Chuẩn mực kiểm toán số 705: Ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần
(Ban hành kèm theo Thông tư số 214/2012/TT-BTC
ngày 06 tháng 12 năm 2012 của Bộ Tài chính)
I/ QUY ĐỊNH CHUNG
Phạm vi ứng dụng
01. Chuẩn mực kiểm toán này quy định và hướng dẫn trách nhiệm của kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán (sau đây gọi là “kiểm toán viên”) đối với việc phát hành báo cáo kiểm toán thích hợp với hoàn cảnh thực tế, theo quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 700 và trong trường hợp kiểm toán viên kết luận cần phải đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần.
02. Chuẩn mực kiểm toán này quy định và hướng dẫn ba dạng ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần, được gọi là “ý kiến kiểm toán ngoại trừ”, “ý kiến kiểm toán trái ngược” và “từ chối đưa ra ý kiến”. Việc quyết định xem dạng ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần nào là thích hợp phụ thuộc vào:
(a) Bản tính của vấn đề dẫn tới việc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần, cụ thể là do BCTC mang sơ sót trọng yếu hoặc BCTC mang thể mang sơ sót trọng yếu trong trường hợp kiểm toán viên ko thể thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp;
(b) Xét đoán của kiểm toán viên về tác động lan tỏa hoặc những tác động mang thể mang của vấn đề nêu tại mục (a) đối với BCTC (xem hướng dẫn tại đoạn A1 Chuẩn mực này).
03. Kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán phải tuân thủ những quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực này trong quá trình kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán trong trường hợp đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần để công bố kết quả kiểm toán BCTC.
Đơn vị được kiểm toán (khách hàng) và các đối tác sử dụng kết quả kiểm toán cấp thiết những hiểu biết cần thiết về nguyên tắc và thủ tục lập báo cáo kiểm toán quy định và hướng dẫn trong Chuẩn mực này để hiểu và sử dụng đúng đắn kết quả kiểm toán.
Mục tiêu
04. Mục tiêu của kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán là đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần đối với BCTC một cách rõ ràng, thích hợp, và điều này là cần thiết lúc:
(a) Dựa trên chứng cớ kiểm toán đã thu thập được, kiểm toán viên kết luận là tổng thể BCTC vẫn còn sơ sót trọng yếu; hoặc
(b) Kiểm toán viên ko thể thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để kết luận rằng tổng thể BCTC ko còn sơ sót trọng yếu.
Giảng giải thuật ngữ
05. Trong những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, những thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau:
(a) Lan tỏa: Là một thuật ngữ được sử dụng, trong điều kiện mang sơ sót, để mô tả những tác động của sơ sót đối với BCTC hoặc mô tả những tác động sâu, rộng mang thể mang của sơ sót chưa được phát hiện (nếu mang) đối với BCTC do kiểm toán viên ko thể thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp. Tác động lan tỏa đối với BCTC là những tác động mà theo xét đoán của kiểm toán viên:
(i) Những tác động này ko chỉ giới hạn tới một số yếu tố, một số tài khoản hoặc khoản mục cụ thể của BCTC;
(ii) Kể cả chỉ tác động giới hạn tới một số yếu tố, một số tài khoản hoặc khoản mục cụ thể của BCTC thì những tác động này vẫn đại diện hoặc mang thể đại diện cho một phần quan yếu của BCTC; hoặc
(iii) Những tác động này trong trường hợp liên quan tới những thuyết minh, là vấn đề cơ bản để người sử dụng hiểu được BCTC.
(b) Ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần: Là một trong ba dạng ý kiến: “Ý kiến kiểm toán ngoại trừ”, “Ý kiến kiểm toán trái ngược” hoặc “Từ chối đưa ra ý kiến”.
II/ NỘI DUNG CHUẨN MỰC
Yêu cầu
Những trường hợp kiểm toán viên phải đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần
06. Kiểm toán viên phải đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần trong báo cáo kiểm toán lúc:
(a) Dựa trên chứng cớ kiểm toán đã thu thập được, kiểm toán viên kết luận là tổng thể BCTC vẫn còn sơ sót trọng yếu (xem hướng dẫn đoạn A2 – A7 Chuẩn mực này); hoặc
(b) Kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để kết luận rằng tổng thể BCTC ko còn sơ sót trọng yếu (xem hướng dẫn đoạn A8 – A12 Chuẩn mực này).
Xác định dạng ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần
Ý kiến kiểm toán ngoại trừ
07. Kiểm toán viên phải trình bày “ý kiến kiểm toán ngoại trừ” lúc:
(a) Dựa trên những chứng cớ kiểm toán đầy đủ, thích hợp đã thu thập được, kiểm toán viên kết luận là những sơ sót, xét riêng lẻ hay tổng hợp lại, mang tác động trọng yếu nhưng ko lan tỏa đối với BCTC; hoặc
(b) Kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán, nhưng kiểm toán viên kết luận rằng những tác động mang thể mang của những sơ sót chưa được phát hiện (nếu mang) mang thể là trọng yếu nhưng ko lan tỏa đối với BCTC.
Ý kiến kiểm toán trái ngược
08. Kiểm toán viên phải trình bày “ý kiến kiểm toán trái ngược” lúc dựa trên những chứng cớ kiểm toán đầy đủ, thích hợp đã thu thập được, kiểm toán viên kết luận là những sơ sót, xét riêng lẻ hay tổng hợp lại, mang tác động trọng yếu và lan tỏa đối với BCTC.
Từ chối đưa ra ý kiến
09. Kiểm toán viên phải từ chối đưa ra ý kiến lúc kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán và kiểm toán viên kết luận rằng những tác động mang thể mang của những sơ sót chưa được phát hiện (nếu mang) mang thể là trọng yếu và lan tỏa đối với BCTC.
10. Trong một số rất ít trường hợp liên quan tới nhiều yếu tố ko vững chắc, kiểm toán viên phải từ chối đưa ra ý kiến lúc mặc dù đã thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp liên quan tới từng yếu tố ko vững chắc riêng biệt nhưng kiểm toán viên vẫn kết luận rằng ko thể đưa ra ý kiến kiểm toán về BCTC do những tác động tương tác mang thể mang của những yếu tố ko vững chắc và những tác động lũy kế của những yếu tố này tới BCTC.
Hậu quả của việc ko thể thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp bởi những hạn chế do Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán áp đặt sau lúc kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán đã chấp nhận hợp đồng kiểm toán
11. Sau lúc đã chấp nhận hợp đồng kiểm toán, nếu kiểm toán viên nhận thấy Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán áp đặt giới hạn phạm vi kiểm toán làm cho cho kiểm toán viên thấy cần phải đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ hoặc từ chối đưa ra ý kiến về BCTC, kiểm toán viên phải đề nghị Ban Giám đốc đơn vị xóa bỏ những giới hạn đó.
12. Nếu Ban Giám đốc đơn vị từ chối xóa bỏ những giới hạn đã nói trong đoạn 11 nêu trên, kiểm toán viên phải trao đổi vấn đề này với Ban quản trị đơn vị, trừ lúc tất cả những thành viên Ban quản trị đều là thành viên Ban Giám đốc đơn vị (theo quy định tại đoạn 13 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 260) và xác định xem liệu mang thể thực hiện những thủ tục kiểm toán thay thế để thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp hay ko.
13. Nếu kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp, kiểm toán viên phải xác định tác động của vấn đề đó như sau:
(a) Nếu kiểm toán viên kết luận rằng những tác động mang thể mang của những sơ sót chưa được phát hiện (nếu mang) mang thể là trọng yếu nhưng ko lan tỏa đối với BCTC, kiểm toán viên phải đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ; hoặc
(b) Nếu kiểm toán viên kết luận rằng những tác động mang thể mang của những sơ sót chưa được phát hiện (nếu mang) mang thể là trọng yếu và lan tỏa đối với BCTC tới mức việc đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ là chưa đủ để thể hiện mức độ nghiêm trọng của sơ sót thì kiểm toán viên phải:
(i) Rút khỏi cuộc kiểm toán, nếu mang thể và thích hợp với pháp luật và những quy định (xem hướng dẫn đoạn A13 – A14 Chuẩn mực này); hoặc
(ii) Từ chối đưa ra ý kiến đối với BCTC, nếu kiểm toán viên ko thể hoặc pháp luật và những quy định ko cho phép rút khỏi cuộc kiểm toán trước lúc phát hành báo cáo kiểm toán.
14. Nếu kiểm toán viên thực hiện như quy định tại đoạn 13(b)(i) nêu trên thì trước lúc rút khỏi cuộc kiểm toán, kiểm toán viên phải trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán về tất cả những vấn đề liên quan tới những sơ sót đã phát hiện trong quá trình kiểm toán mà mang thể dẫn tới việc đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần (xem hướng dẫn đoạn A15 Chuẩn mực này).
Những vấn đề khác cần xem xét liên quan tới ý kiến kiểm toán trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến
15. Lúc kiểm toán viên thấy cần đưa ra ý kiến kiểm toán trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến về tổng thể bộ BCTC (đầy đủ), báo cáo kiểm toán ko được trình bày đồng thời ý kiến kiểm toán dạng chấp nhận toàn phần đối với một BCTC riêng lẻ hoặc đối với một hoặc một số yếu tố, tài khoản, khoản mục cụ thể của một BCTC được lập theo cùng phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng cho bộ BCTC (đầy đủ). Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 805 quy định và hướng dẫn những trường hợp kiểm toán viên được thuê để đưa ra ý kiến kiểm toán riêng biệt về một hoặc một số yếu tố, tài khoản, khoản mục cụ thể của một BCTC. Trong những trường hợp tương tự, trong cùng một báo cáo kiểm toán, việc đưa ra ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần sẽ tranh chấp với ý kiến kiểm toán trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến của kiểm toán viên đối với tổng thể BCTC (xem hướng dẫn đoạn A16 Chuẩn mực này).
Hình thức và nội dung báo cáo kiểm toán lúc ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần
Đoạn mô tả hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần
16. Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần đối với BCTC, ngoài những yếu tố cụ thể phải trình bày theo quy định của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 700, kiểm toán viên phải trình bày trong báo cáo kiểm toán một đoạn mô tả về vấn đề dẫn tới việc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần. Kiểm toán viên phải đặt đoạn này ngay trước đoạn ý kiến kiểm toán trong báo cáo kiểm toán và phải sử dụng tiêu đề là “Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán ngoại trừ”, “Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán trái ngược” hoặc “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến” một cách thích hợp (xem hướng dẫn đoạn A17 Chuẩn mực này).
17. Nếu mang một sơ sót trọng yếu trong BCTC liên quan tới những số liệu cụ thể của BCTC (kể cả những thuyết minh mang tính định lượng), kiểm toán viên phải mô tả và định lượng tác động về mặt tài chính của sơ sót đó trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần, trừ lúc điều đó là ko thể thực hiện được. Nếu ko thể định lượng được tác động về mặt tài chính của sơ sót, kiểm toán viên phải trình bày điều này trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần (xem hướng dẫn đoạn A18 Chuẩn mực này).
18. Nếu mang một sơ sót trọng yếu trong BCTC liên quan tới những thuyết minh bằng lời trên BCTC, kiểm toán viên phải giảng giải rõ thuyết minh đó bị sơ sót như thế nào trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần.
19. Nếu mang một sơ sót trọng yếu trong BCTC liên quan tới việc ko thuyết minh thông tin cần phải được thuyết minh, kiểm toán viên phải:
(a) Thảo luận về việc ko thuyết minh thông tin với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán;
(b) Mô tả tính chất của thông tin bị bỏ sót trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần;
(c) Trình bày thông tin bị bỏ sót nếu mang thể thực hiện được và nếu kiểm toán viên đã thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về thông tin bị bỏ sót, trừ lúc pháp luật và những quy định ko cho phép (xem hướng dẫn đoạn A19 Chuẩn mực này).
20. Nếu việc đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần là do kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp, kiểm toán viên phải trình bày lý do của việc ko thể thu thập được chứng cớ kiểm toán trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần.
21. Kể cả trường hợp kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán dạng trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến về BCTC, kiểm toán viên phải mô tả trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần về lý do của bất kỳ vấn đề nào khác mà kiểm toán viên nhận thấy cần phải đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần và những tác động của vấn đề đó tới BCTC được kiểm toán (xem hướng dẫn đoạn A20 Chuẩn mực này).
Đoạn ý kiến kiểm toán
22. Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần, kiểm toán viên phải sử dụng tiêu đề “Ý kiến kiểm toán ngoại trừ”, “Ý kiến kiểm toán trái ngược” hoặc “Từ chối đưa ra ý kiến”, tùy trường hợp (xem hướng dẫn đoạn A21, A23 – A24 Chuẩn mực này)
23. Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán dạng ngoại trừ do mang sơ sót trọng yếu trong BCTC, kiểm toán viên phải nêu trong đoạn ý kiến kiểm toán rằng, theo ý kiến của kiểm toán viên, ngoại trừ tác động của những vấn đề nêu trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ngoại trừ:
(a) Con số tài chính đã phản ánh trung thực và hợp lý, trên những khía cạnh trọng yếu, thích hợp với [khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng], nếu BCTC được lập theo phạm vi về trình bày hợp lý; hoặc
(b) Con số tài chính đã được lập, trên những khía cạnh trọng yếu, tuân thủ [khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng], nếu BCTC được lập theo phạm vi về tuân thủ.
Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần do ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp, kiểm toán viên phải sử dụng cụm từ “ngoại trừ những tác động mang thể mang của những vấn đề …” trong đoạn ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần (xem hướng dẫn đoạn A22 Chuẩn mực này).
24. Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán trái ngược, kiểm toán viên phải trình bày rõ trong đoạn ý kiến kiểm toán rằng, theo ý kiến của kiểm toán viên, do mức độ nghiêm trọng của những vấn đề mô tả trong đoạn “Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán trái ngược”:
(a) Con số tài chính đã phản ánh ko trung thực và hợp lý, trên những khía cạnh trọng yếu, ko thích hợp với [khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng], nếu BCTC được lập theo phạm vi về trình bày hợp lý; hoặc
(b) Con số tài chính đã ko được lập, trên những khía cạnh trọng yếu, tuân thủ [khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng], nếu BCTC được lập theo phạm vi về tuân thủ.
25. Lúc kiểm toán viên từ chối đưa ra ý kiến do ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp, kiểm toán viên phải nêu trong đoạn ý kiến kiểm toán là:
(a) Do mức độ nghiêm trọng của vấn đề mô tả trong đoạn “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến”, kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán và do đó,
(b) Kiểm toán viên ko đưa ra ý kiến về BCTC.
Mô tả về trách nhiệm của kiểm toán viên lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ hoặc ý kiến kiểm toán trái ngược
26. Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ hoặc ý kiến kiểm toán trái ngược, kiểm toán viên phải sửa đoạn mô tả về trách nhiệm của kiểm toán viên để thể hiện việc kiểm toán viên tin rằng đã thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ hoặc ý kiến kiểm toán trái ngược đó.
Mô tả về trách nhiệm của kiểm toán viên lúc kiểm toán viên từ chối đưa ra ý kiến
27. Lúc kiểm toán viên từ chối đưa ra ý kiến do ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp, kiểm toán viên phải sửa đoạn giới thiệu của báo cáo kiểm toán để thể hiện việc kiểm toán viên đã chấp nhận thực hiện kiểm toán BCTC. Kiểm toán viên cũng phải sửa đoạn mô tả về trách nhiệm của kiểm toán viên và mô tả phạm vi kiểm toán như sau: “Trách nhiệm của chúng tôi là đưa ra ý kiến về BCTC trên hạ tầng thực hiện kiểm toán theo những Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Tuy nhiên, do những vấn đề mô tả tại đoạn “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến”, chúng tôi ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng cho ý kiến kiểm toán”.
Trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán
28. Lúc kiểm toán viên dự kiến sẽ đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần trên báo cáo kiểm toán, kiểm toán viên phải trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán về những trường hợp dẫn tới việc kiểm toán viên phải đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần. Đồng thời, kiểm toán viên cũng phải trao đổi với Ban quản trị đơn vị về dự thảo cách trình bày ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần (xem hướng dẫn đoạn A25 Chuẩn mực này).
III/ HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG
Lúc thực hiện Chuẩn mực này cần tham khảo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200.
Những dạng ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần (hướng dẫn đoạn 02 Chuẩn mực này)
A1. Bảng dưới đây minh họa cách xét đoán của kiểm toán viên về bản tính của vấn đề dẫn tới việc kiểm toán viên phải đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần và tính chất lan tỏa của những tác động hoặc tác động mang thể mang của vấn đề đó đối với BCTC, cũng như tác động của vấn đề tới loại ý kiến kiểm toán được đưa ra.
Bản tính của sơ sót trọng yếu (hướng dẫn đoạn 06(a) Chuẩn mực này)
A2. Theo quy định tại đoạn 11 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 700, để đưa ra ý kiến kiểm toán về BCTC, kiểm toán viên phải kết luận liệu kiểm toán viên đã đạt được sự đảm bảo hợp lý về việc BCTC, xét trên phương diện tổng thể, mang còn chứa đựng sơ sót trọng yếu hay ko. Kết luận này cũng bao gồm cả việc thẩm định của kiểm toán viên về những sơ sót chưa được điều chỉnh, nếu mang, trên báo tài chính theo quy định tại đoạn 04(a) Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 450.
A3. Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 450 khái niệm sơ sót là sự khác biệt giữa trị giá, cách phân loại, trình bày hoặc thuyết minh của một khoản mục trên BCTC với trị giá, cách phân loại, trình bày hoặc thuyết minh của khoản mục đó theo phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng. Theo đó, một sơ sót trọng yếu của BCTC mang thể phát sinh liên quan tới:
(a) Tính thích hợp của những chính sách kế toán được lựa chọn;
(b) Việc ứng dụng những chính sách kế toán được lựa chọn; hoặc
(c) Tính thích hợp hoặc tính đầy đủ của những thuyết minh trên BCTC.
Tính thích hợp của những chính sách kế toán được lựa chọn
A4. Liên quan tới tính thích hợp của những chính sách kế toán đã được Ban Giám đốc lựa chọn ứng dụng, sơ sót trọng yếu trong BCTC mang thể phát sinh lúc:
(a) Những chính sách kế toán được lựa chọn ko nhất quán với phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng; hoặc
(b) Con số tài chính, bao gồm những thuyết minh mang liên quan, ko trình bày những giao dịch và sự kiện quan yếu nhằm đạt được sự trình bày hợp lý.
A5. Phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng thường mang những quy định về ghi chép kế toán và thuyết minh đối với những thay đổi về chính sách kế toán. Lúc đơn vị thay đổi việc lựa chọn những chính sách kế toán quan yếu, BCTC mang thể mang sơ sót trọng yếu nếu đơn vị ko tuân thủ những quy địnhvề ghi chép kế toán và thuyết minh nêu trên.
Vận dụng những chính sách kế toán được lựa chọn
A6. Liên quan tới việc ứng dụng những chính sách kế toán được lựa chọn, sơ sót trọng yếu trong BCTC mang thể phát sinh lúc:
(a) Ban Giám đốc đơn vị ko ứng dụng những chính sách kế toán được lựa chọn một cách nhất quán với phạm vi về lập và trình bày BCTC, kể cả việc Ban Giám đốc ko ứng dụng những chính sách kế toán được lựa chọn một cách nhất quán giữa những kỳ kế toán hoặc ko nhất quán đối với những giao dịch và sự kiện tương tự (nhất quán trong ứng dụng); hoặc
(b) Do phương pháp ứng dụng những chính sách kế toán được lựa chọn (như sơ sót ko mang chủ ý lúc ứng dụng).
Tính thích hợp hoặc tính đầy đủ của những thuyết minh trong BCTC
A7. Liên quan tới tính thích hợp hoặc tính đầy đủ của những thuyết minh trong BCTC, sơ sót trọng yếu trong BCTC mang thể phát sinh lúc:
(a) Con số tài chính ko mang đủ tất cả những thuyết minh theo quy định của phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng;
(b) Những thuyết minh trong BCTC ko được trình bày theo quy định của phạm vi về lập và trình bày BCTC được ứng dụng; hoặc
(c) Con số tài chính ko sản xuất những thuyết minh cần thiết để đạt được sự trình bày hợp lý.
Bản tính của việc ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp (hướng dẫn đoạn 06(b) Chuẩn mực này)
A8. Việc kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp (cũng được coi là giới hạn phạm vi kiểm toán) mang thể phát sinh từ:
(a) Những tình huống ngoài sự kiểm soát của đơn vị;
(b) Những tình huống liên quan tới nội dung hoặc lộ trình thực hiện công việc kiểm toán; hoặc
(c) Những giới hạn do Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán đặt ra.
A9. Việc ko thể thực hiện được một thủ tục kiểm toán cụ thể nào đó ko tạo nên giới hạn phạm vi kiểm toán nếu như kiểm toán viên mang thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp bằng cách thực hiện thủ tục thay thế. Nếu ko thể thực hiện được thủ tục kiểm toán thay thế, kiểm toán viên phải ứng dụng những quy định tại đoạn 07(b) và đoạn 10 Chuẩn mực này, lúc thích hợp. Những giới hạn do Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán đặt ra mang thể mang những tác động khác đối với cuộc kiểm toán, ví dụ tác động tới việc kiểm toán viên thẩm định về rủi ro do gian lận và việc xem xét mang nên tiếp tục thực hiện hợp đồng kiểm toán nữa hay ko.
A10.Ví dụ về những tình huống ngoài sự kiểm soát của đơn vị bao gồm:
(1) Sổ kế toán, tài liệu kế toán của đơn vị đã bị phá hủy;
(2) Sổ kế toán, tài liệu kế toán của một đơn vị thành viên quan yếu đã bị những cơ quan quản lý Nhà nước tịch thu vô thời hạn.
A11.Ví dụ về những tình huống liên quan tới nội dung hoặc lộ trình thực hiện công việc kiểm toán bao gồm:
(1) Đơn vị phải ứng dụng phương pháp vốn chủ sở hữu đối với việc hạch toán khoản đầu tư vào doanh nghiệp liên kết nhưng kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về những thông tin tài chính của doanh nghiệp liên kết để thẩm định xem phương pháp vốn chủ sở hữu mang được ứng dụng một cách thích hợp hay ko;
(2) Kiểm toán viên ko thể chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho, do thời khắc được bổ nhiệm làm kiểm toán diễn ra sau ngày đơn vị thực hiện kiểm kê;
(3) Kiểm toán viên xác định rằng chỉ thực hiện những thử nghiệm cơ bản là ko đầy đủ nhưng những kiểm soát của đơn vị lại ko hữu hiệu.
A12.Ví dụ về những tình huống kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp do những giới hạn mà Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán đặt ra, bao gồm:
(1) Ban Giám đốc đơn vị ko cho phép kiểm toán viên chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho;
(2) Ban Giám đốc đơn vị ko cho phép kiểm toán viên yêu cầu bên thứ ba xác nhận về số dư tài khoản cụ thể.
Hậu quả của việc ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp bởi những hạn chế do Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán áp đặt sau lúc kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán đã chấp nhận hợp đồng kiểm toán (hướng dẫn đoạn 13(b) – 14 Chuẩn mực này)
A13.Khả năng kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán rút khỏi cuộc kiểm toán mang thể phụ thuộc vào những giai đoạn hoàn thành cuộc kiểm toán tại thời khắc mà Ban Giám đốc đơn vị áp đặt giới hạn phạm vi kiểm toán. Nếu kiểm toán viên đã hoàn thành cuộc kiểm toán về cơ bản, trước lúc rút khỏi cuộc kiểm toán, kiểm toán viên mang thể quyết định hoàn thành cuộc kiểm toán tới mức độ mang thể, từ chối đưa ra ý kiến và giảng giải về giới hạn phạm vi kiểm toán trong đoạn “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến”.
A14.Trong một số trường thống nhất định, việc rút khỏi cuộc kiểm toán là ko thể thực hiện được nếu pháp luật và những quy định yêu cầu kiểm toán viên phải tiếp tục hợp đồng kiểm toán. Đây mang thể là trường hợp mà kiểm toán viên được chỉ định kiểm toán BCTC của những đơn vị trong ngành công. Theo pháp luật và những quy định, kiểm toán viên mang thể được chỉ định kiểm toán BCTC cho một giai đoạn nhất định hoặc được bổ nhiệm kiểm toán trong một thời kì nhất định và ko được phép rút khỏi cuộc kiểm toán trước lúc hoàn thành kiểm toán BCTC đã được chỉ định hoặc trước lúc kết thúc thời kì bổ nhiệm. Theo hướng dẫn tại đoạn A5 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 706, trong trường hợp tương tự, kiểm toán viên mang thể thấy cần thiết phải trình bày đoạn “Vấn đề khác” trong báo cáo kiểm toán.
A15.Lúc kiểm toán viên kết luận rằng việc rút khỏi cuộc kiểm toán là cần thiết do giới hạn phạm vi kiểm toán, pháp luật hoặc những quy định nghề nghiệp mang thể yêu cầu kiểm toán viên phải trao đổi những vấn đề liên quan tới việc rút khỏi cuộc kiểm toán với những cơ quan chức năng hoặc chủ sở hữu của đơn vị được kiểm toán.
Những vấn đề khác cần xem xét liên quan tới ý kiến kiểm toán trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến (hướng dẫn đoạn 15 Chuẩn mực này)
A16.Dưới đây là ví dụ về những trường hợp việc đưa ra ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần trong cùng một báo cáo kiểm toán ko tranh chấp với ý kiến kiểm toán trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến của kiểm toán viên:
(1) Trong cùng một báo cáo kiểm toán, kiểm toán viên đưa ra (1) ý kiến chấp nhận toàn phần về BCTC được lập theo một phạm vi về lập và trình bày BCTC; và (2) ý kiến kiểm toán trái ngược về chính BCTC đó nhưng được lập theo một phạm vi về lập và trình bày BCTC khác (xem thêm hướng dẫn tại đoạn A32 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 700);
(2) Trong cùng một báo cáo kiểm toán, kiểm toán viên (1) từ chối đưa ra ý kiến về kết quả hoạt động kinh doanh và lưu chuyển tiền tệ; và (2) ý kiến chấp nhận toàn phần về tình hình tài chính (xem quy định tại đoạn 10 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 510). Trong trường hợp này, kiểm toán viên ko từ chối đưa ra ý kiến về tổng thể BCTC.
Hình thức và nội dung báo cáo kiểm toán lúc ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần
Đoạn mô tả hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần (hướng dẫn đoạn 16 – 17, 19, 21 Chuẩn mực này)
A17.Sự nhất quán trong báo cáo kiểm toán giúp người sử dụng dễ hiểu hơn và giúp xác định được những tình huống thất thường phát sinh. Do đó, mặc dù mang thể ko đạt được sự thống nhất trong cách diễn đạt ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần và trong việc trình bày hạ tầng cho ý kiến kiểm toán đó thì sự nhất quán về cả hình thức và nội dung của báo cáo kiểm toán vẫn rất cần thiết.
A18.Kiểm toán viên mang thể mô tả tác động về mặt tài chính của sơ sót trọng yếu trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần, ví dụ, trường hợp hàng tồn kho bị phản ánh cao hơn trị giá thực, kiểm toán viên mang thể định lượng những tác động đối với giá tiền thuế TNDN, lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận sau thuế và vốn chủ sở hữu.
A19.Việc thuyết minh những thông tin bị bỏ sót trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần sẽ ko thể thực hiện được nếu:
(1) Ban Giám đốc đơn vị chưa lập những thuyết minh đó hoặc những thuyết minh đó chưa được sản xuất cho kiểm toán viên; hoặc
(2) Theo xét đoán của kiểm toán viên, việc thuyết minh những thông tin này sẽ làm cho báo cáo kiểm toán quá dài và quá chi tiết.
A20.Ý kiến kiểm toán trái ngược hoặc từ chối đưa ra ý kiến liên quan tới một vấn đề cụ thể nêu trong đoạn hạ tầng của ý kiến kiểm toán ngoại trừ là chưa đủ để mang thể bỏ qua việc trình bày những vấn đề khác được phát hiện mà những vấn đề này mang thể dẫn tới ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần. Trong những trường hợp tương tự, việc công bố những vấn đề khác mà kiểm toán viên phát hiện được mang thể hữu ích cho người sử dụng BCTC.
Đoạn ý kiến kiểm toán (hướng dẫn đoạn 22 – 23 Chuẩn mực này)
A21.Việc trình bày tiêu đề của đoạn này làm cho người sử dụng hiểu rõ ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần và chỉ ra loại ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần.
A22.Lúc kiểm toán viên đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ, việc sử dụng những cụm từ như “với những giảng giải ở trên” hoặc “tùy thuộc vào” trong đoạn ý kiến kiểm toán là ko thích hợp bởi tương tự là chưa đủ rõ ràng hoặc chưa đủ thuyết phục.
Ví dụ minh họa về báo cáo kiểm toán
A23.Ví dụ 1 và 2 trong phần Phụ lục là báo cáo kiểm toán mang ý kiến kiểm toán ngoại trừ và ý kiến kiểm toán trái ngược lúc BCTC mang sơ sót trọng yếu.
A24.Ví dụ 3 trong phần Phụ lục là báo cáo kiểm toán mang ý kiến kiểm toán ngoại trừ do kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp. Ví dụ 4 là báo cáo kiểm toán dạng từ chối đưa ra ý kiến do kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về một yếu tố riêng lẻ của BCTC. Ví dụ 5 là báo cáo kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến do kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về nhiều yếu tố trong BCTC. Trong ví dụ 4 và 5, tác động mang thể mang đối với BCTC do việc ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp là vừa trọng yếu và vừa lan tỏa.
Trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán (hướng dẫn đoạn 28 Chuẩn mực này)
A25.Việc trao đổi với Ban quản trị đơn vị được kiểm toán về những trường hợp dẫn tới việc kiểm toán viên dự kiến đưa ra ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần và trao đổi về dự thảo cách trình bày ý kiến kiểm toán đó tạo điều kiện cho:
(1) Kiểm toán viên lưu ý Ban quản trị đơn vị về ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần mà kiểm toán viên dự kiến đưa ra và những lý do (hoặc tình huống) dẫn tới ý kiến này;
(2) Kiểm toán viên tìm kiếm sự tán đồng của Ban quản trị đơn vị về thực chất của những vấn đề dẫn tới ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần hoặc xác nhận những vấn đề chưa thống nhất với Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán;
(3) Ban quản trị đơn vị mang thời cơ, nếu thích hợp, để sản xuất cho kiểm toán viên những thông tin và giải trình bổ sung liên quan tới vấn đề dẫn tới ý kiến kiểm toán ko phải là ý kiến chấp nhận toàn phần.
Phụ lục
(Hướng dẫn đoạn A23 – A24 Chuẩn mực này)
CÁC VÍ DỤ VỀ BÁO CÁO KIỂM TOÁN CÓ Ý KIẾN KIỂM TOÁN KHÔNG PHẢI LÀ Ý KIẾN CHẤP NHẬN TOÀN PHẦN
(1) Kiểm toán một bộ BCTC (đầy đủ), do Ban Giám đốc đơn vị lập cho mục đích chung theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC;
(2) Những điều khoản của hợp đồng kiểm toán nêu rõ trách nhiệm của Ban Giám đốc đối với BCTC theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 210;
(3) Hàng tồn kho bị ghi nhận sai. Sơ sót này được coi là trọng yếu nhưng ko lan tỏa đối với BCTC;
(4) Ngoài việc kiểm toán BCTC, kiểm toán viên còn mang trách nhiệm báo cáo về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định.
Doanh nghiệp kiểm toán XYZ
Liên hệ, điện thoại, fax…
Số: … /20×2
BÁO CÁO KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
Kính gửi: [Người nhận báo cáo kiểm toán]
Con số kiểm toán về BCTC
Chúng tôi đã kiểm toán BCTC kèm theo của Doanh nghiệp ABC, được lập ngày…, từ trang…tới trang…., bao gồm Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/20×1, Con số kết quả hoạt động kinh doanh, Con số thay đổi vốn chủ sở hữu (nếu mang), Con số lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, và Bản thuyết minh BCTC.
Trách nhiệm của Ban Giám đốc
Ban Giám đốc Doanh nghiệp chịu trách nhiệm về việc lập và trình bày trung thực và hợp lý BCTC của Doanh nghiệp theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC và chịu trách nhiệm về kiểm soát nội bộ mà Ban Giám đốc xác định là cần thiết để đảm bảo cho việc lập và trình bày BCTC ko mang sơ sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn.
Trách nhiệm của Kiểm toán viên
Trách nhiệm của chúng tôi là đưa ra ý kiến về BCTC dựa trên kết quả của cuộc kiểm toán. Chúng tôi đã tiến hành kiểm toán theo những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Những chuẩn mực này yêu cầu chúng tôi tuân thủ chuẩn mực và những quy định về đạo đức nghề nghiệp, lập kế hoạch và thực hiện cuộc kiểm toán để đạt được sự đảm bảo hợp lý về việc liệu BCTC của Doanh nghiệp mang còn sơ sót trọng yếu hay ko.
Công việc kiểm toán bao gồm thực hiện những thủ tục nhằm thu thập những chứng cớ kiểm toán về những số liệu và thuyết minh trên BCTC. Những thủ tục kiểm toán được lựa chọn dựa trên xét đoán của kiểm toán viên, bao gồm thẩm định rủi ro mang sơ sót trọng yếu trong BCTC do gian lận hoặc nhầm lẫn. Lúc thực hiện thẩm định những rủi ro này, kiểm toán viên đã xem xét kiểm soát nội bộ của Doanh nghiệp liên quan tới việc lập và trình bày BCTC trung thực, hợp lý nhằm thiết kế những thủ tục kiểm toán thích hợp với tình hình thực tế, tuy nhiên ko nhằm mục đích đưa ra ý kiến về hiệu quả của kiểm soát nội bộ của Doanh nghiệp. Công việc kiểm toán cũng bao gồm thẩm định tính thích hợp của những chính sách kế toán được ứng dụng và tính hợp lý của những ước tính kế toán của Ban Giám đốc cũng như thẩm định việc trình bày tổng thể BCTC.
Chúng tôi tin tưởng rằng những chứng cớ kiểm toán mà chúng tôi đã thu thập được là đầy đủ và thích hợp làm hạ tầng cho ý kiến kiểm toán ngoại trừ của chúng tôi.
Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán ngoại trừ
Doanh nghiệp chưa trích lập dự phòng khuyến mãi hàng tồn kho, dẫn tới khoản mục “Hàng tồn kho” (Mã số 140) trên Bảng cân đối kế toán đang được phản ánh theo giá gốc là XXX1 VND thay vì phải phản ánh theo trị giá thuần mang thể thực hiện được. Việc ghi nhận tương tự là ko tuân thủ chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam. Những tài liệu tại Doanh nghiệp cho thấy, nếu phản ánh theo trị giá thuần mang thể thực hiện được thì khoản mục “Hàng tồn kho” trên Bảng cân đối kế toán sẽ giảm đi là XXX2 VND. Đồng thời, trên Con số kết quả hoạt động kinh doanh, mục tiêu “Giá vốn hàng bán” sẽ tăng là XXX2 VND, mục tiêu “Giá bán thuế TNDN hiện hành” và “Lợi nhuận sau thuế” sẽ giảm đi tương ứng là XXX3 VND.
Ý kiến kiểm toán ngoại trừ
Theo ý kiến của chúng tôi, ngoại trừ tác động của vấn đề nêu tại đoạn “Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán ngoại trừ”, BCTC đã phản ánh trung thực và hợp lý, trên những khía cạnh trọng yếu tình hình tài chính của Doanh nghiệp ABC tại ngày 31/12/20×1, cũng như kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, thích hợp với chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC.
Con số về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định
[Hình thức và nội dung của mục này trong báo cáo kiểm toán sẽ thay đổi tùy thuộc vào trách nhiệm báo cáo khác của kiểm toán viên.]
(1) Kiểm toán BCTC thống nhất, do Ban Giám đốc Doanh nghiệp mẹ lập cho mục đích chung theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC;
(2) Những điều khoản của hợp đồng kiểm toán nêu rõ trách nhiệm của Ban Giám đốc đối với BCTC theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 210;
(3) Con số tài chính bị sơ sót trọng yếu do mang một doanh nghiệp con ko được thống nhất. Sơ sót trọng yếu mang tính lan tỏa đối với BCTC. Kiểm toán viên ko thể xác định được tác động của sơ sót này đối với BCTC;
(4) Ngoài việc kiểm toán BCTC, kiểm toán viên còn mang trách nhiệm báo cáo về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định.
Doanh nghiệp kiểm toán XYZ
Liên hệ, điện thoại, fax…
Số: … /20×2
BÁO CÁO KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
Kính gửi: [Người nhận báo cáo kiểm toán]
Con số kiểm toán về BCTC thống nhất
Chúng tôi đã kiểm toán BCTC thống nhất kèm theo của Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) ABC, được lập ngày…., từ trang…tới trang…., bao gồm Bảng cân đối kế toán thống nhất tại ngày 31/12/20×1, Con số kết quả hoạt động kinh doanh thống nhất, Con số thay đổi vốn chủ sở hữu thống nhất (nếu mang), Con số lưu chuyển tiền tệ thống nhất cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, và Bản thuyết minh BCTC thống nhất.
Trách nhiệm của Ban Tổng Giám đốc
Ban Tổng Giám đốc Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) chịu trách nhiệm về việc lập và trình bày trung thực và hợp lý BCTC thống nhất của Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC thống nhất và chịu trách nhiệm về kiểm soát nội bộ mà Ban Tổng Giám đốc xác định là cần thiết để đảm bảo cho việc lập và trình bày BCTC thống nhất ko mang sơ sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn.
Trách nhiệm của Kiểm toán viên
Trách nhiệm của chúng tôi là đưa ra ý kiến về BCTC thống nhất dựa trên kết quả của cuộc kiểm toán. Chúng tôi đã tiến hành kiểm toán theo những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Những chuẩn mực này yêu cầu chúng tôi tuân thủ chuẩn mực và những quy định về đạo đức nghề nghiệp, lập kế hoạch và thực hiện cuộc kiểm toán để đạt được sự đảm bảo hợp lý về việc liệu BCTC thống nhất của Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) mang còn sơ sót trọng yếu hay ko.
Công việc kiểm toán bao gồm thực hiện những thủ tục nhằm thu thập những chứng cớ kiểm toán về những số liệu và thuyết minh trên BCTC thống nhất. Những thủ tục kiểm toán được lựa chọn dựa trên xét đoán của kiểm toán viên, bao gồm thẩm định rủi ro mang sơ sót trọng yếu trong BCTC thống nhất do gian lận hoặc nhầm lẫn. Lúc thực hiện thẩm định những rủi ro này, kiểm toán viên đã xem xét kiểm soát nội bộ của Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) liên quan tới việc lập và trình bày BCTC thống nhất trung thực, hợp lý nhằm thiết kế những thủ tục kiểm toán thích hợp với tình hình thực tế, tuy nhiên ko nhằm mục đích đưa ra ý kiến về hiệu quả của kiểm soát nội bộ của Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp). Công việc kiểm toán cũng bao gồm thẩm định tính thích hợp của những chính sách kế toán được ứng dụng và tính hợp lý của những ước tính kế toán của Ban Tổng Giám đốc cũng như thẩm định việc trình bày tổng thể BCTC thống nhất.
Chúng tôi tin tưởng rằng những chứng cớ kiểm toán mà chúng tôi đã thu thập được là đầy đủ và thích hợp để làm hạ tầng cho ý kiến kiểm toán trái ngược của chúng tôi.
Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán trái ngược
Như đã trình bày ở thuyết minh X, Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) chưa thống nhất BCTC của doanh nghiệp con DEF mà Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) đã tậu trong năm 20X1, do chưa xác định được trị giá hợp lý của một số tài sản và khoản nợ phải trả trọng yếu của doanh nghiệp con tại ngày tậu. Do đó, khoản đầu tư này đang được phản ánh trên BCTC thống nhất của Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) theo giá gốc. Theo quy định của chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam hiện hành, BCTC của doanh nghiệp con DEF phải được thống nhất vì doanh nghiệp con chịu sự kiểm soát của doanh nghiệp mẹ. Nếu BCTC của doanh nghiệp DEF được thống nhất, nhiều khoản mục trong BCTC thống nhất kèm theo sẽ bị tác động trọng yếu. Những tác động đối với BCTC thống nhất do việc ko thống nhất BCTC doanh nghiệp con là chưa thể xác định được.
Ý kiến kiểm toán trái ngược
Theo ý kiến của chúng tôi, do tầm quan yếu của vấn đề nêu tại “Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán trái ngược”, BCTC thống nhất đã ko phản ánh trung thực và hợp lý, trên những khía cạnh trọng yếu tình hình tài chính của Tập đoàn (Tổng Doanh nghiệp) ABC tại ngày 31/12/20×1, cũng như kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, ko thích hợp với chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC thống nhất.
Con số về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định
[Hình thức và nội dung của mục này trong báo cáo kiểm toán sẽ thay đổi tùy thuộc vào trách nhiệm báo cáo khác của kiểm toán viên.]
[(Hà Nội), ngày…tháng…năm…]
(1) Kiểm toán một bộ BCTC (đầy đủ), do Ban Giám đốc đơn vị lập cho mục đích chung theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC;
(2) Những điều khoản của hợp đồng kiểm toán nêu rõ trách nhiệm của Ban Giám đốc đối với BCTC theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 210;
(3) Kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp liên quan tới khoản đầu tư vào doanh nghiệp liên kết tại nước ngoài. Tác động của việc ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp được coi là trọng yếu nhưng ko lan tỏa đối với BCTC;
(4) Ngoài việc kiểm toán BCTC, kiểm toán viên còn mang trách nhiệm báo cáo về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định.
Doanh nghiệp kiểm toán XYZ
Liên hệ, điện thoại, fax…
Số: … /20×2
BÁO CÁO KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
Kính gửi: [Người nhận báo cáo kiểm toán]
Con số kiểm toán về BCTC
Chúng tôi đã kiểm toán BCTC kèm theo của Doanh nghiệp ABC, được lập ngày…., từ trang…tới trang…., bao gồm Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/20×1, Con số kết quả hoạt động kinh doanh, Con số thay đổi vốn chủ sở hữu (nếu mang), Con số lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, và Bản thuyết minh BCTC.
Trách nhiệm của Ban Giám đốc
Ban Giám đốc Doanh nghiệp chịu trách nhiệm về việc lập và trình bày trung thực và hợp lý BCTC của Doanh nghiệp theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC và chịu trách nhiệm về kiểm soát nội bộ mà Ban Giám đốc xác định là cần thiết để đảm bảo cho việc lập và trình bày BCTC ko mang sơ sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn.
Trách nhiệm của Kiểm toán viên
Trách nhiệm của chúng tôi là đưa ra ý kiến về BCTC dựa trên kết quả của cuộc kiểm toán. Chúng tôi đã tiến hành kiểm toán theo những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Những chuẩn mực này yêu cầu chúng tôi tuân thủ chuẩn mực và những quy định về đạo đức nghề nghiệp, lập kế hoạch và thực hiện cuộc kiểm toán để đạt được sự đảm bảo hợp lý về việc liệu BCTC của Doanh nghiệp mang còn sơ sót trọng yếu hay ko.
Công việc kiểm toán bao gồm thực hiện những thủ tục nhằm thu thập những chứng cớ kiểm toán về những số liệu và thuyết minh trên BCTC. Những thủ tục kiểm toán được lựa chọn dựa trên xét đoán của kiểm toán viên, bao gồm thẩm định rủi ro mang sơ sót trọng yếu trong BCTC do gian lận hoặc nhầm lẫn. Lúc thực hiện thẩm định những rủi ro này, kiểm toán viên đã xem xét kiểm soát nội bộ của Doanh nghiệp liên quan tới việc lập và trình bày BCTC trung thực, hợp lý nhằm thiết kế những thủ tục kiểm toán thích hợp với tình hình thực tế, tuy nhiên ko nhằm mục đích đưa ra ý kiến về hiệu quả của kiểm soát nội bộ của Doanh nghiệp. Công việc kiểm toán cũng bao gồm thẩm định tính thích hợp của những chính sách kế toán được ứng dụng và tính hợp lý của những ước tính kế toán của Ban Giám đốc cũng như thẩm định việc trình bày tổng thể BCTC.
Chúng tôi tin tưởng rằng những chứng cớ kiểm toán mà chúng tôi đã thu thập được là đầy đủ và thích hợp làm hạ tầng cho ý kiến kiểm toán ngoại trừ của chúng tôi.
Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán ngoại trừ
Khoản đầu tư của Doanh nghiệp ABC vào Doanh nghiệp DEF, một doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài được tậu lại trong năm và được hạch toán theo phương pháp vốn chủ sở hữu, được ghi nhận với trị giá là XXX1 VND trên Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/20×1, và phần sở hữu của ABC trong khoản thu nhập ròng rã là XXX2 VND của DEF được bao gồm trong Con số kết quả hoạt động kinh doanh của ABC cho năm tài chính kết thúc cùng ngày. Chúng tôi ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về trị giá ghi sổ của khoản đầu tư của ABC vào Doanh nghiệp DEF tại ngày 31/12/20×1 cũng như phần sở hữu của ABC trong khoản thu nhập ròng rã của Doanh nghiệp DEF cho năm đó vì chúng tôi ko được tiếp cận với thông tin tài chính và BCTC, Ban Giám đốc và kiểm toán viên của doanh nghiệp DEF. Do đó, chúng tôi ko thể xác định liệu mang cần thiết phải điều chỉnh những số liệu này hay ko.
Ý kiến kiểm toán ngoại trừ
Theo ý kiến của chúng tôi, ngoại trừ tác động của vấn đề nêu tại đoạn “Cơ sở vật chất của ý kiến kiểm toán ngoại trừ”, BCTC đã phản ánh trung thực và hợp lý, trên những khía cạnh trọng yếu tình hình tài chính của Doanh nghiệp ABC tại ngày 31/12/20×1, cũng như kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, thích hợp với chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC.
Con số về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định
[Hình thức và nội dung của mục này trong báo cáo kiểm toán sẽ thay đổi tùy thuộc vào trách nhiệm báo cáo khác của kiểm toán viên.]
[(Hà Nội), ngày…tháng…năm…]
Ví dụ 4: Con số kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến do kiểm toán viên ko thể thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về một yếu tố riêng lẻ của BCTC.
Vận dụng cho trường hợp sau:
(1) Kiểm toán một bộ BCTC (đầy đủ), do Ban Giám đốc đơn vị lập cho mục đích chung theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC;
(2) Những điều khoản của hợp đồng kiểm toán nêu rõ trách nhiệm của Ban Giám đốc đối với BCTC theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 210;
(3) Kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về một yếu tố riêng lẻ của BCTC. Cụ thể là, kiểm toán viên ko thể thu thập được chứng cớ kiếm toán về thông tin tài chính của khoản đầu tư vào doanh nghiệp liên doanh mà khoản đầu tư này chiếm hơn 90% trị giá tài sản thuần của doanh nghiệp. Tác động của việc ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp được coi là trọng yếu và lan tỏa đối với BCTC;
(4) Ngoài việc kiểm toán BCTC, kiểm toán viên còn mang trách nhiệm báo cáo về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định.
Doanh nghiệp kiểm toán XYZ
Liên hệ, điện thoại, fax…
Số: … /20×2
BÁO CÁO KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
Kính gửi: [Người nhận báo cáo kiểm toán]
Con số kiểm toán về BCTC
Chúng tôi đã kiểm toán BCTC kèm theo của Doanh nghiệp ABC, được lập ngày…, từ trang…tới trang…., bao gồm Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/20×1, Con số kết quả hoạt động kinh doanh, Con số thay đổi vốn chủ sở hữu (nếu mang), Con số lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, và Bản thuyết minh BCTC.
Trách nhiệm của Ban Giám đốc
Ban Giám đốc Doanh nghiệp chịu trách nhiệm về việc lập và trình bày trung thực và hợp lý BCTC của Doanh nghiệp theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC và chịu trách nhiệm về kiểm soát nội bộ mà Ban Giám đốc xác định là cần thiết để đảm bảo cho việc lập và trình bày BCTC ko mang sơ sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn.
Trách nhiệm của Kiểm toán viên
Trách nhiệm của chúng tôi là đưa ra ý kiến về BCTC dựa trên kết quả của cuộc kiểm toán được thực hiện theo những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Tuy nhiên, do vấn đề mô tả tại đoạn “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến”, chúng tôi đã ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán.
Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến
Khoản đầu tư của Doanh nghiệp vào Doanh nghiệp liên doanh DEF (tại nước X) đang được ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán với số tiền là XXX VND, chiếm hơn 90% trị giá tài sản thuần của Doanh nghiệp tại ngày 31/12/20×1. Chúng tôi đã ko được phép tiếp cận với Ban Giám đốc và kiểm toán viên của Doanh nghiệp DEF cũng như tài liệu, hồ sơ kiểm toán của kiểm toán viên Doanh nghiệp DEF. Do đó, chúng tôi ko thể xác định được liệu mang cần điều chỉnh đối với: (1) phần tài sản của Doanh nghiệp trong tài sản của DEF mà Doanh nghiệp mang quyền đồng kiểm soát; (2) phần nợ phải trả Doanh nghiệp trong những khoản nợ phải trả của DEF mà Doanh nghiệp phải cùng chịu trách nhiệm; (3) phần sở hữu của Doanh nghiệp trong thu nhập, giá tiền của DEF trong năm; (4) những khoản mục trong Con số thay đổi vốn chủ sở hữu (nếu mang) và Con số lưu chuyển tiền tệ.
Từ chối đưa ra ý kiến
Do tầm quan yếu của vấn đề nêu tại đoạn “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến”, chúng tôi ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán. Do đó, chúng tôi ko thể đưa ra ý kiến kiểm toán về BCTC đính kèm.
Con số về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định
[Hình thức và nội dung của mục này trong báo cáo kiểm toán sẽ thay đổi tùy thuộc vào trách nhiệm báo cáo khác của kiểm toán viên.]
[(Hà Nội), ngày…tháng…năm…]
Ví dụ 5: Con số kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến do kiểm toán viên ko thể thu thập đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về nhiều yếu tố của BCTC.
Vận dụng cho trường hợp sau:
(1) Kiểm toán một bộ BCTC (đầy đủ), do Ban Giám đốc đơn vị lập cho mục đích chung theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC;
(2) Những điều khoản của hợp đồng kiểm toán nêu rõ trách nhiệm của Ban Giám đốc đối với BCTC theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 210;
(3) Kiểm toán viên ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp về nhiều yếu tố của BCTC. Cụ thể là, kiểm toán viên ko thể thu thập được chứng cớ kiểm toán về hàng tồn kho và những khoản phải thu của đơn vị. Tác động của việc ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp được coi là trọng yếu và lan tỏa đối với BCTC;
(4) Ngoài việc kiểm toán BCTC, kiểm toán viên còn mang trách nhiệm báo cáo về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định.
Doanh nghiệp kiểm toán XYZ
Liên hệ, điện thoại, fax…
Số: … /20×2
BÁO CÁO KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
Kính gửi: [Người nhận báo cáo kiểm toán]
Con số kiểm toán về BCTC
Chúng tôi đã kiểm toán BCTC kèm theo của Doanh nghiệp ABC, được lập ngày…., từ trang…tới trang…., bao gồm Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/20×1, Con số kết quả hoạt động kinh doanh, Con số thay đổi vốn chủ sở hữu (nếu mang), Con số lưu chuyển tiền tệ cho năm tài chính kết thúc cùng ngày, và Bản thuyết minh BCTC.
Trách nhiệm của Ban Giám đốc
Ban Giám đốc Doanh nghiệp chịu trách nhiệm về việc lập và trình bày trung thực và hợp lý BCTC của Doanh nghiệp theo chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán (doanh nghiệp) Việt Nam và những quy định pháp lý mang liên quan tới việc lập và trình bày BCTC và chịu trách nhiệm về kiểm soát nội bộ mà Ban Giám đốc xác định là cần thiết để đảm bảo cho việc lập và trình bày BCTC ko mang sơ sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn.
Trách nhiệm của Kiểm toán viên
Trách nhiệm của chúng tôi là đưa ra ý kiến về BCTC dựa trên kết quả của cuộc kiểm toán được thực hiện theo những chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Tuy nhiên, do vấn đề mô tả tại đoạn “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến”, chúng tôi đã ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán.
Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến
Chúng tôi được bổ nhiệm làm kiểm toán sau ngày 31/12/20×1, do đó, chúng tôi ko thể chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho tại thời khắc đầu năm và cuối năm. Bằng những thủ tục kiểm toán thay thế, chúng tôi cũng ko thể đưa ra ý kiến về số lượng hàng tồn kho tại thời khắc 31/12/20×0 và 20×1, với trị giá được ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán tuần tự là XXX1 VND và XXX2 VND. Ngoài ra, việc Doanh nghiệp ứng dụng hệ thống phần mềm máy tính mới để theo dõi tài khoản phải thu vào tháng 9/20×1 đã dẫn tới rất nhiều sơ sót trong những khoản phải thu. Tại ngày lập báo cáo kiểm toán này, Ban Giám đốc đơn vị vẫn đang trong quá trình chỉnh sửa những khuyết thiếu của hệ thống và những sơ sót của những khoản phải thu. Chúng tôi ko thể xác nhận hoặc rà soát bằng những phương pháp thay thế khác đối với tài khoản phải thu được ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán tại ngày 31/12/20×1 với tổng số tiền XXX3 VND. Do những vấn đề nêu trên, chúng tôi ko thể xác định những điều chỉnh cần thiết đối với hàng tồn kho và những khoản phải thu đã được ghi nhận và chưa được ghi nhận, cũng như những yếu tố liên quan của Bảng cân đối kế toán, Con số kết quả hoạt động kinh doanh, Con số thay đổi vốn chủ sở hữu (nếu mang) và Con số lưu chuyển tiền tệ.
Từ chối đưa ra ý kiến
Do tầm quan yếu của vấn đề nêu tại đoạn “Cơ sở vật chất của việc từ chối đưa ra ý kiến”, chúng tôi ko thể thu thập được đầy đủ chứng cớ kiểm toán thích hợp để làm hạ tầng đưa ra ý kiến kiểm toán. Do đó, chúng tôi ko thể đưa ra ý kiến kiểm toán về BCTC đính kèm.
Con số về những yêu cầu khác của pháp luật và những quy định
[Hình thức và nội dung của mục này trong báo cáo kiểm toán sẽ thay đổi tùy thuộc vào trách nhiệm báo cáo khác của kiểm toán viên.]
[(Hà Nội), ngày…tháng…năm…]
*****
Originally posted 2019-01-06 17:42:27.