Luồng thiên cư lao động trong ASEAN chiếm tỷ lệ cao so với tổng thiên cư trên toàn cầu trong khối.
Với sự chênh lệch về mức lương và điều kiện sống và do tình hình xã hội cùng với việc với chung biên giới hoặc ở trong cùng khu vực, thiên cư nội khối chiếm hầu hết trong tổng số thiên cư toàn cầu tới những nước ASEAN. Trong tổng số khoảng hơn 9 triệu lao động di chuyển vào ASEAN, những nước thành viên ASEAN chiếm tỷ lệ 88%, tương đương với khoảng 8 triệu người. Dòng di chuyển ra của ASEAN sang những nước ngoài ASEAN chỉ bằng 86% so với dòng di chuyển vào nội khối, và tổng lao động di chuyển của ASEAN chiếm 51% trong tổng số 29.352.339 người.
Với thể thấy nhu cầu lao động trong ASEAN của những nước nhận lao động rất to. Riêng ba nước tiếp nhận lao động to nhất đã với số lao động thiên cư với việc làm là trên 5 triệu người, bao gồm Ma-lai-xia 2,2 triệu, Xing-ga-po khoảng 1,4 triệu và Thái Lan 1,47 triệu người (Phụ lục 7).
Một đặc điểm nữa như đã nhắc tới trong phần 2.5.1 của Luận án là việc những nước với chung biên giới và tiếng nói di chuyển sang nhau rất nhiều. Trong đó đáng chú ý là nhóm 4 nước In-đô-nê-xia sang Ma-lai-xia (chiếm 78% trong tổng số 1.797.377 lao động với việc làm ở Ma-lai-xia năm 2017) và hai nước này sang Xing-ga-po (Ma-lai-xia chiếm khoảng 44%, In-đô-nê-xia chiếm khoảng 6,4% trong tổng số khoảng 1,3-1,5 triệu lao động tới Xing-ga-po làm việc) và Bru-nây và nhóm 4 nước My-an-ma, Cam-pu-chia, Lào sang Thái Lan (My-an-ma, Cam-pu-chia sang Thái Lan tuần tự chiếm 65% và 17% trong tổng số 2.062.807 người ở Thái Lan năm 2017). Tiếng nói là một trong những nhân tố quan yếu trong việc tạo thuận lợi cho việc di chuyển của người lao động thiên cư. Riêng Phi-líp-pin và Việt Nam ko với lợi thế về tiếng nói với những nhóm nước còn lại và tỷ lệ di chuyển trong ASEAN rất thấp so với đi ra những nước ngoài ASEAN (Phụ lục 7 và Phụ lục 8).
Di chuyển lao động kỹ năng giữa những nước ASEAN
Số liệu thu được về di chuyển lao động kỹ năng thường thiếu, phân tán, ko hệ thống và ko được phân tích theo nghề, theo ngành nghề.
Xét trong một số nước nhận lao động chính trong ASEAN như Ma-lai-xia và Thái Lan, tỷ lệ người lao động bậc cao di chuyển vào khá thấp, chỉ chiếm với 14% ở Ma-lai-xia và 3% tại Thái Lan. Điều này cho thấy nhu cầu lao động của những nước này chỉ tập trung vào những lao động với tay nghề thấp và trung bình.
Theo ngành nghề của lao động thiên cư cũng với thể tính toán được mức độ và nhu cầu của những nước nhận lao động chính. Theo đó, tại Thái Lan, trong tổng số 2.062.807 lao động thiên cư làm việc, với tới 1.882.728 (chiếm 91%) lao động làm những công việc phổ thông, chỉ với 97.700 người làm quản lý (4,6%) và khoảng 61.000 lao động (chiếm khoảng hơn 3%) làm ở vị trí chuyên gia và tương đương.
Cơ cấu lao động theo nghề tại Ma-lai-xia với khả quan hơn một tí. Trong tổng số 2.325.400 lao động thiên cư làm việc tại Ma-lai-xia năm 2017 với 946.700 lao động phổ thông (40,7%) trong lúc quản lý chỉ với 24.000 người (1%) và chuyên gia và tương đương chiếm 3,5% còn lại là những nghề với kỹ năng trung bình hoặc thấp (khoảng 55%). Tương tự, lao động với tay nghề trung bình được Ma-lai-xia sử dụng nhiều hơn nhiều so với Thái Lan.
Những số liệu với được từ những nước tới cũng hầu như kể tới lao động kỹ năng thấp: Xing-ga-po – một nước với tỷ lệ người nước ngoài làm việc cao nhất với 35% dân số là người lao động nước ngoài năm 2010 thì lao động kỹ năng và chuyên môn cao cũng chỉ chiếm chưa tới ¼ trong tổng số 1,3 triệu người ko phải dân Xing-ga-po đang làm việc vào năm 2012; đối với Malaixia, hầu hết lao động kỹ năng và chuyên môn cao tới từ ngoài khu vực ASEAN như Ấn Độ, Mỹ, Anh và Úc và dù khoảng ½ người thiên cư là tới từ nội vùng Thì chỉ khoảng 10% đang làm việc ở những nghề kỹ năng cao [22].
Từ những phân tích trên, với thể kết luận rằng: nhu cầu lao động thiên cư trong ASEAN là rất to trong thời kì vừa qua và với xu hướng tiếp tục trong tương lai, tune lao động với kỹ năng chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng cầu lao động nước ngoài của những nước nhận lao động chính với mức lương với độ chênh lệch hơn so với những nước khác còn lại trong khu vực. Tuy nhiên, nhường nhịn như thị trường lao động bậc cao ko phải là cánh cửa mở đối với những lao động thiên cư trong khu vực.
* Lao động với kỹ năng trong những nghề được tự do di chuyển theo MRAs của ASEAN
Ước tính, lao động với kỹ năng theo MRA chỉ chiếm 0,3% tới 1,4% tổng việc làm tại những nước thành viên (những chuyên gia chỉ với thể ước tính được việc làm trong 7 nhóm nghề, do nghề du lịch ko với trong danh mục nghề nghiệp riêng nên ko kể toán được tỷ trọng) [2, tr. 102]. Theo mong đợi, những lao động này chủ yếu sẽ với thời cơ tham gia thị trường lao động Xing-ga-po, Ma-lai-xia và Thái Lan do sự chênh lệch về trình kinh độ tế, mức sống và thời cơ việc làm… Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy ASEAN còn lâu nữa mới với thể đạt được mong muốn di chuyển tự do của lao động với kỹ năng, trừ một số điểm sáng trong kênh du lịch. Với tổng số 5.448 chuyên gia đã đăng bạ trở thành chuyên gia ASEAN (Bảng 3.4), hiện nay số chuyên gia đã đăng bạ và được chứng thực đăng ký (xác nhận tune phương) di chuyển theo MRA chỉ với 13 người (Phụ lục 4).
Việc ASEAN mở rộng thời cơ và cam kết xúc tiến di chuyển tự do là mong muốn xúc tiến xây dựng Cùng đồng hội nhập sâu và rộng về kinh tế, tương trợ phát triển cho tất cả quốc gia trong khu vực. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện MRA, đã với rất nhiều điểm khó trong thực tế phát sinh ko theo mong muốn: do trình độ phát triển và hệ thống giáo dục những nước khác nhau, chuẩn đầu ra khác nhau, do những hàng rào kỹ thuật mà những nước đặt ra để bảo vệ thị trường lao động với kỹ năng và lương cao dành cho lao động trong nước; sự khác biệt về tiếng nói, văn hoá và sự chấp nhận của xã hội…[2, tr. 100-102]. Đây là những rào cản mà những nước cần phải khắc phục trước lúc với thể mở rộng thời cơ cho những lao động trong những ngành này. Hơn nữa, ASEAN cũng cần thẳng thắn nhìn lại xem liệu 8 ngành này với thật sự là nhu cầu của ASEAN trong thời khắc hiện nay lúc những thoả thuận này đã được đưa ra tới hơn 17 năm và với thể ko còn thích hợp với thực tế phát triển của khu vực.
