hoặc những hệ số cơ bản khác.
A16. Trong một số trường hợp, những sơ sót, lúc xét riêng lẻ hoặc tổng hợp lại, vẫn được coi là trọng yếu mặc dù trị giá của những sơ sót này sở hữu thể thấp hơn mức trọng yếu ứng dụng cho tổng thể BCTC, bao gồm mức độ mà sơ sót:
(1) Tác động tới việc tuân thủ pháp luật;
(2) Tác động tới việc tuân thủ điều khoản khế ước nợ hoặc những yêu cầu khác của hợp đồng;
(3) Liên quan tới việc lựa chọn và ứng dụng ko chuẩn xác những chính sách kế toán mặc dù việc này tác động ko trọng yếu tới BCTC kỳ hiện tại nhưng sở hữu thể tác động trọng yếu tới BCTC trong tương lai;
(4) Che giấu những thay đổi về thu nhập hoặc những xu hướng khác, đặc trưng trong điều kiện kinh tế chung hoặc của ngành;
(5) Tác động tới những hệ số, tỷ suất phản ánh tình hình tài chính, kết quả kinh doanh và lưu chuyển tiền tệ của đơn vị;
(6) Tác động tới thông tin trình bày trong BCTC phòng ban (ví dụ, tác động trọng yếu tới một phòng ban kinh doanh vốn được xem là sở hữu tác động quan yếu tới kết quả kinh doanh hoặc lợi nhuận của đơn vị);
(7) Tác động làm tăng thu nhập của Ban Giám đốc đơn vị, ví dụ giúp đạt những yêu cầu liên quan tới thưởng và những phúc lợi khác cho Ban Giám đốc;
(8) Là đáng kể liên quan tới hiểu biết của kiểm toán viên về thông tin được chuyển tải tới người sử dụng BCTC, ví dụ, liên quan tới việc dự đoán thu nhập;
(9) Tác động tới những khoản mục bên liên quan tới những đối tượng nhất định (ví dụ, liệu những đối tượng bên ngoài đơn vị tham gia những giao dịch sở hữu liên quan tới những thành viên Ban Giám đốc của đơn vị hay ko);
(10)Trình bày thiếu những thông tin mặc dù ko phải yêu cầu đề xuất theo quy định trong phạm vi về lập và trình bày BCTC nhưng theo thẩm định của kiểm toán viên những thông tin này là quan yếu đối với hiểu biết của người sử dụng BCTC về tình hình tài chính, kết quả kinh doanh hoặc lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp; hoặc
(11)Tác động tới những thông tin khác trình bày trong tài liệu sở hữu BCTC đã được kiểm toán (ví dụ những thông tin trong phần thẩm định hoạt động kinh doanh trong báo cáo thường niên của doanh nghiệp cổ phần niêm yết) sở hữu thể tác động tới quyết định của người sử dụng BCTC. Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 720 nói tới việc xem xét của kiểm toán viên đối với những thông tin khác trong tài liệu sở hữu BCTC đã được kiểm toán mà kiểm toán viên ko sở hữu trách nhiệm báo cáo.
Những tình huống nêu trên chỉ là ví dụ, ko phải là bảng liệt kê tất cả những sơ sót cho một cuộc kiểm toán. Đồng thời, sự tồn tại của bất kỳ tình huống nào trong số những tình huống đã nêu cũng ko thể đưa ngay tới kết luận sơ sót đó là trọng yếu.
A17. Đoạn 35 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 240 yêu cầu kiểm toán viên phải xem xét tác động của một sơ sót do hoặc sở hữu thể do gian lận tới những khía cạnh khác của cuộc kiểm toán ngay cả trong trường hợp mức độ sơ sót này là ko trọng yếu đối với BCTC.
A18. Tổng hợp những sơ sót ko trọng yếu và ko được điều chỉnh kỳ trước sở hữu thể tác động trọng yếu tới BCTC kỳ hiện tại. Kiểm toán viên sở hữu thể sở hữu những cách tiếp cận khác nhau để thẩm định tác động của những sơ sót chưa được điều chỉnh trong kỳ trước đối với BCTC kỳ hiện tại. Tuy nhiên, việc kiểm toán viên ứng dụng cùng một phương pháp để thẩm định sơ sót phát hiện sẽ tạo được sự nhất quán qua những kỳ đối với một khách hàng.
Lưu ý lúc kiểm toán những đơn vị trong ngành công
A19. Đối với những đơn vị trong ngành công, việc thẩm định sơ sót sở hữu trọng yếu hay ko còn bị tác động bởi trách nhiệm của kiểm toán viên (do pháp luật và những quy định sở hữu liên quan yêu cầu) trong việc thông tin những vấn đề đặc trưng với cơ quan Nhà nước sở hữu thẩm quyền, ví dụ sơ sót do gian lận.
A20. Ngoài ra, những vấn đề như lợi ích công chúng, trách nhiệm, tính thanh liêm, sự giám sát pháp lý…sở hữu thể tác động tới việc thẩm định của kiểm toán viên về mức độ trọng yếu của những sơ sót, đặc trưng là những sơ sót liên quan tới việc tuân thủ pháp luật và những quy định.
Trao đổi với Ban quan trị đơn vị được kiểm toán (hướng dẫn đoạn 12 Chuẩn mực này)
A21. Nếu kiểm toán viên đã trao đổi về những sơ sót ko được điều chỉnh với những thành viên Ban Giám đốc đồng thời là thành viên Ban quản trị đơn vị được kiểm toán, thì kiểm toán viên ko cần phải trao đổi lại với chính những tư nhân đó trên cương vị là thành viên Ban quản trị. Tuy nhiên, kiểm toán viên cần cứng cáp rằng những nội dung trao đổi với Ban Giám đốc đã được thông tin đầy đủ tới những thành viên Ban quản trị đơn vị (xem đoạn 13 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 260).
A22. Nếu sở hữu nhiều sơ sót riêng lẻ ko trọng yếu, kiểm toán viên cần thông tin với Ban quản trị số lượng những sơ sót và tổng hợp tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh, thay vì thông tin những sơ sót một cách riêng lẻ.
A23. Theo đoạn 16(c)(ii) Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 260, kiểm toán viên phải trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán về những nội dung mà kiểm toán viên yêu cầu giải trình bằng văn bản (xem đoạn 14 Chuẩn mực này). Kiểm toán viên cần thảo luận với Ban quản trị về nguyên nhân và tác động của việc ko điều chỉnh những sơ sót sở hữu cân nhắc tới quy mô, nội dung của những sơ sót trong từng điều kiện cụ thể và những tác động sở hữu thể sở hữu của những sơ sót này tới BCTC trong tương lai của đơn vị.
Giải trình bằng văn bản (hướng dẫn đoạn 14 Chuẩn mực này)
A24. Quy định về lập và trình bày BCTC yêu cầu Ban Giám đốc và Ban quản trị (trong phạm vi thích hợp) phải điều chỉnh BCTC lúc sở hữu những sơ sót trọng yếu, do đó kiểm toán viên phải yêu cầu Ban Giám đốc và Ban quản trị đơn vị được kiểm toán lập bản giải trình về những sơ sót ko điều chỉnh. Trong một số trường hợp, Ban Giám đốc và Ban quản trị (trong phạm vi thích hợp) sở hữu thể ko đồng ý với kiểm toán viên về những sơ sót được phát hiện trong quá trình kiểm toán. Trường hợp này, Ban Giám đốc hoặc Ban quản trị đơn vị được kiểm toán sở hữu thể đưa ra ý kiến trong bản giải trình về vấn đề này, ví dụ: “Chúng tôi ko đồng ý rằng những khoản mục…và…là sơ sót vì…(mô tả lý do)”. Việc thu thập bản giải trình của Ban Giám đốc và Ban quản trị ko làm giảm trách nhiệm của kiểm toán viên liên quan tới việc thẩm định sơ sót ko được điều chỉnh.
Tài liệu, hồ sơ kiểm toán (hướng dẫn đoạn 15 Chuẩn mực này)
A25. Kiểm toán viên cần lưu trữ trong hồ sơ kiểm toán những tài liệu về những sơ sót ko được điều chỉnh, gồm:
(a) Nhận định tác động tổng thể của những sơ sót ko được điều chỉnh;
(b) Nhận định những sơ sót ko được điều chỉnh này sở hữu vượt mức trọng yếu được xác định cho những nhóm giao dịch, số dư tài khoản hoặc thông tin thuyết minh hay ko;
(c) Nhận định tác động của những sơ sót ko được điều chỉnh đối với những chỉ số quan yếu, xu hướng, tính tuân thủ pháp luật hoặc những quy định sở hữu liên quan và những yêu cầu của hợp đồng (ví dụ, điều khoản của hợp đồng vay)./.
*****
Originally posted 2019-01-07 19:05:37.