Hiện nay, mỗi nước thành viên trong ASEAN mang sự ưu tiên phát triển ngành nghề khác nhau, dẫn tới việc mất cân đối trên thị trường lao động và hình thành những dòng di chuyển lao động nội khối để bù lấp.

Tương tự, mỗi quốc gia mang chiến lược phát triển kinh tế riêng tùy theo đặc điểm và trình độ. Mặt khác, trong quá trình hội nhập những nước đều mang xu hướng bảo vệ  việc làm cho lao động trong nước. Những nước phát triển sẽ mang xu hướng thuê lao động nước ngoài vào những ngành mà người dân/lao động trong nước ko muốn làm hoặc ko đủ trong một số ngành nghề, trong lúc những nước kém phát triển thì mang xu hướng tuyển dụng những lao động mang kỹ năng tay nghề cao ở những ngành nghề nghiệp mà lao động trong nước không liên quan được.

Những nước là điểm tới chủ yếu trong ASEAN như Xing-ga-po, Ma-lai-xia, Bru-nây, Thái Lan là những nước tập trung phát triển công nghiệp và nhà sản xuất. Những ngành nghề ưu tiên phát triển tại tất cả quốc gia này đòi hỏi lao động làm việc phải mang kỹ năng và trình độ cao như nhà sản xuất tài chính, ô tô và thiết bị điện tử, nhà sản xuất xã hội, dầu khí… Dưới tác động của kỷ nguyên số và CMCN 4.0, những nước mang trình độ phát triển hơn và kể cả những nước ASEAN khác cũng đang triển khai những nỗ lực để ứng dụng khoa học và khoa học, ICT vào trong những ngành kinh tế nhằm tăng năng suất lao động, xây dựng nền kinh tế thông minh và dựa vào tri thức. Con số “Những kỹ năng mới trong công việc: quản lý thách thức về kỹ năng tại những nước ASEAN-5”  đã chỉ rõ những nhu cầu kỹ năng tương lai của những nước ASEAN-5 như sau:

Tại Ma-lai-xia, 12 ngành kinh tế chủ yếu của quốc gia (NKEAs) dự kiến tạo thêm 1,52 triệu việc làm từ năm 2016-2020. Những chương trình quốc gia hướng tới tăng lượng lao động mang kỹ năng từ 28% năm 2015 lên 35% vào năm 2020 và giảm những lao động trình độ trung bình và kỹ năng thấp tuần tự từ 62% xuống 58% và 10% xuống 7% trong thời kì này (Phụ lục 10). Khoảng 60% trong 1,52 triệu việc làm mới đòi hỏi phải mang những kỹ năng liên quan tới giáo dục nghề nghiệp và kỹ thuật (TVET) track rất khó tìm được người làm việc do ko quyến rũ giới trẻ.

Trong số những NKEA, ngành dầu và khí đốt dự kiến tạo ra 26.900 việc làm mới (40% là những ngành liên quan kỹ sư và địa chất và đang khó tìm được người làm việc thích hợp). Ngành điện tử và điện lạnh dự kiến tạo ra 58.000 việc làm mới track cũng ko phải là quyến rũ với người dân trong nước.

ICT sẽ cần khoảng 43.000 việc làm mới do NKEAs tạo ra và 160.000 những việc làm mang kỹ năng cao trị giá cao đòi hỏi phải mang những kỹ năng về ICT vào năm 2020.

Với những thực tế trên, Ma-lai-xia cũng đang tính tới việc mở rộng biên độ và rút bớt thủ tục thuê lao động mang kỹ năng ở nước ngoài và tăng cường thu hút chuyên gia Ma-lai-xia đang làm việc và sinh sống ở nước ngoài quay trở về Ma-lai- xia trong thời kì tới.

Tại Xing-ga-po, nền kinh tế Xing-ga-po trong những năm vừa qua đánh dấu sự thống trị của ngành nhà sản xuất, chiếm tới 67,9% của GDP vào năm 2015. Trong ngành nhà sản xuất, những ngành khoa học thông tin và truyền thông (ICT), tài chính và bảo hiểm là thành tố dẫn đầu, chiếm tuần tự tới 4% và 12,8% của GDP. Ngành sản xuất tiếp tục là trụ cột quan yếu trong nền kinh tế để đảm bảo mục tiêu phổ biến hoá nền kinh tế của chính phủ, trong đó ngành điện tử, dược sinh vật học và hoá chất là những mảng to nhất.

Phân tích từ những sự thiếu hụt và nhu cầu lao động của nền kinh tế, ngành ICT là ngành mang nhu cầu cao nhất, liên quan tới rất nhiều những nghề mang nhu cầu cao trong thời kì tới. Ngành ICT của Xing-ga-po đã sử dụng 150.000 lao động vào năm 2015, trong đó 1/3 là lao động nước ngoài. Nếu tính cả nhu cầu liên quan tới ICT của những ngành khác nữa thì tổng số những chuyên gia ICT mà Xing-ga-po cần mang sẽ mang thể phải là 39.000 vào năm 2020, đặc thù là chuyên gia an ninh mạng, phân tích dữ liệu, hạ tầng hạ tầng phát triển và kết nối mạng.

Những nghề liên quan tới kỹ thuật vẫn là những nghề cần và khó tìm lao động trong nước. Trong năm 2016, chính phủ đã tuyên bố cần thuê thêm khoảng 1.000 kỹ sư liên quan tới những dự án hạ tầng hạ tầng.

Việc làm trong ngành tài chính và bảo hiểm của Xing-ga-po đã ko còn là ngành cần nhiều lao động nước ngoài nữa.

Tại Thái Lan, với xu hướng dịch chuyển kinh tế, ngành sản xuất ô tô hiện mang khoảng 600.000 – 700.000 lao động làm việc (chiếm 1,6%-1,8% LLLĐ) và sử dụng

120.000 lao động nước ngoài, chủ yếu làm thuê việc mang kỹ năng thấp. Với xu hướng chuyển dần sang sản xuất dựa nhiều vào khoa học và nghiên cứu-phát triển, ngành công nghiệp này sẽ đòi hỏi tăng số kỹ thuật viên mang kỹ năng và kỹ sư lên 100.000 vào năm 2025 và vì thế cần phải dịch chuyển từ lao động mang kỹ năng thấp lên những kỹ thuật viên mang kỹ năng.

Về ICT, theo dự trù, mỗi năm Thái Lan vẫn cần thêm khoảng 6.000 – 7.000 lao động ICT track lao động trong nước chỉ giải quyết được khoảng 1.3, và do đó cần khoảng 4.000-5000 lao động nước ngoài tới làm việc.

Du lịch tiếp tục là một trong những ngành mang nhu cầu lao động cao trong thời kì tới. Với số lượng khách tới ngày càng tăng lên tới 29 triệu người năm 2015 và tăng khoảng 3 triệu mỗi năm cho tới năm 2020 theo hình thức du lịch thông thường và du lịch nghỉ dưỡng, chữa bệnh, ngành du lịch Thái Lan cần tới 200.000 người lao động mang kỹ năng mỗi năm nhưng chỉ mang 10% lao động trong nước giải quyết được yêu cầu và mang tới 70% lao động mang kỹ năng rời khỏi ngành này để chuyển sang việc làm khác hoặc học cao hơn sau 3 năm làm việc.

Nhận định chung về nhu cầu lao động kỹ năng của những nước ASEAN cho thấy:

– Nhu cầu lao động từ những nước ASEAN là rất to với tổng số lao động làm việc chiếm tới 51% lao động thiên di của toàn cầu. Đặc trưng, dòng di chuyển lao động của ASEAN sôi động hơn bất kỳ một khu vực nào trên toàn cầu, trong đó Xing-ga-po là nước già hoá, cùng Ma-lai-xia và Thái Lan nhận khá nhiều lao động (từ 1,4-2,2 triệu lao động làm việc tại những nước này hàng năm) track bản thân Ma-lai-xia cũng mang nhiều lao động làm việc tại Xing-ga-po. Bru-nây là nước nhận lao động thuần mang số người lao động thiên di khoảng 100.000 người làm việc hàng năm. Sở dĩ ASEAN mang tần suất và số lượng di chuyển to là do:

+ Sự khác biệt trong phát triển kinh tế và cơ cấu kinh tế của những nước, với số GDP/đầu người chênh lệch rất to giữa những nước thành viên dẫn tới chênh lệch về năng suất lao động và do đó thu nhập/tiền lương mang sự chênh lệch to, dẫn tới dòng lao động được đổ về những nước mang thu nhập bình quân cao như Xing-ga-po, Bru-nây, Ma-lai-xia, Thái Lan. Những khác biệt này sẽ tác động tới xu hướng thiên di lao động: người lao động sẽ tới tìm việc ở những thị trường mang nhu cầu lao động, mức lương và năng suất lao động cao hơn.

+ Lực lượng lao động của những nước ASEAN rất khác nhau, từ Bru-nây với tới In-đô-nê-xia là 118,2 triệu người. Người dân những nước mang thu nhập cao, dân số ít thường mang xu hướng ko làm những việc mang mức lương thấp, việc chân tay trong lúc những nước đông lao động, mang tỷ lệ thất nghiệp cao, lương thấp mang mong muốn tìm được việc làm tốt hơn và điều kiện sống ở nước ngoài. Sự khác nhau về đặc điểm dân số này sẽ tạo dòng di chuyển to trong khu vực.

Tuy nhiên, mang thể thấy rõ lao động di chuyển trong nội khối thời kì vừa qua là lao động mang trình độ thấp và trung bình chiếm đông đảo trong lúc lao động mang kỹ năng cao, lao động bậc cao dần ít đi trong những nghề mang số lao động thiên di về truyền thống là cao. Điều này mang thể lý giải ở việc bản thân những nước ASEAN chưa gây dựng được năng lực thực sự về huấn luyện lao động kỹ năng, trừ Xing-ga-po và một phần ít của Ma-lai-xia, Thái Lan và Phi-lip-pin, phần vì bản thân những nước cũng quyết tâm bảo vệ những vị trí việc làm mang kỹ năng dành cho người dân nước mình, phần nữa là theo truyền thống vẫn mang lao động bậc cao từ những nước khác cũng xâm nhập thị trường này như Ấn độ, Úc hay Mỹ…

Xu hướng nhu cầu lao động thiên di trong tương lai sẽ mang nhiều thay đổi. Tác động của CMCN 4.0 và định hướng phát triển những nền kinh tế dựa vào tri thức, đặc thù là ngành nhà sản xuất ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong ngành kinh tế của mỗi nước đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế, phát sinh những ngành nghề và nhu cầu kỹ năng mới, đặc thù những công việc trực tiếp về ICT hay công việc đòi hỏi kỹ năng liên quan tới ICT. Những lao động kỹ năng trong ngành tài chính, nhà băng hay quản lý vẫn là những yêu cầu của thiếu hụt kỹ năng track phải gắn liền với khả năng xử lý khoa học. Ngành nhà sản xuất, đặc thù là du lịch chữa bệnh và nghỉ dưỡng, điều dưỡng cũng đang nổi lên là một nhu cầu tương lai trong xã hội già hóa của ASEAN… và mang rất nhiều ngành đòi hỏi lao động giỏi về kỹ năng thực hiện chứ ko chỉ là học thuật… Do đó, cần phải nghiên cứu kỹ về khả năng xúc tiến việc Xác nhận kỹ năng lẫn nhau (Mutual Recognition of Expertise – MRSs) trong thời kì tới.

MRAs với mục tiêu xúc tiến di chuyển tự do của lao động mang kỹ năng trong ASEAN và là điều kiện tiền đề để mở rộng thị trường lao động bậc cao trước hết trong 8 ngành nghề và sau đó là mở rộng ra những ngành nghề khác. Tuy nhiên, trên thực tế thực hiện, mang quá nhiều rào cản trong việc đạt được những mục tiêu đề ra, dẫn tới số lượng chuyên gia thực tế đã được đăng bạ trong danh mục chuyên gia ASEAN di chuyển vô cùng hạn chế (sẽ được phân tích cụ thể hơn trong phần 3.5). Cần phải thực hiện rất nhiều những giải pháp để xúc tiến MRAs trong thời kì tới