Nhiều người trong xã hội chọn phương án đứng xem hoặc bỏ đi lúc họ gặp một người bị tai nạn trên phố xã. Nhiều câu chuyện liên quan tới vấn đề này ko chỉ xảy ra ở xã hội đã phát triển mà còn cả ở xã hội đang phát triển.

Darley và Latané (1968), Latané và Darley (1968, 1969) là hai tác giả trước hết giảng giải cho những hiện tượng nói trên. Latané và Darley (1969) thực hiện nhiều thí nghiệm tâm lý học (psychological experiment) và rút ra kết luận con người chỉ sẵn lòng trợ giúp người khác trong những tình huống nguy cấp nếu (1) họ chú ý tới tình huống, (2) suy luận nó thực sự nguy cấp, (3) giả thiết trách nhiệm, (4) biết cách trợ giúp và (5) với thể ra quyết định thực hiện việc trợ giúp. Lúc một tình huống nguy cấp xảy ra, càng với nhiều người chứng kiến, thì việc trợ giúp càng trở nên khó khăn, càng nhiều người chứng kiến càng ít người quyết định trợ giúp người bị nạn. Lý do giảng giải cho điều này là sự phân tán trách nhiệm (diffusion of duty). Những người quan sát tình huống một người bị tai nạn sẽ lập luận rằng sẽ với người khác trợ giúp do đó họ thản nhiên đứng xem hoặc bỏ đi; trong trường hợp chỉ với một người quan sát, họ cũng sẽ lờ đi nếu họ nghĩ rằng trách nhiệm trợ giúp ko liên quan tới họ (Darley và Latané, 1968). Điều này tạo ra hiệu ứng người ngoài cuộc (bystander impact) hay sự thờ ơ của người ngoài cuộc (bystander apathy).

Kể từ lúc lý thuyết về hiệu ứng lãnh đạm và phân tán trách nhiệm ra đời, nhiều nhà nghiên cứu đã vận dụng để lý giải hàng loạt những vấn đề liên quan khác trong xã hội vd., trợ giúp người khác (Clark và Phrase, 1972); bạo lực học đường (Dan và cùng sự. 2014); giữ gìn môi trường (Fallis, 1991; Pane, 2013); trộm cướp (Schwartz và Gottlieb, 1976), hành vi tư nhân trong tổ chức (Scully và Rowe, 2009). Liên quan tới hành vi tiêu sử dụng, Chan (1999, 2000) tìm hiểu thái độ thờ ơ của người tiêu sử dụng với môi trường và phát hiện nhóm người này ít tìm những sản phẩm thân thiện đối với môi trường so với những người quan tâm tới môi trường sống của họ (vd., sản phẩm sạch, pin hoặc bột giặt ko gây ô nhiễm môi trường).

Liên quan trực tiếp tới hành vi tẩy chay, Klein và cùng sự. (2004) sử dụng thuyết hiệu ứng lãnh đạm và phân tán trách nhiệm để giảng giải cho hành vi phản đối tẩy chay của người tiêu sử dụng Châu Âu. Xuất phát từ sự kiện một đơn vị ở Châu Âu đóng cửa và di chuyển nhà máy sản xuất, nhiều người tiêu sử dụng biểu tình tẩy chay đơn vị vì sự đóng cửa này gây ra thôi việc làm cho người lao động. Những người phản đối tẩy chay, theo Klein và cùng sự. (2004), với thể cho rằng đã với những người khác tẩy chay, việc họ tham gia là ko cần thiết (phân tán trách nhiệm), việc họ tham gia tẩy chay càng làm tình trạng thôi việc trầm trọng hơn.

Trong luận án này, thuyết hiệu ứng lãnh đạm và phân tán trách nhiệm được sử dụng để giảng giải cho mối quan hệ giữa sự lãnh đạm/ thờ ơ của người tiêu sử dụng đối với những biến cố của quốc gia. Họ ko quan tâm tới chính trị, họ ko quan tâm tới những sự kiện đang diễn ra hàng ngày. Vì vậy, với thể họ sẽ tiêu sử dụng theo nhu cầu của họ, họ sẽ phản đối tẩy chay.