Tài khoản này sử dụng để phản ánh những khoản nợ phải thu ngoài phạm vi đã phản ánh ở những Tài khoản phải thu (Tài khoản 131, 133, 136) và tình hình trả tiền những khoản nợ phải thu này.

NỘI DUNG VÀ PHẠM VI PHẢN ÁNH CỦA TÀI KHOẢN 138 GỒM CÁC NGHIỆP VỤ CHỦ YẾU SAU

1. Trị giá tài sản thiếu đã được phát hiện nhưng chưa xác định được nguyên nhân, còn chờ xử lý;

2. Những khoản phải thu về bồi thường vật chất cho tư nhân, tập thể (trong và ngoài đơn vị) gây ra như mất mát, hư hỏng vật tư, hàng hoá,tiền vốn,… đã được xử lý bắt bồi thường;

3. Những khoản cho vay, cho mượn vật tư, tiền vốn sở hữu tính chất tạm thời ko lấy lãi;

4. Những khoản đã chi cho hoạt động sự nghiệp, chi dự án, chi đầu tư xây dựng cơ bản, mức giá sản xuất, kinh doanh nhưng ko được cấp sở hữu thẩm quyền phê duyệt phải thu hồi;

5. Những khoản đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu chi hộ cho đơn vị uỷ thác xuất khẩu về phí nhà băng, phí giám định thương chính, phí vận chuyển, phí bốc vác,…;

6. Những khoản phải thu phát sinh lúc cổ phần hoá đơn vị nhà nước, như Giá tiền cổ phần hoá, trợ cấp cho lao động thôi việc, thôi việc, tương trợ huấn luyện lại lao động trong doanh nghiệp cổ phần hoá,…;

7. Tiền lãi, cổ tức, lợi nhuận phải thu từ những hoạt động đầu tư tài chính;

8. Những khoản phải thu ngoài những khoản trên.

KẾT CẤU VÀ NỘI DUNG PHẢN ÁNH CỦA TÀI KHOẢN 138- PHẢI THU KHÁC

Bên Nợ:

– Trị giá tài sản thiếu chờ khắc phục;
– Phải thu của tư nhân, tập thể (trong và ngoài đơn vị) đối với tài sản thiếu đã xác định rõ nguyên nhân và sở hữu biên bản xử lý ngay;
– Số tiền phải thu về những khoản phát sinh lúc cổ phần hoá đơn vị nhà nước;
– Phải thu về tiền lãi, cổ tức, lợi nhuận được chia từ những hoạt động đầu tư tài chính;
– Những khoản nợ phải thu khác.

Bên Sở hữu:

– Kết chuyển tài sản thiếu vào những tài sản liên quan theo biên bản xử lý;
– Kết chuyển những khoản phải thu về cổ phần hoá đơn vị nhà nước;
– Số tiền đã thu được về những khoản nợ phải thu khác.

Số dư bên Nợ:

Những khoản nợ phải thu khác chưa thu được.
Tài khoản này sở hữu thể sở hữu số dư bên Sở hữu: Số dư bên sở hữu phản ánh số đã thu nhiều hơn số phải thu (trường hợp cá biệt và trong chi tiết của từng đối tượng cụ thể).

Tài khoản 138 – Phải thu khác, sở hữu 3 tài khoản cấp 2:

– Tài khoản 1381 – Tài sản thiếu chờ xử lý: Phản ánh trị giá tài sản thiếu chưa xác định rõ nguyên nhân, còn chờ xử lý.
Về nguyên tắc trong mọi trường hợp phát hiện thấy thiếu tài sản, phải truy tìm nguyên nhân, người phạm lỗi và phải lập biên bản, ghi rõ giải pháp xử lý cụ thể hoặc chờ xử lý.

Chỉ hạch toán vào Tài khoản 1381 trường hợp chưa xác định được nguyên nhân về thiếu, mất mát, hư hỏng tài sản của doanh nghiệp phải chờ xử lý. Trường hợp tài sản thiếu đã xác định được nguyên nhân và đã sở hữu biên bản xử lý ngay trong kỳ thì, ghi vào những tài khoản liên quan, ko hạch toán qua tài khoản 1381.

– Tài khoản 1385 – Phải thu về cổ phần hoá: Phản ánh số phải thu về cổ phần hoá mà doanh nghiệp đã chi ra, như: Giá tiền cổ phần hoá, trợ cấp cho lao động thôi việc, thôi việc, tương trợ huấn luyện lại lao động trong doanh nghiệp cổ phần hoá,…
– Tài khoản 1388 – Phải thu khác: Phản ánh những tài khoản phải thu của đơn vị ngoài phạm vi những khoản phải thu phản ánh ở những Tài khoản 131, 133, 136 và Tài khoản 1381, 1385 như: Phải thu những khoản cổ tức, lợi nhuận, tiền lãi; những khoản cho vay cho mượn tạm thời; phải thu những khoản phải bồi thường do làm mất tiền, tài sản.

 PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN KẾ TOÁN MỘT SỐ NGHIỆP VỤ KINH TẾ CHỦ YẾU

1. Tài sản một mực hữu hình sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phát hiện thiếu, chưa xác định rõ nguyên nhân, chờ xử lý, ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác (1381) (Trị giá còn lại của TSCĐ)
Nợ TK 214 – Hao mòn TSCĐ (2141) (Trị giá hao mòn)
Sở hữu TK 211 – Tài sản một mực (2111) (Nguyên giá).

– Đồng thời, ghi giảm TSCĐ hữu hình trên sổ kế toán chi tiết TSCĐ.

2. TSCĐ hữu hình sử dụng cho hoạt động sự nghiệp, dự án hoặc hoạt động phúc lợi phát hiện thiếu, chưa xác định rõ nguyên nhân, chờ xử lý, ghi:

Nợ TK 214 – Hao mòn TSCĐ (Trị giá hao mòn)
Nợ TK 466 – Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ (Trị giá còn lại (TSCĐ sử dụng cho hoạt động sự nghiệp, dự án)
Nợ TK 4313 – Quỹ phúc lợi đã hình thành TSCĐ (Trị giá còn lại) (TSCĐ sử dụng cho hoạt động phúc lợi)
Sở hữu TK 211 – TSCĐ hữu hình (Nguyên giá).

3. Trường hợp tiền mặt tồn quỹ,vật tư, hàng hoá,…phát hiện thiếu lúc kiểm kê chưa xác định rõ nguyên nhân, chờ xử lý, ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác (1381)
Sở hữu TK 111 – Tiền mặt
Sở hữu TK 112 – Tiền gửi nhà băng
Sở hữu TK 152 – Vật liệu, vật liệu
Sở hữu TK 153 – Dụng cụ, dụng cụ
Sở hữu TK 155 – Thành phẩm
Sở hữu TK 156 – Hàng hoá.

4. Lúc sở hữu biên bản xử lý đối với tài sản thiếu, căn cứ vào biên bản, ghi xử lý, ghi:

Nợ TK 334 – Phải trả người lao động (Số bồi thường trừ vào lương)
Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388- Phải thu khác) (Phần bắt bồi thường)
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (Trị giá hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau lúc trừ số thu bồi thường theo quyết định xử lý)
Nợ những TK liên quan (Theo biên bản xử lý)
Sở hữu TK 138 – Phải thu khác (1381- Tài sản thiếu chờ xử lý).

5. Trường hợp tài sản phát hiện thiếu đã xác định được nguyên nhân và người chịu trách nhiệm thì căn cứ nguyên nhân hoặc người chịu trách nhiệm bồi thường, ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388- Phải thu khác) (Số phải bồi thường)
Nợ TK 334 – Phải trả người lao động (Số bồi thường trừ vào lương)
Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (Trị giá hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau lúc trừ số thu bồi thường theo quyết định xử lý)

Sở hữu TK 621 – Giá tiền nguyên vật liệu trực tiếp
Sở hữu TK 627 – Giá tiền sản xuất chung
Sở hữu TK 152 – Vật liệu, vật liệu
Sở hữu TK 153 – Dụng cụ, dụng cụ
Sở hữu TK 155 – Thành phẩm
Sở hữu TK 156 – Hàng hoá
Sở hữu TK 111 – Tiền mặt.

6. Những khoản cho vay cho mượn vật tư, tiền vốn tạm thời và những khoản phải thu khác, ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388)
Sở hữu TK 111 – Tiền mặt
Sở hữu TK 112 – Tiền gửi nhà băng
Sở hữu TK 152 – Vật liệu, vật liệu
Sở hữu TK 153 – Dụng cụ, dụng cụ.

7. Lúc đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu chi hộ cho bên uỷ thác xuất khẩu những khoản phí Nhà băng, phí giám định thương chính, phí vận chuyển, bốc vác, ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388) (Tổng giá trả tiền)
Sở hữu những TK 111, 112,..

8. Định kỳ lúc xác định tiền lãi phải thu và số cổ tức, lợi nhuận được chia, ghi:

Nợ những TK 111, 112,…(Số đã thu được tiền)
Sở hữu TK 138 – Phải thu khác (1388)
Sở hữu TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính.

9. Lúc được đơn vị uỷ thác xuất khẩu trả tiền bù trừ với những khoản đã chi hộ, kế toán đơn vị nhận uỷ thác xuất khẩu, ghi:

Nợ TK 331- Phải trả cho người bán
Sở hữu TK 138- Phải thu khác (1388).

10. Lúc thu được tiền tài những khoản nợ phải thu khác, ghi:

Nợ những TK 111, 112,..
Sở hữu TK 138- Phải thu khác (1388).

11. Đối với doanh nghiệp nhà nước, lúc sở hữu quyết định xử lý nợ phải thu khác ko sở hữu khả năng thu hồi, ghi:

Nợ TK 111 – Tiền mặt (Số bồi thường của tư nhân, tập thể sở hữu liên quan)
Nợ TK 334 – Phải trả người lao động (Số bồi thường trừ vào lương)
Nợ TK 139 – Dự phòng phải thu khó đòi (Nếu được bù đắp bằng khoản dự phòng phải thu khó đòi
Nợ TK 642 – Giá tiền quản lý doanh nghiệp (Nếu được hạch toán vào mức giá kinh doanh)
Sở hữu TK 138 – Phải thu khác (1388 – Phải thu khác).

– Đồng thời, ghi đơn vào Bên Nợ TK 004- “Nợ khó đòi đã xử lý” (Tài khoản ngoài Bảng cân đối kế toán).

12. Lúc những doanh nghiệp hoàn thành thủ tục bán những khoản phải thu khác (đang được phản ánh trên Bảng cân đối kế toán) cho đơn vị sắm bán nợ, ghi:

Nợ những TK 111, 112,…(Số tiền thu được từ bán khoản nợ phải thu)
Nợ TK 139 – Dự phòng phải thu khó đòi (Số chênh lệch được bù đắp bằng khoản dự phòng phải thu khó đòi)
Nợ những TK liên quan (Số chênh lệch giữa giá gốc khoản nợ phải thu khó đòi với số tiền thu được từ bán khoản nợ và số đã được bù đắp bằng khoản dự phòng nợ phải thu khó đòi theo chính sách tài chính hiện hành)
Sở hữu TK 138 – Phải thu khác (1388).

13. Lúc phát sinh mức giá cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, ghi:

Nợ TK 1385 – Phải thu về cổ phần hoá (Chi tiết mức giá cổ phần hoá)
Sở hữu những TK 111, 112, 152, 331,…

14. Lúc trả tiền trợ cấp cho người lao động thôi việc, thôi việc do chuyển doanh nghiệp nhà nước thành đơn vị cổ phần, ghi:

Nợ TK 1385 – Phải thu về cổ phần hoá
Sở hữu những TK 111, 112,…

15. Lúc chi trả những khoản về tương trợ huấn luyện lại cho người lao động trong doanh nghiệp nhà nuớc cổ phần hoá để sắp đặt việc làm mới trong đơn vị cổ phần, ghi:

Nợ TK 1385 – Phải thu về cổ phần hoá
Sở hữu những TK 111, 112, 331,…

16. Lúc kết thúc quá trình cổ phần hoá,doanh nghiệp phải báo cáo và thực hiện quyết toán những khoản chi về cổ phần hoá với cơ quan quyết định cổ phần hoá. Tổng số mức giá cổ phần hoá, chi trợ cấp cho lao động thôi việc, thôi việc, chi tương trợ huấn luyện lại lao động,…được trừ (-) vào số tiềnthu bán cổ phần thuộc vốn nhà nước thu được từ cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, ghi:

Nợ TK 3385 – Phải trả về cổ phần hoá (Chi tiết phần tiền thu bán cổ phần thuộc vốn nhà nước
Sở hữu TK 1385 – Phải thu về cổ phần hoá

17. Những khoản chi cho hoạt động sự nghiệp, dự án, chi đầu tư xây dựng cơ bản, chi phí sản xuất, kinh doanh nhưng ko được cấp sở hữu thẩm quyền phê duyệt, phải thu hồi, ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác
Sở hữu những TK 161, 241, 641, 642,…

Originally posted 2019-01-07 18:00:36.