Xuất phát từ những đặc điểm của tài chính và những ý kiến khác nhau về tài chính này nên tài chính tương trợ phát triển chính thức (ODA) sở hữu những khái niệm khác nhau như sau:
Theo Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) đưa ra khái niệm về tài chính ODA như sau: “Vốn đầu tư ODA là sự chuyển giao tương trợ mang tính chính thức được thiết lập với mục đích chính đó là xúc tiến phát triển kinh tế xã hội của những nước đang phát triển. Năng lực tài chính của sự chuyển giao tương trợ này là sở hữu tính chất ƣu đãi và yếu tố ko hoàn lại phải ít nhất là 25%” (OECD, 1991).
Theo Nhà băng toàn cầu (World Financial institution) đƣa ra khái niệm về tài chính ODA như sau: “Vốn đầu tư ODA là một phần của tài chính phát triển chính thức ODF, trong đó sở hữu yếu tố viện trợ ko hoàn lại cùng với cho vay ƣu đãi chiếm ít nhất 25% trong tổng viện trợ thì gọi là ODA. Tài chính phát triển chính thức (Official Growth Finance, viết tắt là ODF) là tất cả những nguồn tài chính mà chính phủ những nước phát triển và những tổ chức đa phương dành cho những nước đang phát triển” (World Financial institution, 1999).
Theo Quy chế về quản lý và sử dụng tài chính tương trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của những nhà tài trợ nước ngoài được ban hành theo Nghị định số 16/2016/NĐ-CP ngày 16/03/2016 của Việt Nam đã khái niệm: “Vốn ODA, vốn vay ưu đãi là tài chính của nhà tài trợ nước ngoài cung ứng cho Nhà nước hoặc Chính phủ Cùng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam để tương trợ phát triển, bảo đảm phúc lợi và an sinh xã hội, bao gồm: vốn ODA viện trợ ko hoàn lại, vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi. Vốn ODA viện trợ ko hoàn lại là loại vốn ODA ko phải hoàn trả lại cho nhà tài trợ nước ngoài. Vốn vay ODA là loại vốn ODA phải hoàn trả lại cho nhà tài trợ nước ngoài với mức ƣu đãi về lãi suất, thời kì ân hạn và thời kì trả nợ, bảo đảm yếu tố ko hoàn lại đạt ít nhất 35% đối với những khoản vay sở hữu ràng buộc và 25% đối với khoản vay ko ràng buộc. Trong đó, vốn ODA, vốn vay ưu đãi sở hữu ràng buộc là khoản vốn ODA, vốn vay ƣu đãi sở hữu kèm theo điều khoản ràng buộc liên quan tới tậu sắm hàng hóa và nhà sản xuất từ quốc gia tài trợ hoặc một nhóm quốc gia nhất định quy định của nhà tài trợ nƣớc ngoài. Vốn vay ƣu đãi là loại vốn vay sở hữu mức ưu đãi cao hơn so với vốn vay thương nghiệp, nhưng yếu tố ko hoàn lại chưa đạt tiêu chuẩn của vốn vay ODA”.
Nhƣ vậy, qua những khái niệm và khái niệm khác nhau về tài chính tương trợ phát triển chính thức (ODA) đƣợc nêu ở trên thì đều sở hữu điểm chung thống nhất đó là: ODA phản ánh mối quan hệ chính thức giữa 2 bên đó là bên tài trợ bao gồm những tổ chức quốc tế, chính phủ những nước phát triển, những tổ chức liên chính phủ và bên nhận tài trợ là chính phủ của nước đang phát triển hoặc chính phủ của nước kém phát triển. Mục đích chủ yếu của tài chính ODA đó là hợp tác tương trợ nhằm phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia được tiếp nhận vốn ODA. Vốn đầu tư ODA là vốn vay ƣu đãi mà quốc gia tiếp nhận tài chính này phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ trong tương lai, trong đó ko phải hoàn lại ít nhất 25% so với tổng trị giá được tiếp nhận.
