3.1.1 – Phân loại tầm giá sản xuất, kinh doanh theo đầu vào của quá trình sản xuất, kinh doanh ở doanh nghiệp.

Nếu nghiên cứu tầm giá ở phương diện đầu vào của quá trình sản xuất, kinh doanh thì toàn bộ tầm giá sản xuất – kinh doanh được chia thành tầm giá ban sơ và tầm giá luân chuyển nội bộ.

3.1.1.1- Giá thành ban sơ.

Giá thành ban sơ là những tầm giá doanh nghiệp phải suy tính, tậu sắm, chuẩn bị từ lúc đầu để tiến hành những hoạt động sản xuất kinh doanh.

Giá thành ban sơ phát sinh trong mối quan hệ của doanh nghiệp với môi trường kinh tế bên ngoài nên còn được gọi là những tầm giá ngoại sinh.

Căn cứ tính chất kinh tế và hình thái nguyên thuỷ của tầm giá, những tầm giá ban sơ được chia thành những yếu tố tầm giá khác nhau, ko kể tầm giá đó sử dụng để làm gì và phát sinh ở địa điểm nào. Toàn bộ tầm giá ban sơ được chia thành những yếu tố tầm giá sau:

–   Giá thành vật liệu, vật liệu: Bao gồm những tầm giá nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế, vật liệu và thiết bị xây dựng cơ bản…

–  Giá thành nhân lực: Là những tầm giá về tiền lương, tiền công phải trả cho người lao động và những khoản trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn trên tiền lương, tiền công.

–   Giá thành khấu hao tài sản một mực: Là toàn bộ tầm giá khấu hao của tất cả tài sản một mực trong doanh nghiệp.

–   Giá thành nhà sản xuất tậu ngoài: Là số tiền phải trả cho những nhà sản xuất tậu ngoài phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.

–   Giá thành khác bằng tiền: Là những tầm giá khác bằng tiền phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh ngoài những yếu tố tầm giá nói trên.

Giá thành ban sơ bao gồm những yếu tố tầm giá mang nội dung kinh tế khác biệt, ko thể phân chia được nữa về nội dung kinh tế, vì vậy mỗi yếu tố tầm giá là những tầm giá đơn nhất.

3.1.1.2- Chi phí luân chuyển nội bộ.

Giá thành luân chuyển nội bộ là những tầm giá phát sinh trong quá trình phân công và hiệp tác lao động trong nội bộ doanh nghiệp, chẳng hạn: Trị giá lao vụ sản xuất phụ sản xuất cho nhau trong những phân xưởng, phòng ban sản xuất phụ và sản xuất cho những phân xưởng sản xuất chính; trị giá bán thành phẩm tự chế được sử dụng làm vật liệu trong quá trình chế biến…

Tương tự, tầm giá luân chuyển nội bộ phát sinh do mang sự kết hợp những yếu tố đầu vào của quá trình SXKD: Sự kết hợp giữa lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động. Vì vậy, tầm giá luân chuyển nội bộ là những tầm giá tổng hợp, được cấu thành bởi nhiều yếu tố tầm giá đơn nhất ban sơ.

Phân loại tầm giá sản xuất – kinh doanh thành tầm giá ban sơ theo yếu tố và tầm giá luân chuyển nội bộ mang ý nghĩa rất quan yếu đối với quản lý vĩ mô cũng như đối với quản trị doanh nghiệp.

–  Giá thành sản xuất kinh doanh ban sơ theo yếu tố là cơ sở vật chất để lập và rà soát việc thực hiện dự toán tầm giá sản xuất kinh doanh theo yếu tố; là cơ sở vật chất để lập những kế hoạch cân đối trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân cũng như ở từng doanh nghiệp (cân đối giữa dự toán tầm giá với kế hoạch sản xuất vật tư, kế hoạch lao động – tiền lương, kế hoạch khấu hao TSCĐ…).

–  Là cơ sở vật chất để xác định mức tiêu hao vật chất và tính thu nhập quốc dân của doanh nghiệp, ngành và toàn bộ nền kinh tế.

3.1.2- Phân loại tầm giá sản xuất kinh doanh theo mối quan hệ của tầm giá với những khoản mục trên BCTC.

Theo cách phân loại này, tầm giá sản xuất kinh doanh được chia thành tầm giá sản phẩm và tầm giá thời kỳ.

3.1.2.1- Giá thành sản phẩm.

Giá thành sản phẩm là những khoản tầm giá gắn liền với quá trình sản xuất sản phẩm hay quá trình tậu hàng hoá để bán. Tương tự tầm giá sản phẩm bao gồm tầm giá vật liệu, vật liệu trực tiếp, tầm giá nhân lực trực tiếp và tầm giá sản xuất chung.

Nếu sản phẩm, hàng hoá chưa được bán ra thì tầm giá sản phẩm sẽ nằm trong giá thành hàng tồn kho trên Bảng cân đối kế toán. Nếu sản phẩm, hàng hoá được bán ra thì tầm giá sản phẩm sẽ trở thành “giá vốn hàng bán” trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

3.1.2.2- Chi phí thời kỳ.

Giá thành thời kỳ là những tầm giá để hoạt động kinh doanh trong kỳ, ko tạo nên hàng tồn kho mà tác động trực tiếp tới kết quả lợi nhuận của kỳ mà chúng phát sinh.

Theo hệ thống kế toán hiện hành, tầm giá thời kỳ bao gồm:

–  Giá thành bán hàng.

–  Giá thành quản lý doanh nghiệp.

Tương tự, tầm giá sản phẩm và tầm giá thời kỳ khác nhau ở chỗ: Giá thành thời kỳ phát sinh ở thời kỳ nào được tính ngay vào kỳ đó và tác động trực tiếp tới lợi tức của kỳ mà chúng phát sinh. Trái lại, tầm giá sản phẩm chỉ phải tính để xác định kết quả ở kỳ mà sản phẩm được tiêu thụ, ko phải tính ở kỳ mà chúng phát sinh. Tuy nhiên, tầm giá sản phẩm cũng tác động tới lợi tức của doanh nghiệp, mang thể tới lợi tức của nhiều kỳ vì sản phẩm mang thể được tiêu thụ ở nhiều kỳ khác nhau.

3.1.3- Phân loại tầm giá sản xuất kinh doanh căn cứ vào mối quan hệ của tầm giá với thứ tự kỹ thuật sản xuất sản phẩm và quá trình kinh doanh.

Theo cách phân loại này, tầm giá sản xuất kinh doanh bao gồm:

–  Giá thành cơ bản.

–  Giá thành chung.

3.1.3.1- Chi phí cơ bản:

Là những tầm giá mang liên quan trực tiếp tới thứ tự kỹ thuật sản xuất sản phẩm, như tầm giá vật liệu, vật liệu trực tiếp; tầm giá nhân lực sản xuất sản phẩm: khấu hao tài sản một mực sử dụng trực tiếp vào sản xuất, chế tạo sản phẩm.

3.1.3.2- Giá thành chung:

Là những tầm giá sử dụng vào tổ chức, quản lý và phục vụ sản xuất mang tính chất chung. Thuộc loại này mang tầm giá quản lý ở những phân xưởng (đội, trại) sản xuất và tầm giá quản lý doanh nghiệp.

Cách phân loại này giúp những nhà quản trị doanh nghiệp xác định được phương hướng và những giải pháp tiết kiệm tầm giá, hạ giá thành sản phẩm. Đối với tầm giá cơ bản là những tầm giá liên quan trực tiếp tới quá trình kỹ thuật sản xuất sản phẩm, thiếu chúng thì ko thể sản xuất; chế tạo được sản phẩm, vì vậy ko thể cắt bỏ một loại tầm giá cơ bản nào mà phải phấn đấu giảm thấp những định mức tiêu hao vật liệu, lao động, khấu hao… hoặc cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, tìm kiếm vật liệu thay thế, v.v… Trái lại, đối với tầm giá chung, cần phải triệt để tiết kiệm, hạn chế và thậm chí loại trừ những tầm giá ko cần thiết, tăng cường quản lý tầm giá chung theo dự toán tiêu chuẩn và chế độ chi tiêu, v.v…

3.1.4- Phân loại tầm giá sản xuất, kinh doanh theo mối quan hệ và khả năng quy nạp tầm giá vào những đối tượng kế toán tầm giá.

Theo tiêu thức này, tầm giá sản xuất kinh doanh được chia thành tầm giá trực tiếp và tầm giá gián tiếp.

3.1.4.1- Chi phí trực tiếp:

Là những tầm giá chỉ quan hệ trực tiếp tới việc sản xuất một loại sản phẩm, một công việc, lao vụ hoặc một hoạt động, một địa điểm nhất định và hoàn toàn mang thể hạch toán, quy nạp trực tiếp cho sản phẩm, công việc, lao vụ,… đó.

3.1.4.2- Chi phí gián tiếp:

Là những tầm giá mang liên quan tới nhiều sản phẩm, công việc, lao vụ, nhiều đối tượng khác nhau nên phải tập hợp, quy nạp cho từng đối tượng bằng phương pháp phân bổ gián tiếp.

Cần phân biệt cặp tầm giá cơ bản – tầm giá chung với cặp tầm giá trực tiếp – tầm giá gián tiếp. Những tầm giá cơ bản thường là tầm giá trực tiếp, nhưng tầm giá cơ bản cũng mang thể là tầm giá gián tiếp lúc mang liên quan tới hai hay nhiều đối tượng khác nhau. Giá thành chung là tầm giá gián tiếp nhưng cũng mang thể là tầm giá trực tiếp nếu phân xưởng (hoặc doanh nghiệp) chỉ sản xuất một loại sản phẩm.

Cách phân loại này mang ý nghĩa thuần tuý đối với kỹ thuật hạch toán. Trường hợp mang phát sinh tầm giá gián tiếp, buộc phải phải vận dụng phương pháp phân bổ, lựa chọn tiêu thức phân bổ thích hợp. Mức độ chuẩn xác của tầm giá gián tiếp tập hợp cho từng đối tượng phụ thuộc vào tính hợp lý và khoa học của tiêu chuẩn phân bổ tầm giá. Vì vậy, những nhà quản trị doanh nghiệp phải hết sức quan tâm tới việc lựa chọn tiêu thức phân bổ tầm giá nếu muốn mang những thông tin trung thực về tầm giá và kết quả lợi nhuận từng loại sản phẩm, nhà sản xuất, từng loại hoạt động trong doanh nghiệp.

Originally posted 2019-01-06 11:50:36.