TQ là nước mang số dân và diện tích lãnh thổ đứng hàng đầu toàn cầu; vị thế kinh tế, chính trị, quốc phòng ngày càng tăng trưởng. Tác động về ngoại thương của Việt Nam trên bản đồ toàn cầu tuy ko thể so sánh được với TQ nhưng với nhiều điểm tương đồng về chế độ chính trị, nền văn hóa và nhiều khó khăn tương tự nhau trong quá trình cải cách mở cửa ở cả hai nước, kinh nghiệm cải cách và phát triển chính sách ngoại thương của TQ mang nhiều điểm chúng ta mang thể rút kinh nghiệm và học hỏi

1  Giai đoạn 1978-1983:

1.1  Những bài học tích cực:

Tạo điều kiện mở cửa bằng cách “ thí điểm trước_ vận dụng rộng rãi sau” quá trình mở cửa của TQ khởi đầu trong điều kiện thiếu cả lý thuyết lẫn thực tiễn. trước tình hình đó , ông đặng tiểu bình đề nghị thử nghiệm chính sách ở một số địa phương như Thâm Quyến. dựa vào những kinh nghiệm tích lũy được và sử chuẩn bị đã hoàn thành, chính sách mở cửa được vận dụng rộng ra nhiều khu vực khác và kết quả là tạo ra được nền tảng một nền kinh tế mở

Chủ động phát triển thương nghiệp quốc tế dựa vào những lợi thế so sánh. Trong giai đoạn đầu mở cửa, hầu hết những doanh nghiệp trong nước chịu tác động của những máy móc thiết bị lạc hậu, nhu cầu trong nước thấp; và yêu cầu trả tiền những máy móc , kỹ thuật nhập khẩu. mặt khác TQ mang lợi thế về lao động dồi dào. Hiểu rõ những lợi thế của mình,chính phủ TQ thực hiện chiến dịch thương nghiệp quốc tế bằng cách đổi mới thống quản lý thương nghiệp quốc tế, xúc tiến mạnh mẽ xuất khẩu những sản phẩm đòi hỏi kỹ thuật cao như quần áo, vải, giày, cặp sách và đồ chơi, cùng với việc vận dụng những dây chuyền lắp ráp và máy móc cần thiết, phát triển chủ động thương nghiệp gia công tại những khu công nghiệp và vùng duyên hải. tất cả những yếu tố trên làm thương nghiệp quốc tế TQ phát triển nhảy vọt. sắp tới quá trình mở cửa ở TQ sẽ tiếp tục, nước này sẽ đạt được them nhiều lợi thế so sánh nhiều hơn bằng cách mô phỏng , vận dụng, hợp tác và tham gia vào hệ thống công nghiệp toàn cầu của những doanh nghiệp đa quốc gia. TQ ko chỉ nổi trội về xuất khẩu những sản phẩm kĩ thuật như những sản phẩm dệt truyền thống mà còn thành công trong xuất khẩu những sản phẩm đòi hỏi nhiều lao động với kỹ thuật trung và cao cấp

Xúc tiến quá trình học tập kinh nghiệm bằng cách mạnh dạn thu hút và sử dụng đầu tư nước ngoài. Một thành tựu vượt bậc nhất và mang tác động rộng rãi nhất trong quá trình mở cửa của TQ là ko ngừng tăng cường sử dụng vốn đầu tư nước ngoài, đây là yếu tố ngày càng đóng vai trò quan yếu ko chỉ với tăng trưởng thương nghiệp và kinh tế mà còn với việc chuyển giao kỹ thuật thông tin quốc tế .quan yếu hơn, đầu tư nước ngoài giúp TQ đẩy nhanh “ quá trình học tập kinh nghiệm”. trong quá trình này, TQ đã học tập thành tựu và khoa học kỹ thuật nước ngoài, thu hẹp dần khoảng cách với những nước phát triển, vận dụng nhiều tri thức và kinh nghiệm hữu ích từ những nền kinh tế thị trường phát triển đẩy nhanh quá trình ứng dụng và phát triển kỹ thuật cũng như vận dụng trong tăng trưởng kinh tế trong nước.

Giới thiệu những hình thái thị trường và vận dụng khó khăn từ bên ngoài nhằm loại bỏ những hạn chế của hệ thống thương nghiệp truyền thống và những hình thức độc quyền khác nhau. Cũng giống như nhiều nước đang phát triển đã trãi qua những thay đổi cơ bản từ nền kinh tế kế hoạch hóa truyền thống sang nền kinh tế định hướng thị trường, trung quốc phải đối mặt với những trở ngại homosexual gắt trong việc ngừng duy trì hệ thống cũ, thay vào đó là cách quản lý mới dựa vào thị trường, cơ chế thị trường, những thiết chế kinh tế định hướng thị trường, nhân tài và kinh nghiệm quản lý. Nhờ quá trình mở cửa, trung quốc đã học hỏi nhiều được nhiều nhân tố “phần mềm” quan yếu của một nền kinh tế thị trường, những yếu tố này mang ý nghĩa hơn nhiều so với vốn hữu hình, những sản phẩm hay kỹ thuật. Những yếu tố này mang thể khích lệ mạnh mẽ hơn nữa những tài năng, sự năng động và thông minh, theo đó mang lại trị giá về mặt xã hội hơn là những vốn hữu hình.

Những tác động tích cực khác của quá trình mở cửa là mở cửa cho khó khăn từ bên ngoài. Đường vào cho những sản phẩm và những doanh nghiệp nước ngoài mang tác dụng loại bỏ độc quyền kinh tế và hệ thống đã tồn tại quá lâu ở trung quốc, tăng hiệu quả và chất lượng sản phẩm cảu những doanh nghiệp trong nước và cuối cùng là phát động cả nền kinh tế. Hơn thế, quyền lợi mà người tiêu dung thừa hưởng và được tăng, họ được sữ dụng sản phẩm chất lượng cao hơn với giá  rẻ hơn. Nếu TQ hoàn toàn dựa vào những nỗ lực bản thân để duy trì quyền lực thị trường, cứng cáp mất nhiều thời kì hơn, tốn kém nhiều giá thành xã hội hơn và mang thể gặp nhiều rủi ro hơn, vì thế sẽ tác động tiêu cực tới tỉ lệ kinh tế.

Ý kiến cơ bản là dựa vào nội lực. TQ thực hiện chính sách này vì là một quốc gia rộng to. Vì là nước to nên nền kinh tế đòi hỏi phải vận hành theo nhu cầu trong nước hơn là dựa vào xuất khẩu. Với những điểm khác biệt rõ rệt giữa chủ trương mở cửa của TQ với chiến lược “xuất khẩu hàng đầu” phổ biến ở Đông Á. Hơn thế, trong bối toàn cầu hóa kinh tế, TQ phải thực hiện chiến lược phát triển công nghiệp và kỹ thuật dựa vào những lợi thế đặc thù.

1.2  Nhược điểm tồn tại

Chính sách thương nghiệp thiếu thất quán, thiếu ổn định và lien tục. Chính sách mở cửa và cải cách của TQ mở ra một con đường phát triển dần dần, mang thể nói rằng quá trình này dễ trước khó sau, phải phân tích từng vấn đề dựa vào những nền tảng thực tế đã trải qua một cách thành công. Trong lúc đó, những thử thách homosexual go và những tranh chấp làm cho bước cải tiến tiếp theo càng them khó khăn và phức tạp. Nói cách khác, chính sách thương nghiệp còn thiếu sự nhất quán, tính ổn định và liên tục: những chính sách cụ thể hiện hành tại một số địa phương rất khác với chính sách tại những tỉnh miền Trung và Đông của TQ; giữa khu vực mang vốn đầu tư nước ngoài và khu vực tư nhân với khu vực thuộc sở hữu nhà nước, còn tồn tại phân biệt trong đối xử quốc gia về những vấn đề gia nhập thị trương; thuế và thương quyền; những chính sách và thủ tục đăng kí của chính quyền Trung ương và địa phương thường xuyên thay đổi, và thỉnh thoảng tồn tại sự mâu  thuẫn giữa những chính sách đó; một số chính sách, liên quan tới xây dựng BCTC trong khối thương nghiệp gia công, điều chỉnh thuế nhập khẩu thiết bị của những doanh nghiệp mang vốn đầu tư nước ngoài, và điều chỉnh những hạn chế về xuất khẩu. Chính phủ ko chú ý thích đáng tới những khác biệt giữa những vùng và những doanh nghiệp, tất cả những nhược điểm đó sẽ tác động xấu tới hiệu quả của những chính sách thương nghiệp  thủ tục đăng ký.

Chiến lược quá chú trọng xuất khẩu gây ra những cản trở đối với nhập khẩu ở mức độ nhất định. Trước năm 1994, vấn đề chủ yếu của nền kinh tế và thương nghiệp TQ là thiếu ngoại hối và cung ứng ổn định. Để khắc phục vấn đề này, TQ chấp nhận chính sách khuyến khích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu. Vào thời khắc đó, chính sách khuyến khích xuất khẩu bao gồm cả sự mất giá đồng nhân dân tệ, tương trợ xuất khẩu, cho phép những doanh nghiệp nước ngoài tham gia thi trường chứng khoán, và hoàn thuế xuất khẩu. Những chính sách dần được huỷ bỏ sau năm 1994 trong qua trình cải cách thương nghiệp quốc tế và hệ thống tỷ giá hối đoái. TQ hiện nay đã chuyển từ thiếu ngoại hối sang dư thừa. Nhưng hệ thống chính sách thương nghiệp quốc tế của TQ tồn tại nhiều chệch hướng trong xuất khẩu.

Trong lúc TQ tiếp tục mở rộng phạm vi mở cửa, vẫn còn tồn tại sự khác biệt về chính sách. Còn tồn tại nhiều hạn chế đối với những doanh nghiệp tư nhân trong nước trong những trong ngành đã mở cửa cho những doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Đặc trưng mang sự khác biệt rất to giữa những vùng trong việc vận dụng chính sách hợp tác với nước ngoài. Tại một số địa phương to còn kiểm soát hành chính quá chặt chẽ đối với hệ thống thương nghiệp quốc tế

2  Giai đoạn 1984-1992:

Sự ra đời của Khu Phường Đông và Sở Giao dịch chứng khoán Thượng Hải. Phường Đông mang diện tích tới 522,75km2 và dân số hơn 2 triệu người. Tuy nhiên, nó được quy hoạch đầy đủ khu thương nghiệp tài chính, khu chế xuất, khu công viên khoa học kỹ thuật cao, khu triển lãm kinh tế kỹ thuật, khu sân bay (cảng biển) quốc tế để tạo nên một thế mạnh tổng hợp cho Phường Đông. Trong lúc đó,nếu ta quy hoạch cả khu phía Đông Sài Gòn từ Thủ Thiêm tới Khu Kỹ thuật cao ở quận 9, kéo thẳng lên khu dự kiến làm sân bay quốc tế… thì mang lẽ sẽ hình thành một tỉnh thành nhiều tiện ích tầm cỡ, đủ sức làm đầu tàu kéo nền kinh tế cả vùng, cả nước phát triển. Đây là một bài học quý giá về quy hoạch tỉnh thành cho Việt nam ta.

3  Giai đoạn 1993-1997:

Trước năm 1979, TQ thực hiện chính sách tỷ giá nhất định và đa tỷ giá. chính điều này đã làm cho TQ rơi vào suy thoái , khủng hoảng kinh tế sâu sắc. Và sau đó TQ điều chỉnh mạnh tỷ giá hối đoái. Chính sách thắt chặt quản lý ngoại hối thể hiện ở những quy định về hạn chế cho vay ngoại tệ trong nước. Ngày 1/1/1994, TQ phá giá đồng Nhân dân tệ 50%. Ngày 5/8/2008, Thủ tướng TQ Ôn Gia Bảo mới ký Sắc lệnh sửa đổi Điều lệ quản lý ngoại hối cho phép tự do hóa những giao dịch vãng lai và nới lỏng quản lý Nhờ thực hiện một loạt những giải pháp quản lý chặt chẽ về ngoại hối, TQ đã thành công trong việc quản lý cơ chế tỷ giá, đảm bảo giải quyết được đầy đủ nhu cầu ngoại tệ cho nền kinh tế phát triển vững chắc Đây là bài học quan yếu cho Việt Nam trong việc giữ ổn định tỷ giá.cần nhìn vào thực tiễn của quốc gia để quyết định những chính sách

4  Giai đoạn 1998-2002:

Sự kiện vượt bậc trong giai đoạn này là việc TQ gia nhập WTO. Theo nhiều chuyên gia kinh tế, một số kinh nghiệm mang thể rút ra từ quá trình thương lượng gia nhập WTO của TQ, đó là:

♦ Về cải cách và hoàn thiện pháp luật, TQ coi việc cải cách và hoàn thiện pháp luật là nội dung quan yếu nhất trong toàn bộ tiến trình gia nhập WTO. Tiếp đó là định ra được một lộ trình cải cách và hoàn thiện thích hợp vừa mang thể đáp ứng yêu cầu của WTO vừa mang thể bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của cả quốc gia, cũng như của doanh nghiệp nội địa. Do những quy tắc của WTO được xây dựng trên cơ sở vật chất những nguyên tắc của kinh tế thị trường, nên việc cải cách và hoàn thiện hệ thống pháp luật cho thích hợp với WTO cũng chính là giải quyết được yêu cầu phát triển kinh tế thị trường.

Muốn đẩy nhanh tiến độ lập pháp và tăng chất lượng lập pháp, kinh nghiệm TQ cho thấy cần phải thực hiện chế độ uỷ thác pháp luật, tức là ngoài việc trao quyền cho những bộ, ngành sở quan, nên ủy quyền những tổ chức và tư nhân (nếu mang thể) thông hiểu và mang trình độ pháp luật cao cùng soạn thảo. Trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật thì việc thanh lọc, sửa đổi, bổ sung những văn bản về hành chính là phức tạp nhất. Kinh nghiệm của TQ trong xử lý vấn đề này là đưa ra một số nguyên tắc như “ban ngành nào ban hành thì ban ngành đó khắc phục” nhưng dưới sự điều phối của một cơ quan chức năng.

♦ Về cải cách chính sách kinh tế vĩ mô, bài học quan yếu to nhất của TQ trong tiến trình gia nhập WTO chính là chủ động cải cách chính sách kinh tế vĩ mô gắn liền với cải cách thiết chế. Bởi vì, theo TQ, mức độ sẵn sàng gia nhập WTO phụ thuộc rất to vào sự vững mạnh của thiết chế kinh tế vĩ mô và “sự chuyển đổi chức năng của Chính phủ”. Nếu Chính phủ ko mang những động thái tích cực để thích ứng với thiết chế thị trường, vẫn duy trì tư duy, cách làm và phương tiện cũ thì khó mang thể chủ động ứng phó với quá trình tự do hoá và hội nhập kinh tế, thậm chí còn trở thành lực cản cho tiến trình này.

♦ Về giải pháp hạn chế những tác động tiêu cực tới những ngành kinh tế cốt lõi, TQ một mặt đẩy mạnh công cuộc cải cách cơ cấu nền kinh tế, đặc thù là cải cách hệ thống tài chính – tiền tệ. Mặt khác, TQ cũng luôn quyết tâm tận dụng những điều khoản tự vệ của WTO để bảo hộ một cách hợp lý những ngành trọng yếu của nền kinh tế. Những ngành nhạy cảm như tài chính, nhà băng… được TQ tự do hoá một cách tuần tự, với những bước đi thích hợp, thích hợp với điều kiện cụ thể trong nước cũng như với nguyên tắc cơ bản của WTO.

♦ Về giải pháp hạn chế những tác động tiêu cực tới những vấn đề xã hội, kinh nghiệm TQ cho thấy, nguồn gốc trực tiếp tác động tiêu cực tới những vấn đề xã hội lúc TQ gia nhập WTO là sự khác biệt trong cơ cấu việc làm và trình độ nguồn nhân lực. Việc tự do hoá thiên di lao động và đầu tư mạnh mẽ cho giáo dục tại khu vực nông thôn là giải pháp cơ bản đang được vận dụng để hạn chế tạo động tiêu cực tới xã hội, do việc TQ gia nhập WTO.

Quá trình thương lượng, chuẩn bị gia nhập WTO của Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn nhiều vấn đề đặt ra cần phải khắc phục. Để khắc phục những vấn đề còn tồn tại đó, đòi hỏi Chính phủ phải mang hệ thống giải pháp đồng bộ trên nhiều khía cạnh. TQ đã gia nhập WTO và đạt được nhiều thành tựu quan yếu. Những kinh nghiệm của TQ trong thực hiện gia nhập WTO là tài liệu tham khảo hữu ích cho Việt Nam trong tiến trình gia nhập WTO.

♦  Đối với Việt Nam:

TQ đã tận dụng rất tốt việc gia nhập WTO, đặc thù là những quy định về chống phá giá hàng hoá. Thứ nhất, họ sử dụng những quy định của WTO để bảo vệ những lợi ích kinh tế của mình. Với thể thấy hầu hết những dò hỏi về chống bán phá giá đều nhằm trực tiếp vào TQ, nhưng TQ cũng chủ động dò hỏi nhằm vào những nước khác. Đó là một bài học mang thể rút ra từ TQ, và một bài học nữa là TQ sử dụng những quy định của WTO nhưng cũng thay đổi chúng để tăng lợi thế cho mình.

Lúc thương lượng, nếu những nước xác nhận TQ là nền kinh tế thị trường, điều sẽ mang lợi trong những vụ kiện chống bán phá giá, TQ sẽ nhường một số điều khoản liên quan tới lợi ích kinh tế. Rõ ràng là TQ ko vi phạm những quy định của WTO, nhưng biến đổi chúng theo hướng mang lợi cho mình. Đây là điều đáng để Việt Nam học tập vì trong những vụ kiện bán phá giá, việc người mua bị coi là nền kinh tế phi thị trường là một trở ngại to

5  Giai đoạn 2003 – 2008:

TQ tiếp tục tăng trưởng nóng với cơn sốt bất động sản kéo theo giá cả nguyên vật liệu tăng vọt, sự khủng hoảng về điện do thiếu hụt nguồn cung ứng đã trở thành “vấn đề chính trị”. Để chặn đứng nguy cơ mất kiểm soát, Chính phủ TQ đã đưa ra những giải pháp bao gồm kiểm soát chặt hơn việc phát hành tiền tệ, mức cho vay, kiên quyết ngăn chặn nạn chiếm đất nông nghiệp bừa bãi, thanh lý và chỉnh đốn những hạng mục đang xây dựng …

♦  BÀI HỌC RÚT RA CHO VIỆT NAM

Thứ nhất, trong điều kiện xuất phát từ một điểm rất thấp, quốc gia muốn chống được tụt hậu xa hơn, sớm thoát khỏi nước kém phát triển và cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại thì phải tăng trưởng kinh tế với tốc độ cao và liên tục trong thời kì dài. Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam mặc dù đã đạt liên tục trong 25 năm, tốc độ tăng trưởng đã tương đối khá, một số năm đã đạt 8-9%, nhưng vẫn còn thấp hơn TQ. Ko phải ko mang lý giải lúc mang nhiều người đề nghị mục tiêu tăng hai chữ số.

Thứ hai, để tăng cao và liên tục, TQ đã mang tỷ lệ tích lũy rất cao, trong lúc của Việt Nam dù đã tăng lên nhưng cũng mới đạt 35%, còn thấp xa TQ. Muốn tăng tích lũy thì phải tiết kiệm tiêu tiêu dùng. Đành rằng, trong kinh tế thị trường, tiêu tiêu dùng cũng là động lực của tăng trưởng, nhưng tiêu tiêu dùng của một phòng ban dân cư đã vượt xa cả số làm ra thì nền kinh tế nào cũng ko thể chấp nhận được. TQ mang tốc độ tăng trưởng cao, mang dự trữ ngoại tệ to, nhưng mang tỷ lệ tiêu tiêu dùng so với GDP mới đạt 54,1%, thấp nhất toàn cầu, nhờ vậy mà hàng hóa của TQ tràn ngập toàn cầu; trong lúc tỷ lệ tiêu tiêu dùng so với GDP của Việt Nam lên trên 70%. Đáng lưu ý, tốc độ tăng tiền lương trong những doanh nghiệp nhà nước cao hơn tốc độ tăng của năng suất lao động.

Thứ ba, tăng lượng vốn là quan yếu, nhưng tăng hiệu quả đầu tư còn quan yếu hơn nhiều. Lượng vốn đầu tư của Việt Nam thấp hơn TQ, nhưng hệ số ICOR (suất đầu tư trên một đơn vị tăng trưởng) của Việt Nam tăng nhanh, từ 3,4 lần năm 1995, trong 5 năm qua đã tăng lên khoảng 5 lần (tức là mang 1 đồng GDP tăng thêm, cần mang thêm 5 đồng vốn đầu tư), cao sắp gấp rưỡi của TQ. Hệ số ICOR của Việt Nam cao chủ yếu do tình trạng lãng phí, thất thoát và đục khoét vốn đầu tư còn rất to. Tình trạng tham nhũng ở TQ diễn ra phổ biến và nghiêm trọng, nhưng việc trừng trị tham nhũng tại đây cũng rất nghiêm. Mỗi năm mang hàng nghìn quan chức bị tử hình, trong đó mang những người giữ chức vụ rất cao.

Để giảm độ nóng của tăng trưởng kinh tế, TQ đang điều chỉnh lại việc đầu tư, nhưng chủ yếu là giảm đầu tư vào những ngành phát triển quá nóng như sắt thép, nhôm, xi măng, năng lượng, giáo dục, liên lạc,…

Thứ tư, theo nhận xét của những chuyên gia kinh tế trên toàn cầu, những nước đang trong quá trình chuyển đổi từ nông nghiệp sang công nghiệp, từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung bao cấp sang cơ chế thị trường cần phải rút ra những bài học kinh nghiệm cho mình từ sự phát triển của TQ. Tính chất của tăng trưởng (phát sinh ko phải từ đổi mới kỹ thuật trong sản xuất mà từ gia công là chủ yếu, làm phụ thuộc nhiều vào sự đặt hàng từ bên ngoài); sức khó khăn còn thấp do năng suất sản xuất còn yếu kém; thị trường trong xuất khẩu của doanh nghiệp mang vốn đầu tư nước ngoài khá to (59%). Với một vấn đề quan yếu khác là sự phân bố và thụ hưởng kết quả của tăng trưởng giữa khu vực  thành thị và nông thôn, giữa những vùng còn mang chênh lệch to, mà TQ cũng đang phải rút ra và mang sự điều chỉnh, nhưng ko tiện lợi.

Thứ năm, trong quan hệ kinh doanh với nước ngoài, TQ xoành xoạch ở vị thế xuất siêu; mức xuất siêu ngày một to và thuộc loại nhất nhì toàn cầu. Việt Nam luôn ở vị thế nhập siêu, tăng liên tục từ năm 2000 tới 2004 với mức đỉnh điểm sắp 5,5 tỉ USD; năm 2005 tuy đã giảm xuống nhưng vẫn còn trên 4,5 tỉ USD.

Thứ sáu, mặc dù giá toàn cầu cao nhưng lạm phát ở TQ thuộc loại thấp (bình quân năm trong thời kỳ 2001 – 2005 chỉ vào khoảng 1,3%) nhờ cung hàng hóa to hơn cầu, sức sắm của dân cư, đặc thù là nông dân và vùng sâu trong nội địa còn thấp. Tỷ giá giữa đồng nhân dân tệ của TQ với USD sắp như nhất định; sắp đây, đồng nhân dân tệ mang tăng giá hơn chút ít mặc dù Mỹ liên tục đòi TQ tăng giá đồng nhân dân tệ mạnh hơn nhiều.

Originally posted 2019-01-07 07:30:11.